Is deze blog interessant voor jou?
Deze blog is geschreven voor docenten in het beroepsonderwijs die handvatten zoeken om de complexe doelgroep leerlingen een stap verder te helpen in gedrag en prestaties. Ben jij deze docent of ken jij iemand die werkt met leerlingen die ‘lastig’ gedrag vertonen in het beroepsonderwijs? Lees dan deze blog of stuur hem door.
Wat vinden docenten ‘lastig’ gedrag?
Op basis van de beschrijvingen van probleemgedrag door docenten definieerden Van der Wolf en Van Beukering (2009) de volgende typen:
| Acht typen van probleemgedrag |
| Dwars, dwingend, onrustig, brutaal |
| Agressief, dominant, niet sociaal, niet eerlijk, regels schendend |
| Druk, ongeconcentreerd, overbeweeglijk, impulsief |
| Wisselende buien, onvoorspelbaar, explosief, angstig, snel beledigd |
| Weinig motivatie, slechte werkhouding, zwak presterend |
| Moeilijk contact, niet communicatief, eenzijdig gericht |
| Stil, gesloten, weinig aansluiting, angstig, passief, somber |
| Onzeker, weinig zelfvertrouwen, faalangstig, dwangmatig |
Wat heeft ‘lastig’ gedrag voor consequenties?
Bijna elke docent ervaart het gedrag van de leerling als steeds lastiger! Dat zorgt ervoor dat steeds meer tijd in ons onderwijs uitgaat naar herhaalde waarschuwingen en onderbrekingen van de les. Als docent maakt dit je beroep niet leuker. Je kunt het gevoel hebben dat je primaire onderwijstaak in het gedrang komt. Je kunt gaan twijfelen aan je eigen functioneren, je kunt het plezier in het lesgeven verliezen of frustraties ervaren in de omgang met de omgeving van de leerling. In onderstaand filmpje wordt ingegaan op de gedragsproblemen in het onderwijs en hoe je kunt reageren op gedragsproblemen.
Bij veel docenten gaat 80% van hun aandacht naar 20% van hun leerlingen. Er is gedrag dat je op een bepaalde manier triggert, in positieve dan wel negatieve zin. Je kunt voor jezelf in kaart brengen naar welke leerlingen je aandacht uitgaat en op welke manier je hen aandacht geeft. Luister je naar een leerling, stel je de leerling een (verdiepende) vraag, geef je de leerling een positieve bekrachtiging of corrigeer je de leerling op zijn gedrag? Zoals ook in het hierboven getoonde filmpje wordt aangegeven, kun je op bepaalde situaties als docent passend reageren en bij andere situaties heb je collegae, de zorgschil of het management nodig. Door vanuit een integrale benadering te werken kun je prosociaal gedrag versterken en probleemgedrag voorkomen.
Docent is doorslaggevend bij passend onderwijs
Jij bent als docent de spil in het vormgeven van Passend onderwijs: jij bent immers degene die het onderwijs passend kan maken. Steeds meer is het besef gegroeid dat de kwaliteit van het onderwijs voor een belangrijk deel wordt bepaald door de professionaliteit van de docent (Denis en Van Damme, 2010; Marzano, 2007). Dit betekent dat er hoge eisen dienen te worden gesteld aan het handelingsrepertoire van iedere docent, zowel in de didactische aanpak (de manier waarop onderwijs wordt gegeven) als de pedagogische aanpak en de relatie die een docent heeft met de leerling. In het kwalificatiedossier docent mbo staat weergegeven welke kennis en vaardigheden je als docent nodig hebt om een goede docent te zijn.
HELP vraagt om HULP!
In het beroepsonderwijs werken veel docenten die uit de praktijk komen. Dat heeft een onwijs groot voordeel. Tegelijkertijd vragen we van deze ‘beroepsidioten’ een zogenaamde pedagogisch-didactische aantekening. Je kunt je afvragen of dat kwalitatief voldoende oplevert en of dat niet op de werkvloer kan worden vormgegeven zodat het wat makkelijker te doen is voor zij-instromers.
Goed pedagogisch en didactisch onderwijs blijkt de meest effectieve preventie van gedragsproblemen te zijn. Van adequate instructie in uitdagende leeromgevingen en een positieve basishouding van docenten in het omgaan met verschillen gaat een preventieve werking uit (Marzano, 2007). Bovendien heeft een passend handelingsrepertoire van docenten niet alleen positief effect op de leerlingen, maar ook op de docent zelf. Het komt het zelfvertrouwen en het vermogen om adequaat en efficiënt te handelen (self-efficacy) van de docent ten goede, met als gevolg dat de mate van handelingsverlegenheid afneemt.
Wat heb je aan individuele coaching?
Ik ondersteun dagelijks docenten die de uitdaging willen aangaan om kwalitatief hoogwaardig onderwijs te verzorgen. Mijn belofte aan jou is dat ik je bij een individueel coachtraject ten minste één stap verder help. Ik zeg altijd “Als je iets wilt gaan leren, kun je maar beter les gaan geven.” Daarom ondersteun ik je in je dagelijkse beroepspraktijk. Tijdens een individueel coachtraject stappen we uit onze comfortzone en leren we samen.
De aanpak richt zich op een inventarisatie van good practices die je direct kunt gebruiken in je onderwijs. De focus ligt daarbij vooral op het primaire proces: het handelen van jou in de klas en de condities die daarbij van belang zijn. Hieronder geef ik alvast een aantal tips cadeau die je kunnen helpen.
- Het tot stand brengen van een hechte persoonlijke, professionele relatie;
- Het aanbieden van structuur in je onderwijs op basis van heldere afspraken en gedragsregels;
- Het verzorgen van uitdagend onderwijs dat aansluit bij de behoeften en mogelijkheden van de leerlingen;
- Doelgericht lesgeven waarbij directe instructiestrategieën en gedifferentieerde instructiestrategieën worden ingezet.
Het lijken tips van de stichting ‘Open deur’, en dat zijn het ook. Het gaat om de vertaalslag van deze tips naar de praktijk. Want jij als docent laat het onderwijs leven, blijkt uit onderstaand filmpje.
Wil je lezen hoe docenten mijn ondersteuning eerder hebben ervaren? Klik dan hier.
Bronnen
Denis, J., & Damme, J. van. (2010). De Leraar: Professioneel leren en ontwikkelen. Reviewonderzoek van H. Timperley, e.a. Leuven/ Den Haag: Acco.
Marzano, R.J. (2007). What Works in Schools: Translating Research into Action. Alexandria: ASCD. (http://onderwijsboek.nl/wat-werkt-op-school)
Wolf, K, van der & Beukering, T. van (2009). Gedragsproblemen in scholen. Het denken en handelen van leraren. Leuven: Acco.