Heb je het idee dat je alles uit de kast moet halen om je studenten te blijven boeien? Daalt de aandacht van je studenten ondanks alles toch gedurende de les of heb je het idee wanneer je aandacht even verslapt dat de onrust toeneemt? In deze blog geef ik je vijf tips om met minder energie van jezelf de aandacht van studenten vast te houden. Het resultaat is dat de studenten meer leren en dat jij minder vermoeid de les uit komt.
Hieronder leg ik in 4 minuten het model van neuropsycholoog Luria (1973) uit. Dit praktische model van Luria verklaart hoe je breinvriendelijk onderwijs kunt verzorgen door gebruik te maken van de unit van activatie (de hersenstam), de unit van waarneming (de achterste cortes) en de unit van actie (de voorste cortex). De alertheid van studenten verhoogt door actie van ze te vragen.
Onderstaande tips om de alertheid van studenten te verhogen, kun je inzetten op het moment dat de onrust in je klas of collegezaal toeneemt. Rust geeft onrust. Je kunt er vanuit gaan dat wanneer je te weinig actie vraagt van studenten de onrust toeneemt en dat jij weer hard zult moeten werken om ze tot rust te brengen. Hieronder vijf mogelijkheden om de alertheid van studenten te vergroten.
1) Stel hoge eisen
De alertheid en betrokkenheid van studenten neemt toe wanneer zij op de tenen van hun competenties moeten lopen. Ook vanuit de sport is dit bekend. Een wedstrijd tegen de koploper geeft altijd extra energie bij de underdog. Sergei Bubka was beter geconcentreerd toen de lat op wereldrecordhoogte lag (6,14m) dan wanneer hij over 5,50 meter moest springen.
Dit geldt ook voor studenten. Studenten zijn gemotiveerder, meer geconcentreerd en beter bij de les wanneer de lesstof uitdagend is en een beroep doet op de zone van naaste ontwikkeling van hun kennis- of vaardigheidsniveau. Dit sluit aan bij mijn eerdere blog over veeleisend onderwijs.
2) Stel vragen
Door het stellen van vragen aan studenten wordt een cognitieve actie van studenten gevraagd. Hierdoor neemt de alertheid van je studenten toe. Belangrijk is uiteraard om de vragen te laten aansluiten bij de doelstellingen van je les. Je kunt de betrokkenheid en de actie van studenten vergroten door ze aan het begin van de vragenronde allemaal te laten staan. Degene die het foute antwoord hebben gegeven gaan zitten. Een andere mogelijkheid is om korte snelle, vragen te stellen in willekeurige volgorde door de klas. Hierdoor is iedereen betrokken bij je les en zijn studenten alert of en wanneer zij aan de beurt komen.
3) Maak er een voorstelling van
Ga op zoek naar muziek of nog beter laat studenten zoeken naar passende muziek bij het thema van de les. Wanneer de studenten een half uur hard hebben gewerkt, beloon je ze met vijf minuten bewegen of dansen op de muziek die ze zelf gekozen hebben. Het beste is een beetje opzwepende muziek met 180 beats per minuut. Laat het klaslokaal onder je maar even flink dreunen. Belangrijk is om vooraf de afspraak te maken dat het echt maar 5 (of minder) minuten duurt. Door de koppeling te maken tussen de muziek en het thema van de les heb je direct een bruggetje om je les weer op te pakken. Het is overigens erg motiverend om samen met je klas een leuk repertoire aan muziek op te bouwen.
4) Gebruik toetsen
Door middel van online quizjes (bijv. via www.socrative.com) is het mogelijk om studenten direct te betrekken bij je les. Wanneer ze de antwoorden anoniem invullen, is het bovendien een veilige manier om te zien of je lesstof voldoende beheerst wordt.
Een andere manier van het gebruik van toetsen om de activiteit en alertheid van studenten te laten toenemen is door de klas te verdelen in twee groepen. Beide groepen maken een toets voor de andere helft over de lesstof van vandaag. De toets bestaat bijvoorbeeld uit 10 meerkeuzevragen. De groep die de toets van de andere helft het best maakt, krijgt van jou een zak muntdrop. Het voordeel van muntdrop is dat er flink gekauwd moet worden (unit van actie) waardoor de alertheid toeneemt. Na afloop van de toets zijn de studenten dan nog beter in staat om het vervolg van de les aandachtig te volgen.
5) Geef het goede voorbeeld en maak fouten
Deze laatste is wellicht een beetje flauw maar toch heel relevant. Zelf het goede voorbeeld geven door energiek en alert les te geven, helpt je studenten om je les beter te volgen. Een docent die voor de klas zit en opdrachten voorleest uit een boek werkt verslapping van de aandacht in de hand. Wanneer je zelf ook het lef hebt om fouten te maken, kan dat de betrokkenheid van studenten vergroten. Je geeft vooraf aan dat er in deze les vijf fouten zitten. Wie ze eruit haalt verdient een kop koffie of thee. Door studenten te wijzen op lesstof die komen gaat en dat ze moeten zoeken naar fouten maakt dat ze erg alert zijn. De beloning die je er tegenover zet, kan natuurlijk ook in de vorm van een compliment of in de vorm van bonuspunten.
Luria, A. R. (1973). The working brain: An introduction to neuropsychology. New York, NY: Basic Books.