Iedere opleiding in Nederland laat een groot deel van zijn (gratis) netwerk onbenut!
Dat is nog eens een lekkere binnenkomer, meteen een verwijt dat je iets niet goed doet. En toch denk ik dat het zo is.
In ieder geval bij (bijna) alle opleidingen waar ik de afgelopen 10 jaar bij betrokken ben geweest, wordt het netwerk vanuit studenten bijzonder slecht benut.
Er wordt veel tijd en aandacht besteed aan het contact houden met afgestudeerden (alumnibeleid) en er wordt veel tijd en energie gestoken in het contact met het beroepenveld.
Echter, de makkelijkste manier om in contact te blijven en te komen met het eigen netwerk wordt niet benut: gebruik de student!
Een paar vragen:
- Wie van jullie gebruikt systematisch de bijbanen van studenten om in contact te komen met bedrijven?
- Wie van jullie gebruikt systematisch de bijbanen van student als onderdeel van de opleiding?
- Wie van jullie gebruikt het privénetwerk van studenten wanneer taaie vraagstukken op het bureau liggen?
- Wie van jullie heeft systematisch in beeld welke deskundigheden beschikbaar of aanwezig zijn in het privénetwerk van studenten bij vrienden, familie of collega’s?
Uit bovenstaande vragen komen de twee beloofde stappen prominent naar voor: systematisch en privénetwerk. Laten we eens inzoomen op deze twee kernbegrippen.
- Ga voor systematisch
Juist het ontwikkelen van een systeem van het gebruiken van het netwerk van je studenten maakt het effectief en succesvol. Eenmalige activiteiten of het opstarten van een nieuwe activiteit leidt zelden tot een duurzame verandering. Wanneer je een systeem hebt of maakt waarin het in kaart brengen van het netwerk van de student vanaf de intake tot en met het alumnibeleid aandacht krijgt, maak je de mogelijkheid om het ook echt te gebruiken groter. Een systeem draait op afspraken en routine en vraagt daardoor weinig tijd en moeite.
Door dit netwerk van studenten systematisch in beeld te hebben, zijn er kosten en tijd te besparen.
Bovendien wordt de betrokkenheid van de sociale omgeving van de student bij jouw opleiding versterkt wat ook weer ten goede komt aan het bestaansrecht van je opleiding. Wanneer de familie, vrienden en bekenden van studenten jouw opleiding kennen, waarderen en vertrouwen dan zal het niet zo’n probleem zijn om nieuwe studenten te werven, stageadressen te vinden of mensen bereid te vinden om een bijdrage te leveren aan extra activiteiten.
Belangrijk hierbij is uiteraard dat je het belang van het netwerk om met jou in contact te komen scherp op je netvlies hebt. Centrale vraag hierbij is wat krijgt het netwerk van de opleiding terug dat aantrekkelijk voor hen is? Waarom zullen zij tijd en energie steken in jouw opleiding en wat levert hem of haar dat op?
2) Gebruik het privénetwerk
In mijn beleving is het privénetwerk van studenten een onontgonnen terrein. Enerzijds omdat lang niet iedere student er op zit te wachten dat zijn privénetwerk ook deel uit gaat maken van zijn opleiding en anderzijds vanwege onbekendheid binnen de opleidingen.
Veel studenten gaan een opleiding doen omdat er binnen hun familie of vriendenkring al mensen zijn die dezelfde opleiding gedaan hebben. Wanneer je deze contacten in beeld brengt is er directe aansluiting op jouw beroepsgroep. Ik noem dit het primaire netwerk van mensen die inhoudelijk en professioneel nauw verbonden zijn met jouw beroep of opleiding. Hier komen ook die mensen in terecht waar studenten bijbaantjes doen in dezelfde beroepstak als waar je ze voor opleidt.
De secundaire cirkel van het netwerk zijn die mensen die in hetzelfde domein of in dezelfde waardeketen actief zijn maar niet direct in jouw beroepsgroep. Een voorbeeld hiervan is de relatie van een opleiding verpleegkunde met paramedici, iemand werkzaam in de voedselindustrie of een vertegenwoordiger uit de industrie van medische hulpmiddelen. Niet direct contacten waar je studenten stage kunt laten lopen maar in het kader van ondernemerschap en maatschappelijk bewust handelen interessante contacten die je als opleiding kunt gebruiken.
De derde en tertiaire cirkel is eigenlijk het meest interessant want hierin komen de mensen uit het netwerk van studenten met totaal andere deskundigheden en andere netwerken. Voorbeelden kunnen zijn mensen uit de financiële wereld met verstand van bijvoorbeeld crowdfunding, mensen met een ICT-achtergrond wanneer het gaat om het inrichten van slimme systemen of een marketingconsultant die de externe communicatie van je opleiding onder de loep wil nemen. Deze lijst is onuitputtelijk en kan je veel geld en tijd besparen wanneer je de mensen op een goede manier kunt betrekken bij jouw opleiding. Hier komt het ondernemerschap van opleidingen om de hoek kijken.
Ik vermoed dat wanneer je het netwerk van je studenten systematisch (door de 3 cirkels te gebruiken) in kaart brengt en met de netwerken intensief contact onderhoudt, je de werkdruk in je eigen onderwijsteam kunt verlagen en enorm kunt bezuinigen op allerlei indirecte kosten. Bovendien leer je hiermee de student een van de belangrijkste vaardigheden voor haar of zijn toekomstige beroep: netwerken, je geeft zelf het goede voorbeeld.
Tot slot vroeg ik in mijn blog van vorige naar docenten die willen meebouwen aan een innovatief en uitdagend professionaliseringsprogramma voor docenten. Deze mogelijkheid bestaat nog steeds. Meld je aan in onderstaande reactieveld en bouw mee!
Deze blog is mede geïnspireerd op het proefschrift uit 2010 van Tjip de Jong:
De Jong, T. (2010). Linking social capital to knowledge productivity: an explorative study on the relationship between social capital and learning in knowledge procductive networks. Enschede: Universiteit Twente.