Voor me ligt een map met daarop de zin ‘iedere beoordeling een leermoment’. Een interessante zin die me al een aantal minuten bezighoudt. Wat zou het mooi zijn als iedere beoordeling een leermoment is! Toch?
Stel jezelf eens de volgende vragen:
- Hoe vaak ben je in jouw schoolcarrière beoordeeld?
- En hoeveel procent van die beoordelingen waren echt een leermoment?
Mijn verwachting is dat je antwoord op vraag twee relatief laag is omdat boordelingen in het onderwijs met name ingezet worden als selectie- of kwalificatiemiddel (summatieve toetsen). En dat is zonde! Beoordelingen kunnen namelijk perfect worden ingezet als leermiddel om te bepalen waar studenten staan in hun leerproces, waar zij naar toe moeten werken en op welke manier (formatief toetsen). In onderstaande tabel een uiteenzetting van verschillende doelen en functies van beoordelingen.
Om je te stimuleren om beoordelingen meer in te zetten als leermiddel voor jouw studenten schenk ik in deze blog aandacht aan drie praktijkvoorbeelden van formatieve toetsen. Tevens nodig ik je uit om uw eigen voorbeelden van formatieve toetsen te delen door deze in het reactieveld naar ons te versturen. Onder de reacties wordt het boek aan de slag met assessment (t.w.v. € 42,50) verloot.
BEOORDELING ALS LEERMIDDEL
Als pabo-student liep ik vanaf het begin tot het einde van de opleiding stage. Aan het einde van ieder stageperiode kreeg ik een eindbeoordeling van een externe stagedocent. Deze beoordeling werd dus ingezet als kwalificatiemiddel (summatief). Echter, de eindbeoordeling werd vooraf gegaan door twee tussentijdse, formatieve beoordelingen door dezelfde externe stagedocent. Schematisch zag de beoordeling er als volgt uit:
Deze tussentijdse beoordelingen waren echte leermomenten voor mij, omdat de tussentijdse beoordelingen gebaseerd waren op dezelfde beoordelingscriteria als de eindbeoordeling (De 7 SBL-competenties), vier jaar lang! Zelfs al was de eindbeoordeling na een half jaar onvoldoende, dan bestond er de mogelijkheid om in het nieuwe semester de onvoldoende om te buigen naar een voldoende. Dat is in mijn ogen een geweldig voorbeeld van de kracht van NOG niet
BEOORDELING ALS LEERMIDDEL MIDDELS PEER-BEOORDELING – DEEL I
Als student onderwijskunde kwam ik in aanraking met peer-beoordelingen. Het idee achter een peer-beoordeling is simpel en in veel gevallen doeltreffend: studenten worden ingezet om studenten te beoordelen. In mijn situatie zag de beoordeling er als volgt uit:
In het begin van mijn opleiding werden peer-beoordelingen alleen nog maar formatief ingezet. Logisch, een beoordelaar kan iemand pas betrouwbaar beoordelen als deze bekend is met de inhoud en de beoordelingscriteria. Echter, aan het einde van mijn opleiding kwam de tussentijdse beoordeling van de docent te vervallen of werden zelfs mijn medestudenten ingezet als eindbeoordelaars. De docent kwam dan alleen in beeld als de discrepantie tussen het oordeel van student 1 en student 2 groter was dan anderhalf punt.
Deze manier van beoordelen bracht voor mij een aantal voordelen met zich mee:
- Ik kreeg andere artikelen te zien; voorbeelden dragen bij aan het verminderen van overbelasting van het werkgeheugen, met name wanneer de taak of opdracht een te zware belasting teweegbrengt op het werkgeheugen.
- Ik leerde de beoordelingscriteria beter kennen, omdat ik ze zelf moest gaan gebruiken om mijn medestudenten op te beoordelen. Dat maakte de eindbeoordeling transparanter voor mij.
- Doordat ik de beoordelingscriteria beter kende, kon ik mij beter focussen op wat de docenten belangrijk vonden (de doelen van het onderwijs). Dit hielp mij enorm om mijn eigen prestaties te verbeteren.
- Ik werd gedwongen om goede feedback te geven. Mijn opleiding was namelijk zo slim geweest om het geven van goede feedback onderdeel te maken van de eindbeoordeling (10% van de eindbeoordeling). Nooit geweten dat het geven van feedback zo veel kan bijdragen aan mijn eigen leerproces.
BEOORDELING ALS LEERMIDDEL MIDDELS PEER-BEOORDELING – DEEL II
De zojuist beschreven voorbeelden betreffen voorbeelden van beoordelingen waarbij het onderwijs zich richt op de bovenste lagen van de piramide van Miller (zie onderstaand figuur), namelijk shows how (het schrijven van een artikel) en does (stage).
Wellicht richt het onderwijs wat jij verzorgt zich meer op knows & knows how; onderwijs gericht op begrijpen van kennis. Ook hiervoor is het mogelijk om beoordelingen in te zetten als leermiddel. Hierbij een voorbeeld:
Het mooie aan deze manier van beoordelen is dat je de tussentijdse beoordelingen na laat kijken door studenten. Deze manier van beoordelen heeft daarom meerdere voordelen:
- Studenten zijn zelf actief bezig met de vragen en antwoorden. Het beoordelen van een medestudent wordt een waardevol leermoment.
- Je stimuleert studenten om op meerdere momenten in de periode actief aan de slag te gaan met de leerstof.
- Als docent hoef je jouw tijd niet te besteden aan het nakijken van de tussentijdse beoordelingen, dat doen de studenten. Dit maakt het wellicht ook interessant om open vragen op te nemen in een schriftelijke toets.
TOT SLOT
Ik hoop dat ik je in deze blog warm heb kunnen maken om beoordelingen meer in te gaan zetten als leermiddel. Als student vond ik deze vorm van beoordelen een grote meerwaarde hebben, omdat het een aantal zaken transparant maakt:
- de onderwijsdoelen
- de beoordelingscriteria
- waar ik sta in mijn eigen leerproces, waar ik naartoe moet werken en hoe.
Ik nodig je van harte uit om ook jouw eigen voorbeelden van formatieve toetsen te delen door deze in het reactieveld naar ons te versturen. Onder de reacties wordt het boek aan de slag met assessment (t.w.v. € 42,50) verloot.