Twee weken geleden kwam mijn collega Peter Loonen met een BLOG over constructieve groepen: 7 tips voor een goede start. Ik had net het boek van Maya Bakker en Ivo Nijland gelezen over ‘Positieve groepsvorming’. Samen een mooie voorbereiding op een scholing die ik aan het ontwikkelen was voor twee teams die aandacht willen besteden aan dit onderwerp.
Waarom eigenlijk aandacht voor groepsvorming?
- We weten dat het voor studenten heel belangrijk is om deel uit te maken van een veilige en positieve groep of klas. Hoe groter het welbevinden in de groep hoe beter de leerprestaties en hoe minder pestgedrag. En voor docenten is het ook heel belangrijk want met een positieve groep kun je de onderwijstijd optimaal benutten en het vergroot je werkplezier.
- Ook weten we dat ‘Bij de groep horen’ het aller belangrijkste is voor studenten. En als je daardoor negatief gedrag moet laten zien dat doe je dat. De volgende filmpjes zijn daar een mooie illustratie van:
De kunst is om tijdens het proces van groepsvorming zelf de norm te gaan stellen wat goed groepsgedrag is en zelf ook rolmodel te zijn. Niet te wachten tot de groep de norm heeft bepaald, want dit kan positief maar ook negatief uitpakken met alle gevolgen van dien (lees ook in het BLOG van Peter). Daarom laat je als docenten zien wat de norm is en in samenspraak met de groep worden de gedragsverwachtingen daarbij uitgewerkt in concreet en haalbaar gedrag.
De twee teams, waarvoor ik de scholingsbijeenkomst aan het voorbereiden was, zitten dit jaar voor het eerst samen op één verdieping in een school. Het ene team zit er al jaren en het andere team komt erbij; ze moeten de ruimte samen gaan delen. Een mooie aanleiding om zelf ook aan een ‘Goede start’ te werken. Ieder team heeft natuurlijk zijn eigen manier van omgaan met elkaar, een eigen cultuur en eigen regels. En we weten dat deze teams het proces van groepsvorming, het oriënteren en normeren, ook gaan doormaken; wie zitten er allemaal in ons team (eerste indruk) en wat zijn onze gezamenlijke normen en waarden? Een mooie dubbelslag, toch?
In mijn scholingen ga ik er altijd vanuit dat mensen pas in beweging komen als ze zien en voelen wat de verandering of het goede voornemen oplevert. (See, feel, change. John Kotter, het hart van de verandering, 2011). Dus mijn aanpak bij deze scholing was om de exercitie van groepsvorming eerst samen met het team te doen; kennismaken met elkaar (oriënteren); het krijgen van een tweede indruk van elkaar, naast de eerste indruk.
Ik heb een kennismakingsoefening gekozen uit het boek van Maya Bakker: ‘Wat is waar?’. De deelnemers beginnen met het noteren van drie beweringen over zichzelf die de anderen niet weten maar wel mogen weten. Eén van de drie beweringen is niet waar. Geef ze daarvoor 10 minuten de tijd. Vervolgens maak je groepjes van 3. In de groepjes lezen de groepsleden om de beurt de drie stellingen voor. De anderen moeten raden welke bewering niet waar is. Het is verstandig om van te voren een aantal onderwerpen te benoemen waarover ze beweringen kunnen maken. Bijvoorbeeld : vakantie, vrije tijd, familie, sport. Geef zelf ook een paar voorbeeld beweringen waarin je de toon zet. Bijvoorbeeld:
- Ik maak samen met mijn zus rokjes en verkoop ze op de markt
- Met mijn broer heb ik een seizoenkaart bij PEC Zwolle
- Ik zit samen met mijn moeder op yoga
In het nagesprek gaven de docenten aan dat ze het heel waardevol vinden, in het kader van groepsvorming, om de tijd te nemen om elkaar beter te leren kennen. Deze oefening en nog een aantal andere kennismakingsoefeningen werden daarna uitgewisseld om ook met de studenten te gaan doen. Wordt vervolgd!
In een volgend BLOG zal ik mijn bevindingen beschrijven van de tweede bijeenkomst met deze teams waarin ze aan de slag gaan om vanuit de waarden te komen tot gedragsverwachtingen (normeren)
Wordt vervolgd.
Heeft u al aanvullende tips voor mij of weet u welke stelling niet waar is? Feedback is welkom in onderstaand reactieveld.
Literatuur:
John P. Kotter, Dan S. Cohen (2011). Het hart van de verandering
Bakker-de Jong, M & I. Mijland. (2009). Handboek positieve groepsvorming.