Deep Democracy, alle meningen mogen er zijn
Wanneer je werkt met teams of klassen heb je vaak te maken met besluitvormingsprocessen. Zou het niet fijn zijn als je een beslissing neemt waar iedereen achter staat? Je denkt vast dat dit niet mogelijk is, maar dat is het wel! Hoe krijg je dat nou voor elkaar? Iedereen heeft namelijk een eigen mening.
Besluitvorming waarbij de meerderheid beslist is niet optimaal, want dan ontstaat er een minderheid die niet gehoord is! Deze minderheid kan een onderstroom worden die tegengas gaat geven aan de beslissing die genomen is. Denk aan: ja zeggen, nee doen, tegenwerken, expres dingen laten mislukken, bondjes vormen etc. Wil jij binnen jouw team of klas unanieme besluitvorming creëren? Dan is deze blog absoluut de moeite waard om te lezen!
Tijdens mijn ontwikkelwerk ontmoette ik een collega (Marga Hop) die mij kennis heeft laten maken met Deep Democracy. Marga is Deep Democracy practioner. De manier waarop zij te werk gaat om besluitvormingsprocessen te laten plaatsvinden, inspireerde mij en vond ik de moeite waard om met jullie te delen.
Deep Democracy is een methode waarbij je luistert naar alle ideeën van betrokkenen en deze vervolgens samenbrengt om tot een besluit te komen waar iedereen zich bij kan aansluiten(Kramer, 2014).
Het doel van deze blog is niet jou te overtuigen dat je per direct Deep Democracy moet toepassen, maar als je streeft naar betere besluitvorming op welk niveau dan ook, dan is dit een mooie methode die je in zou kunnen zetten. Deze blog richt zich op eenvoudige besluitvorming. Wanneer er emotionele, diepgaande processen behandeld dienen te worden is het zaak om dit met een Deep Democracy practitioner te doen of er eerst een training over te volgen.
Wat kun je ermee? Praktisch gezien!
Bijvoorbeeld: Met een groep besluiten in welke volgorde de lesstof behandeld wordt, welke kant je uitgaat, waar er gegeten wordt etc. Met je team een teamuitje, toetsing etc.
In deze blog nemen wij de stappen van Deep Democracy door en geven wij aan hoe je deze stappen op een eenvoudige manier kunt toepassen.
De stappen van Deep Democracy
Je hebt een procesbegeleider nodig die vragen stelt en de groep aan het werk zet. Hieronder worden de stappen beschreven en wat de rol van de begeleider daarin is.
Stap 1:
Haal alle mogelijke ideeën over het onderwerp naar voren zonder discussie aan te gaan. Iedereen mag zeggen wat hij wil en waarom hij dat wil.
Stap 2:
Zoek actief naar meer alternatieven die in de besluitvorming mee kunnen wegen.
De procesbegeleider laat bij stap 1 en 2 vooral alle meningen horen en zorgt ervoor dat iedereen zijn mening naar voren kan brengen, zonder dat deze mening wordt bediscussieerd.
Stap 3:
Eén voor één worden alternatieven door de procesbewaker genoemd. Daarbij geef je als individu aan waar jij bij aansluit (je mag bij meerdere aansluiten). In deze stap wordt duidelijk welke alternatieven het meest gekozen worden (2 of 3 alternatieven).
In deze stap maak je het veilig door herkenbaarheid te creëren, er is namelijk altijd een alternatief waar jij je voor een deel in kunt vinden. De procesbegeleider brengt één voor één alle alternatieven naar voren en vraagt wie zich kan aansluiten bij één van de alternatieven. ‘Wie gaat mee in dit alternatief?’. Dit kan je met hand opsteken doen, waardoor zichtbaar wordt voor de groep waar de meerderheid zich bij aansluit. Deze stappen kun je ook met de werkvorm ‘Gesprek op voeten’ doorlopen, zie onderstaande afbeelding.
Stap 4:
Degene die niet kan aansluiten bij een meerderheidskeuze mag zich daarna uitspreken wat hij nodig heeft om zich aan te sluiten bij de meerderheidskeuze. Hierdoor ontstaat vaak een nieuwe stemronde doordat er nieuwe alternatieven naar voren komen.
Er wordt gestemd bij stap 4. De wijsheid van de ‘minderheid’ wordt opgehaald en de beslissing wordt aangepast, net zolang totdat het unaniem is. De procesbegeleider houdt in de gaten dat iedereen die niet met de meerderheid meegaat zich gehoord voelt en mee kan gaan met de meerderheid.
Noot: als je merkt dat de besluitvorming niet op gang komt, en het niet lukt om de stappen te doorlopen, spelen er blijkbaar dingen die mensen in de eerste vier stappen niet konden, durfden of wilden uitspreken. Vaak weten mensen zelf niet wat het is, er speelt iets maar je kunt er geen vinger op leggen. Stap 5 is voor meer ervaren procesbegeleiders.
Stap 5:
Aan de slag met de onderstroom
In deze stap ga je aan de slag met de ‘onderstroom’.
Dat kun je doen door vele werkvormen, een van de werkvormen is bijvoorbeeld ‘het weerbericht’: De procesbegeleider geeft aan welk gedrag en herhalingen in de groep worden waargenomen waardoor er niet tot een besluit kan worden gekomen. Daarna wacht de begeleider af welk bewustzijn in de groep ontstaat over dat wat in de onderstroom zit. Je blijft stap 1 t/m 4 toepassen totdat het opgelost is. Zie boek Deep Democracy voor een volledige beschrijving!
Wij wensen jullie veel succes met alle besluitvormingsprocessen en hopen dat deze blog jullie heeft laten stilstaan bij het besluitvormingsproces en wellicht geïnspireerd over een mogelijke manier waarop dat kan plaatsvinden.