Donderdag 21 juni 2018 was mij de eer om aanwezig te kunnen zijn bij de 1000^e lezing van Marcel van Herpen, waarin hij zijn nieuwste boek ‘Wij zijn Leiders’* presenteerde. Een boek met inzichten voor leiders, leraren, MBO en HBO studenten, geïllustreerd met fragmenten uit de ‘Denk Groter Debatten’. Debatten waarin hij samen met duizenden studenten van Fontys Hogescholen, 25 vooraanstaande personen interviewde. Het werd een inspirerende presentatie, die mij prachtige inzichten opleverde om met nog meer impact te werken met de High Impact Teaching bouwstenen. Een van die inzichten deel ik hier graag met je.

Voor wie Marcel niet kent, hij is dé ambassadeur voor betrokkenheid in het onderwijs. Zijn eerste 1000 lezingen waren dan ook gericht op het betrekken van iedere leerling, iedere student. Niemand wordt buitengesloten is zijn uitgangspunt. Met zijn boek ‘Wij zijn leiders’, voegt hij daar nog een perspectief aan toe.

Als je kijkt naar onze acht bouwstenen voor High Impact Teaching dan is de bouwsteen betrokkenheid waarschijnlijk de belangrijkste van allemaal. Zonder daadwerkelijke verbinding, zonder betrokkenheid is er geen leren. Zo bepaalt de mate van betrokkenheid de impact die jouw feedback op je student heeft, de impact die je instructie heeft en jouw vermogen om de student te laten geloven in zijn eigen kunnen.

Wat is hier nieuw?

Belangrijk hierbij is je bewust te zijn van de wereld waarin onze studenten leven. Een wereld die voor ons docenten soms maar moeilijk te begrijpen is. Een snel veranderende wereld waarin je nooit uitgeleerd of klaar bent, waarin verantwoordelijkheid kunnen nemen steeds belangrijker wordt. Een wereld met steeds minder hiërarchie, waarin studenten niet langer klakkeloos een leider volgen of doen wat de docent zegt. Ze bepalen zelf wat ze willen leren en van wie.

Wat betekent dit voor betrokkenheid?

We kennen allemaal de studenten die ongeïnteresseerd voor zich uitstaren of ons aan kijken met zo’n blik van ‘het zal wel’. En iedere docent weet dat het dan niet meer uitmaakt wát je zegt… Het gaat het ene oor in en het andere weer uit.

Wat maakt dat een student zijn oren spitst en denkt: ‘Hier wil ik naar luisteren, dit is interessant’? Of al de klas in komt, vol verwachting voor wat er komen gaat?

Mijn inzicht

Waar Marcel ons in zijn boek nog eens bewust van maakt is het ‘recht van spreken’. We geloven mensen die het geloven waard zijn. We willen leren van mensen die zelf iets geleerd en gepresteerd hebben. We volgen mensen die zich blijven ontwikkelen.

Recht van spreken gaat over levenslessen die zijn geleerd,

Niet over lessen die zijn getoetst.

(Marcel van Herpen, Wij zijn Leiders, 2018)

Studenten checken dit. Ze checken of jij recht van spreken hebt. En hoe meer recht van spreken ze jou toebedelen, hoe meer interesse ze hebben in jouw verhaal. En vooral dat laatste, het belang van het verhaal, dat raakte me eens temeer.

Hoe laat je zien dat je recht van spreken hebt?

Als je uit eigen ervaring spreekt, heb je recht van spreken. Dan weet je waar je het over hebt. Je eigen verhaal vertellen maakt je geloofwaardig, waarachtig. Als vervolgens ook nog kunt spreken vanuit je gevoel, je gedachten en overwegingen, dan ga je verder dan contact maken, dan verbind je je met de ander.

En natuurlijk gaat het over de expertise die je ontwikkeld hebt. Maar meer nog gaat het over de kracht die zich laat zien in jouw proces daar naartoe.

Het gaat over jouw verhaal, over hoe jij in een bepaalde situatie je uitdagingen bent aangegaan. Over hoe je opgekrabbeld bent na een val, hoe je een andere richting hebt gekozen, een nieuwe weg hebt gevonden en uiteindelijk je doel hebt bereikt. Je twijfels, je inzichten, je successen, je lessen.

Het verhaal over hoe jij van leerling gegroeid bent naar leider, maakt dat jouw verhaal er een is om van te willen leren. Dán heb je recht van spreken als leraar. Dáár ontstaat betrokkenheid.

De mens is leerling, leraar en leider tegelijk

(Marcel van Herpen, Wij zijn Leiders, 2018)