Mijmeringen voor de caravan

De vakantie is begonnen of zit eraan te komen. Tijd om even stil te staan. Om gewoon eens om je heen te kijken, een boek te lezen, een wandelingetje te maken. Wat je ook doet, de kans is groot dat je terugkijkt op het afgelopen studiejaar. Wat is er allemaal gebeurd? Wat heb jij en jouw team bereikt? Wat waren topmomenten en wat ging minder? Hoe ging dat? Hoe moet dat de volgende keer?

Of je nu wel of (nog) niet met zomerreces bent, na deze langzaamaan-weken komt weer een nieuw studiejaar. En nieuwe studiejaren gaan veelal gepaard met nieuwe ontwikkelingen. Opgefrist ga je, en ook je collega’s, daar straks weer mee aan de slag. Veelal gepaard met de hectiek van de alledaagse werkelijkheid. Terwijl je nu je sateetje weer eens omdraait op de barbecue, neem je je  wellicht voor dit studiejaar eens de feiten vóór te blijven in plaats van erachter aan hollen: je werk met aandacht en passie doen, en de nieuwe dingen góed op de rails te zetten.

Als adviseur bij OAB Dekkers ben ik altijd bezig met het begeleiden van veranderingsprocessen. Of ik nu met een onderwijsteam nieuw onderwijs aan het ontwikkelen ben, een training in toetsbekwaamheid verzorg, of een teamontwikkelingstraject voor professioneel samenwerken; je bent met een team bezig, en (met) dat team gaat iets veranderen.

Veranderen doe je meestal niet zomaar. Er zit een verhaal achter, een reden, een toekomstbeeld. Soms  is de achterliggende gedachte voor iedereen helder, soms niet. Dat uit zich wel eens in ‘morrend volk’ tijdens trainingen; docenten die geen idee hebben waarom ze in training zijn, of het er gewoon niet mee eens zijn, of een ander, soms ook beter beeld hebben bij de passende oplossing. Ik constateer overigens dat dit een steeds minder optredend fenomeen is: het lijkt wel of docenten zich steeds bewuster zijn van hun eigen invloed op hun werkbeleving en professionaliteit. Gemotiveerd of niet, welke motieven ook ten grondslag liggen aan verandering, elke betrokkene beleeft het anders en uit de uiting van die beleving spreekt vaak een behoefte.

Wat ik belangrijk vind in mijn werk als adviseur is om continu de aansluiting te vinden bij ‘het verhaal’ van mijn opdrachtgever, bij de reden waarom een traject is ingezet, en bij de beleving daarbij van de docent, van de teamleider, van de directeur, en van de student. En daar dan je acties op aanpassen. Hierbij laat ik mij inspireren door verhalen en door wijze lessen van anderen.

Wellicht doet u dat ook, zelfs tijdens uw vakantie. Je weet, er gaan volgend studiejaar weer veranderingen aankomen: je leest er over, je bereidt je voor of je denkt het waait wel weer over. Onlangs las ik het boek ‘verandermanagement in 28 lessen’ van Jaap Boonstra (juli 2013).  Het inspireerde mij, en nu we toch aan het mijmeren zijn voor de caravan, wil ik een aantal van zijn wijze lessen aan de hand van enkele citaten uit zijn boek met u delen. Gewoon, om het eens rustig te laten sudderen..

 “Veranderen begint met stilstaan: wat is de kern van het probleem? .. het kan helpen om de vraag te stellen voor welk probleem dit idee de oplossing is..”

 “Als je een verandering wilt realiseren, kun je maar beter het probleem delen en niet met een hapklare oplossing komen. En pas op met het standaardiseren en uitrollen van succesvolle praktijken. Als je lokale omstandigheden, enthousiasme en creativiteit ontkent, dan heb je al snel je eigen weerstand georganiseerd.”

 “Meestal willen mensen meedenken met een verandering. Dat ze dan niet altijd instemmen met een nieuw plan is geen teken van weerstand, maar van betrokkenheid.”

 “Het gaat bij verandering minimaal om de vraag waarom de verandering wenselijk is, waaraan de verandering moet bijdragen, en waar toe de verandering gaat leiden. Als mensen elkaar ontmoeten en niet langer onbekenden zijn, ontstaat er vanzelf nieuwsgierigheid naar elkaar. Nieuwsgierigheid om elkaars wereld te ontdekken is een fantastische voedingsbodem voor verandering.”

 “Bedrijven die succesvol werken aan cultuurverandering noemen het nooit cultuurverandering en stoppen het niet weg in een programma. Cultuur is geworteld in het dagelijkse werk en in opvattingen hoe je je werk doet, in visie en in  een helder [..]concept. Leiders in cultuurverandering geven richting, creëren ruimte en vragen om resultaat.”

 “Het is tijdens een veranderingsproces handig om aandacht te besteden aan tijdsverloop, tijdsbesteding, geld en middelen. Maar SMART is dat niet. Echt slim is om aandacht te geven aan emotie en intuïtie, tijd en ritme, voortgang en tegenslag, teamrollen en teamwerk, samenwerking en tegenwerking. Alleen door aandacht te geven aan klimaatwisselingen en onderstromen kun je echt inspelen op wat er speelt.”

 “..een helder en aansprekend toekomstbeeld genereert vertrouwen in de verandering. Het vooropstellen van de betekenis van de [verandering] is voor de klant essentieel. Rechtvaardigheid is een basisprincipe, evenals de bereidheid om van elkaar te leren om elkaar te versterken en samen beter te worden. En natuurlijk, om geloofwaardig over te komen is voorbeeldgedrag van het topmanagement cruciaal. Een gezamenlijke ambitie en heldere toekomstbeelden brengen mensen in beweging, zeker als het topmanagement saamhorigheid en vertrouwen uitstraalt.”

Voor nu heeft u wellicht genoeg aan het uitzicht voor uw caravan, of de licht therapeutische werking van een bergwandeling. Waar u ook bent de komende weken, ook al lijkt de tijd even stil te staan, u weet, het enige constante is de verandering. Moge deze wijze lessen u hierbij inspireren.

Ik wens je een heerlijke vakantie.

Referentie: Jaap Boonstra, Verandermanagement in 28 lessen, 2013.