Waanzinnig goede onderwijsteams

De zomervakantie is voor veel onderwijsteams al begonnen. Wellicht tijd om eens terug te kijken hoe het in jullie onderwijsteam in mbo of hbo gaat? Waar willen we het komend jaar meer van of minder? Waar zouden we mee moeten starten of waar moeten we mee stoppen? En waar moeten we vooral mee doorgaan?

Om deze vragen te beantwoorden is het wellicht zinvol om te weten wat waanzinnig goede onderwijsteams waanzinnig goed maken. Hieronder vind je mijn 10 belangrijkste aspecten die ik bij goede onderwijsteams terugzie:

1. Zorg voor een gedeelde visie over goed onderwijs in je team. Kwaliteit van onderwijs is geen eenduidig begrip. Om richting te geven aan de kwaliteit in jouw team is het goed om een gedeelde visie over goed onderwijs te definiëren. (Onderwijsraad, 2015)

2. Vertrouwen boven controle. In de piramide van Lencioni is de basis ingericht voor vertrouwen. Een belangrijk punt voor alle leidinggevenden in teams. Onkwetsbaarheid of gebrek aan vertrouwen zijn de grootste frustraties voor het werken in teams.  (Lencioni, 2009)

3. Werk alleen samen wanneer het door afhankelijkheid noodzakelijk is. Samenwerken vraagt afstemming, communicatie, water bij de wijn doen en kost daardoor meer tijd dan alleen werken. Werk dus alleen samen in die gebieden waar gemeenschappelijke denkkracht nodig is.

4. Zorg voor een gezamenlijke ambitie en spreek die uit! Werk niet alleen vanuit de gedeelde visie op goed onderwijs maar ook met een gemeenschappelijke ambitie. Juist deze ambitie is cruciaal om doelgericht te werken.

5. Zorg voor een duidelijke focus op korte termijn. In combinatie met een gedeelde visie en een duidelijke ambitie zorgt je focus voor het plannen van de activiteiten op korte termijn. In onze Schoolnavigator® geven wij de verhouding tussen visie, ambitie en focus weer (Loonen, 2014).

6. Samen denken, organiseren én doen. In veel teams is er een scheiding tussen denken (de teamleiding), organiseren (ondersteunende diensten) en doen (docenten). Door dit te scheiden ontstaat er snel onbegrip voor elkaars positie, rol en verantwoordelijkheid. Organiseer dus samen denken, organiseren en doen.

7. Onderhandel altijd over je faciliteiten. De meeste onderwijsteams die ik ken zijn niet bijzonder bedreven in het onderhandelen over faciliteiten. Het verschil tussen opdrachten over de muur gooien en delegeren is dat er bij delegeren duidelijkheid is over de faciliteiten die bij de opdracht horen. Een afspraak is dus ook pas een afspraak nadat er akkoord is over de faciliteiten die daarbij horen. Het spreekt voor zich dat tijd en geld hierin belangrijke voorwaarden zijn maar over ieder cijfer valt te onderhandelen!

8. Wees eerst professioneel dan pas jezelf.  In de eerder genoemde piramide van Lencioni is de bovenste laag gereserveerd voor een gebrek aan resultaten doordat ego en status de boventoon voeren. Van een professioneel teamlid mogen we verwachten dat het belang voor de student en voor gemeenschappelijke resultaten altijd op de eerste plaats staat.

9. Resultaat boven harmonie.  Als het maar gezellig is, is een goed Brabants gezegde. In goed functionerende teams is dit nou juist niet het leidende principe. Resultaten gaan voor gezelligheid. Teams die in staat zijn om op een professionele manier meningsverschillen met elkaar op te lossen, functioneren significant beter dan teams die moeite hebben met conflicthantering (De Dreu, 2003).

10. Uitspreken, afspreken en dan pas aanspreken. In veel teams horen wij dat er geen aanspreekcultuur is. De eerste vraag die daarbij hoort is: waarover zijn afspraken gemaakt dat aanspreken nodig is? De goede volgorde is uitspreken van wensen en behoeften, daarover afspraken maken en pas dan zijn mensen aanspreekbaar op die afspraken.

Aanvullingen op deze 10 punten zijn meer dan welkom in het onderstaande reactieveld. Wanneer je in de tussentijd de effectiviteit van jouw team in kaart wil brengen, doe dan de gratis kwaliteitscheck op onze website. Ik wens iedereen een hele mooie zomervakantie.

Bronnen:

1. De Dreu, CKW; LR Weingart. (2003). Task versus relationship conflict, team performance, and team member satisfaction: A meta-analysis. Journal of applied Psychology, Vol 88(4), 741-749.
2. Lencioni, P. (2009). De vijf frustraties van teamwork en hoe die te verhelpen: Business Contact.
3. Loonen, P. & Neerven, M. van. (2014). Focus op verandering; inspiratie en handvatten voor het veranderproces bij de invoering van Focus op Vakmanschap. Nuenen: Onderwijsadviesbureau Dekkers.
4. Onderwijsraad. (2015). Kwaliteit in het hoger onderwijs. Evenwicht in ruimte, regels en rekenschap. Den Haag: Onderwijsraad.