Ik weet niet hoe het jou is vergaan, maar ik baal er nog steeds van dat Sven Kramer de 10 kilometer in Sotsji verloren heeft. Tuurlijk, tuurlijk, Jorrit Bergsma schaatst ook geweldig. Ik geef toe, ik heb blijkbaar meer behoefte aan voorspelbaarheid en structuur.
Na een paar dagen denken, kom ik tot de conclusie (voor wat hij waard is) dat Sven teveel van hetzelfde gedaan heeft in de voorbereiding. Hij merkte dat zijn lijf anders aanvoelde dan normaal en toch probeerde hij door meer van hetzelfde een oplossing te vinden. Standaardisatie als oplossing voor variatie. In mijn ogen gaat het hier mis. Variatie is alleen te hanteren door flexibiliteit en maatwerk te bieden. Het is in het onderwijs niet anders.
Ik hoor veel docenten die op zoek zijn naar mogelijkheden om te differentiëren in het onderwijs. De zogenaamde ‘goede’ studenten krijgen structureel te weinig aandacht en studenten met ‘lastig’ gedrag structureel te veel. Een hoog gemotiveerde hardwerkende student die de leerstof nog niet goed begrijpt, vraagt een andere didactische begeleiding dan een intelligente ongemotiveerde student. Maar zo heb je ook studenten die gemotiveerd en competent zijn of studenten die competent zijn maar (nog) niet gemotiveerd. Al deze variaties tref je in het onderwijs aan.
Variatie is te hanteren door flexibiliteit en maatwerk te bieden.Ik je mee in het model  van situationele didactiek, een model dat wellicht behulpzaam kan zijn bij het bieden van gedifferentieerd onderwijs. Hersey en Blanchard hebben het model van situationeel leiderschap ontwikkeld in het midden van de jaren ’70 van de vorige eeuw. Op basis van dit model heb ik een poging gewaagd om studenten in te delen op basis van hun competentieniveau en het niveau van motivatie. De kenmerken van studenten heb ik beschreven op basis van de theorie van Vermunt (1992). In figuur 1 heb ik de kenmerken van de studenten in de verschillende kwadranten weergegeven.
figuur 1: Kenmerken van studenten
Het idee is dat eerstejaars studenten linksboven in het schema binnenkomen en er rechtsboven als ambassadeur van de opleiding weer uit gaan. Een groot deel van de studenten heeft echter gedurende de studie een motivatiedip (vaak zo’n beetje na de herfstvakantie in het tweede studiejaar). Studenten zijn uitgekeken op de school en hebben behoefte aan een nieuwe uitdaging. Door ze op stage te sturen gaan veel studenten van rechtsonder in het schema naar rechtsboven. Er zijn voor verschillende studenten ook verschillende doceerstijlen te hanteren. Deze stijlen zijn weergegeven in figuur 2.
figuur 2: Doceerstijlen
Dit model van situationele didactiek kan een hulpmiddel zijn om aan veel verschillende studenten goed onderwijs te bieden. Het is een poging om variatie in leerstijl en motivatie te begeleiden met maatwerk en flexibiliteit.
Had Sven Kramer nu toch maar beter naar zijn lijf geluisterd …….. En had zijn coach hierin iets kunnen betekenen?
Ik hoor heel graag wat je vindt van het idee van situationele didactiek. Laat een reactie achter of stuur me een mail (p.loonen@oabdekkers.nl).