Hopelijk heeft iedereen genoten van een heerlijke zomervakantie! Aan het strand, een stedentrip, lekker thuis of op een exotische bestemming, de zomer heeft vast voor iedereen goed gedaan.
En nu staat het nieuwe studiejaar op het punt van beginnen. Dit betekent nieuwe groepen, klassen samengesteld uit oude en nieuwe studenten en met nieuwe instroom in het eerste jaar. Allemaal, zoals we weten, stuk voor stuk mooie persoonlijkheden die zich in een groep soms anders gedragen dan individueel.
Daarom in deze blog 5 tips om een goede start te maken met je groepen waar je de rest van het jaar profijt van hebt.
1) Contact voor contract
De allerbelangrijkste tip is om het nieuwe studiejaar te beginnen met het goed contact maken met je groepen en de individuele studenten. Besteed tijd en aandacht aan het luisteren naar de vakantieverhalen van studenten, wat houdt ze bezig, wat vinden ze belangrijk en hoe kijken ze zelf aan tegen het nieuwe studiejaar. Ook voor docenten die groepen maar één lesuur in de week hebben, loont het de moeite om de studenten goed te leren kennen. Studenten zijn meer bereid om hard te werken wanneer je echte interesse in ze toont. Wanneer je aan het begin van het studiejaar investeert in het leren kennen van je studenten, heb je daar een lange periode profijt van. Je kunt met je studenten dus pas een contract sluiten over de leerdoelen en de inspanning die je van ze vraagt wanneer je eerst contact met ze hebt gemaakt.
2) Stel jezelf kwetsbaar op
In het contact maken met de studenten helpt het wanneer je zelf open bent over je zomervakantie, drijfveren, je bezigheden en hobby’s. De wisselwerking met studenten is nu eenmaal groter wanneer je ook bereid bent om jezelf kwetsbaar op te stellen. Mijn tip is om je telefoonnummer en e-mailadres met studenten te delen en aan te geven dat ze te allen tijde met je contact op mogen nemen wanneer zij denken dat dit noodzakelijk is. Hiermee straal je uit dat je vertrouwen hebt in de studenten en zij zullen dat vertrouwen direct terug geven.
3) Bespreek wat jullie echt belangrijk vinden in de groep
Na het wederzijds contact maken, is het tijd om afspraken te maken over die zaken die je echt belangrijk vindt. Welke uitgangspunten, leidende principes, waarden (of welke woorden jij hiervoor ook wilt gebruiken) vinden de studenten belangrijk en welke aspecten vind jij belangrijk. Uiteraard is het belangrijk dat die waardevolle aspecten aansluiten bij de uitgangspunten van de opleiding als geheel. Maar nog belangrijker is dat jij als docent met jouw studenten heldere afspraken maken over wat jij belangrijk vindt. Het kan gaan over opbouwende kritiek, eerlijkheid of wederzijds respect. Laat de studenten met elkaar debatteren en afstemmen over wat zij echt belangrijk vinden en maak deze aspecten zichtbaar in het klaslokaal of op de elektronische leeromgeving die jullie samen delen.
4) Maak afspraken over gedrag
Wanneer je de belangrijkste waarden en uitgangspunten met je groep besproken hebt, is de volgende stap om hier concreet gedrag bij af te spreken. Wanneer bijvoorbeeld als waarde “openheid” genoemd is, is het belangrijk om concreet te maken welk gedrag de studenten hierbij voor ogen hebben en welk gedrag hier absoluut niet bij hoort. Deze gedragsafspraken kunnen gedurende het studiejaar verder aangescherpt worden. Probeer in een later stadium bij eventuele incidenten of bij een verstoorde groepsdynamiek terug te grijpen op de belangrijkste waarden en de gedragsafspraken.
5) Spreek verwachtingen uit
Op basis van de waarden en de gedragsafspraken is de laatste stap om wederzijdse verwachtingen uit te spreken. Jij hebt ongetwijfeld verwachtingen van de studenten maar omgekeerd hebben zij dat ook van jou. Bespreek expliciet met de groep wat ze van je mogen verwachten en welke positie jij in de groep inneemt. Als docent ben je geen lid van de groep maar ben jij degene die de groep begeleidt naar een goede samenwerking en mooie prestaties. Wanneer de verwachtingen over en weer helder zijn en zijn vastgelegd, is er een duidelijk kader om de rest van het studiejaar op terug te vallen.
Wanneer je erin slaagt om bovenstaande tips toe te passen in je groepen en deze ook nog op een mooie en beeldende manier vast te leggen dan is de kans op een positieve relatie met een groep aanzienlijk groter. Natuurlijk zijn er nog heel veel meer goede tips en ervaringen met elkaar te delen zodat jullie elkaar collegiaal kunnen ondersteunen. Vandaar de uitnodiging om in het reactieveld hieronder jouw ervaringen om groep goed op te starten met je collega’s te delen.
Voor wie nog meer wil lezen over het begeleiden van groepen in de eerste fase van het studiejaar is wellicht mijn blog van september 2014 ook nog interessant.
Bronnen:
Remmerswaal, J. (2015). Begeleiden van groepen: groepsdynamica in praktijk. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.