In alle onderwijssectoren ligt het banenverlies hoger dan de wijziging in het leerlingaantal (DUO, 2014). Dat vertaalt zich in nog vollere klassen en een hogere werkdruk. Uit cijfers van het ministerie blijkt dat de werkdruk tussen 2009 en 2012 flink is toegenomen en de klassen groter zijn geworden. De verhouding tussen docenten en leerlingen op de mbo-instellingen in 2009 was 1 op 15,8 en in 2012 is dat gestegen tot 17,2 leerlingen per docent. Meer doen met minder mensen blijft dit schooljaar de trend (Onderwijsblad, 2014). Deze trend is alleen niet geliefd onder mbo-scholen en ROC Noorderpoort in Groningen zet zich in om deze trend zelfs te doorbreken. ROC Noorderpoort staakte eind maart met het doel meer zeggenschap voor docenten te krijgen en tijd voor het vak terug te winnen. Studenten steunen de mbo-acties, want ze ondervinden zelf de gevolgen van de hoge werkdruk van docenten (Jongeren Organisatie Beroepsonderwijs, JOB).
Â
Een van de oorzaken voor de ontzettend hoge werkdruk van docenten zijn de eisen die van het ministerie afkomen (Onderwijsinnovatie, 2012). Enerzijds moeten leerlingen sneller hun diploma halen, anderzijds moet de kwaliteit omhoog. Het probleem wordt bij docenten neergelegd: ze moeten leerlingen pamperen zodat ze het vak halen en intussen willen en moeten ze het niveau hoog houden. Die combinatie zorgt voor stress, maar ook voor frustratie. Het spreekt weinig vertrouwen uit naar docenten die passie hebben voor hun werk, veel meer uren werken dan dat ze betaald krijgen en de kans niet krijgen hun werk uit te voeren zoals zij zelf zouden willen.
Ongeveer 80 procent van het onderwijspersoneel heeft last van hoge werkdruk, welke voornamelijk wordt veroorzaakt door activiteiten buiten de core-business om: het lesgeven (CNV Onderwijs, 2013). Je wilt zoveel mogelijk tijd, geld en energie overhouden voor het eigenlijke onderwijs. De beste remedie tegen externe werkdruk is je teamkrachten bundelen en de overmatige werkdruk samen te lijf gaan. ROC Noorderpoort is daar een voorbeeld van. De organisatiecontext dient als uitgangspunt genomen te worden om de werkdruk behapbaar te maken. Daarbij kan steun van mededocenten, teamleiders, onderwijsmanagers en college van bestuur bevorderlijk zijn om de overmatige werkdruk te tackelen. Het is daarom aanbevolen als team een dag uitgeroosterd te worden en samen te kijken hoe dit probleem van werkdruk aangepakt kan worden.
Daarnaast heb je ook nog werkdruk die een interne oorzaak heeft. Deze werkdruk kun je zelf aanpakken door bijvoorbeeld selectiever te zijn in de taken die je op je neemt, je strategieën te veranderen en een werkomgeving te creëren waarin jij effectief kunt werken. Het is fijn om je ideeën, ervaringen en gevoelens bespreekbaar te maken in een training timemanagement waarbij je met onafhankelijke en objectieve gesprekspartners te maken hebt.
Graag willen we je nu alvast een aantal werkdruk verlagende suggesties cadeau geven (gebaseerd op Van Kralingen, 2008):
– Leg meer verantwoordelijkheid bij de leerlingen. Laat leerlingen zelf een les verzorgen, een vergadering leiden of feedbacksessies organiseren.
– Maak video-opnames van instructies die je geeft. Deze video-opnames kunnen gedeeld worden via een youtube-kanaal en op ieder gewenst moment bekeken worden door leerlingen.
– Werk in combinatiegroepen als je te maken hebt met grote groepen leerlingen (homogeen of heterogeen samengesteld)
– Gebruik activerende werkvormen in je onderwijs. Hierdoor participeren leerlingen in onderwijssessies.
– Neem de tijd om als team de werkdruk te bespreken om vervolgens samen te kijken wat je samen kunt oplossen.
Â