Een eigen opleidingsmissie en visie als basis voor je onderwijsbouwstenen!
Ken je dat gevoel als opleiding?: je wil richting en inhoud geven aan je pedagogisch en didactisch handelen, je wil graag dat je begeleidingsstructuren (zoals SLB en de zorglijn) gestructureerd en optimaal resultaat voor de studenten opleveren, je wil dat BPV bedrijven je zien als dé opleiding waar zij graag stagiaires en toekomstige werknemers van afnemen en dat studenten je grootste ambassadeurs worden. Kortom: je wil als opleiding staan voor duidelijke eenduidige kwaliteit.
Geen vreemd streven natuurlijk; dat zouden we allemaal wel willen! Echter in de praktijk zie je bij veel opleidingen dat bovengenoemde zaken vaak wel uitgevoerd worden en vorm krijgen maar dat de onderlinge samenhang tussen deze onderdelen niet te zien of te benoemen is. Door ad-hoc denken en door ons streven om snel iets tastbaars in handen te hebben gaan we op zoek naar methodes, afspraken en structuren.
Maar wat is nu de achterliggende basis, het fundament, onder al deze onderdelen? Hoe verhouden ze zich tot elkaar? Ondersteunen ze elkaar of zijn het losse facetten? Hebben teamleden én studenten het gevoel dat de opleiding die ze geven en volgen één geheel is; een logische en vooral ook veilige samenhang heeft?
Klinkt dit aantrekkelijk en zeg je als opleiding “die eenduidigheid in onze opleiding willen wij ook!”, dan wil ik graag laten zien hoe je basis kunt gaan leggen voor al je huidige én toekomstige onderwijsontwikkelingen.
Om tot een eenduidige onderwijsstructuur te komen waarin eigenlijk iedereen bijna automatisch weet wat er van hem/haar verwacht wordt en waarbij constant het gevoel heerst dat ‘alles met alles’ te maken heeft is het van belang om als opleiding eerst je eigen missie en visie vast te gaan leggen.
Natuurlijk; je valt onder een groot ROC en die hebben vaak een grote missie en visie (vaak met kernwaarden) vastgelegd en daar is ook weinig mis mee. Echter vaak voelen opleidingen een behoorlijke afstand tussen de droomambitie (missie) van het grote ROC en de ambitie die waargemaakt kan worden in de waan en de praktijk van alle dag op de opleiding zelf. Het zou dus mooi zijn om op opleidings- en/of teamniveau te gaan bekijken wat jullie eigen missie en visie is.
Daarbij staan de volgende vragen in eerste instantie centraal:
- Wie willen we zijn als opleiding en waarom zijn we er eigenlijk?
- Wat willen we nu bereiken met onze studenten (naast dat belangrijke diploma)?
- Waarom zouden studenten, ouders, nieuwe docenten en bedrijven nu eigenlijk voor ons moeten kiezen?
- En op een meer persoonlijke noot: waarom kom ik ’s morgens mijn bed uit om voor deze studenten te gaan werken?
- Hoe willen we onze missie eigenlijk bereiken?
- Wat zijn onze leidende kernwaarden als team (wat vinden wij de belangrijkste uitgangspunten voor ons handelen en de inhoud van onze opleiding)?
- En ook hier op een meer persoonlijke noot: waarom werk ik samen met de mensen in dit team (wat bindt mij)?
Je eigen missie en visie vormen de ‘lens’ waarmee je elke ontwikkeling, elk idee, elk probleem en elke kans gaat bekijken en richting gaat geven.
De volgende stap in dit traject is dat je gaat kijken naar wat die kernwaarden in de praktijk nu werkelijk inhouden. Kernwaarden mogen geen loze mooie woorden zijn waar iedereen naar eigen dunken en willekeur maar wat mee mag doen. Denk maar aan een kernwaarde als ‘respect’; zonder een duidelijke invulling van deze kernwaarde is het een loos begrip waar iedereen een eigen draai aan kan geven, en dat ook vaak doet!
De kernwaarden gaan inhoud krijgen door per kernwaarde de volgende vragen te stellen en die ook te beantwoorden:
- Wat zegt deze kernwaarde over ons gedrag naar elkaar, als professionals, als team?
- Wat zegt deze kernwaarde over ons gedrag naar onze studenten?
- Wat zegt deze kernwaarde over ons gedrag naar buiten toe (BPV, ouders, Open Dagen, informatieverstrekking etc.)?
- Wat zien we al gebeuren, wat doen we eigenlijk al wat strookt met deze kernwaarde?
- Waar liggen ontwikkel- en groeipunten?
Door als opleiding/team je kernwaarden consequent te hanteren, uit te stralen en te bespreken met alle betrokkenen zul je zien dat ook studenten, ouders en BPV-bedrijven zich steeds meer die kernwaarden ook gaan toe-eigenen. Wat je voornamelijk nog gaat uitstralen en naleven zijn die kernwaarden en die communiceer je ook naar buiten toe. Op een open dag ga je dan niet meer in op ‘wat doen we hier?’ maar ‘waarom zou je naar onze school moeten komen?’ en bij wat voor een groep ga je je aansluiten als je bij ons komt?’
Als je je opleidingsfundament gelegd hebt met je eigen missie en visie kun je van daaruit gaan kijken naar je pedagogische en didactische visie, je onderwijsconcept (bv projectonderwijs, onderwijs vanuit Authentieke Leeromgevingen etc) of je intake- en SLB lijn. Maar altijd met de belangrijkste kernvraag: ‘als we ons consequent willen houden aan onze kernwaarden wat zeggen deze dan over hoe we het wel en hoe we het niet (meer) moeten aanpakken. Kortom: niet ‘de waan van de dag’ of de onderwijsontwikkelingen van ‘bovenaf’ zijn leidend voor je handelen als team en als individuele docent maar je kernwaarden. En die blijven de komende jaren hetzelfde!
Opleidingen die deze manier van werken reeds toepassen zijn zeer tevreden en geven aan de volgende grote voordelen te zien:
- Door het feit dat de kernwaarden leidend zijn kunnen we flexibeler inspringen op onderwijsontwikkelingen of ad-hoc beslissingen. We hoeven geen systemen om te gooien en staan nog maar zelden met onze rug tegen de muur.
- De kernwaarden binden ons als team: ze worden door iedereen gedragen en uitgevoerd en geven in alles het gevoel dat we beslissingen en uitvoeringen écht gezamenlijk doen.
- Omdat we in alles onze kernwaarden nastreven en ook onze schoolregels uit die kernwaarden voortkomen zijn we betrouwbaarder naar studenten toe en hoeven we veel minder uit te leggen. We zien dat studenten onze kernwaarden overnemen omdat ze er dezelfde waarden voor terugkrijgen.
- Bedrijven weten beter wat ze aan ons hebben waardoor de contacten over en weer frequenter en helder zijn en altijd in het voordeel zijn van onze (oud)studenten. Door te kiezen voor onze kernwaarden zijn we bedrijven kwijtgeraakt die niet aansloten bij die kernwaarden maar uiteindelijk hebben we meer (nieuwe) bedrijven er voor teruggekregen! Kiezen is gekozen worden blijkbaar!
Is dit traject geschikt voor elk team? Waarschijnlijk niet; je moet wel een team zijn met lef! Lef om te willen veranderen, lef om dat ook echt met elkaar te gaan doen, lef om soms stokpaardjes te moeten laten vallen en lef om op een andere manier naar (onderwijs)ontwikkelingen te durven kijken.
Maar als je dit lef hebt dan zul je zien dat dit een traject is wat stabiliteit, kwaliteit, zinvolheid en misschien wel het belangrijkste, werkplezier geeft!
Mocht je ondersteuning bij een dergelijk traject willen hebben of ben je benieuwd wat dit traject specifiek voor jouw team zou kunnen opleveren, neem dan gerust contact met me op e.heerkens@oabdekkers.nl. Graag spar ik met je over de mogelijkheden en kansen en over hoe je de goede dingen van nu, kunt meenemen naar de toekomst!