Een maand nog maar en dan is er weer een jaar voorbij. Natuurlijk, ik weet het, voor ons in het onderwijs begint het nieuwe jaar eigenlijk in het laatste weekend van de zomervakantie, maar toch; oud op nieuw is een speciaal moment voor velen. De champagne wordt ontkurkt, de oliebollen tot misselijk toe gegeten, hier en daar een traantje weggepinkt en we wensen elkaar al het geluk van de wereld toe! En natuurlijk, zoals elk jaar, zoals altijd, zoals al jaren van tevoren, worden er goede voornemens gemaakt: stoppen met roken, meer sporten, eindelijk gitaar leren spelen…

Goede voornemens voor het nieuwe jaar is al een eeuwenoud gebruik. De Babyloniërs deden 4000 jaar geleden al beloften aan hun goden aan het begin van het jaar om geleende objecten terug te brengen en hun schulden af te betalen. Qua traditie houden we dat dus al erg lang vol.  Maar…uit onderzoek (en voor velen van jullie ook gewoon  uit eigen ervaring) blijkt dat slechts 25% van de mensen ook daadwerkelijk deze goede voornemens gestructureerd gaat en blijft uitvoeren! Van de 75% afvallers was meer dan 60% na twee weken al vergeten dat ze goede voornemens hadden gemaakt (!).

Er is ook onderzocht wat de succesfactoren zijn voor het slagen van een goed voornemen:

1. Het goede voornemen moet realistisch zijn en uitvoerbaar.
2. Goede voornemens waar anderen ook plezier van hebben werken beter. Je deelt plezier en krijgt complimenten en het zorgt voor aanmoediging.
3. Goede voornemens verspreid door het jaar uitvoeren zonder er al teveel bij na te denken, is effectiever dan het werken naar een geplande datum (bv 1 januari).

Laten we eerlijk zijn; als je goede voornemens daadwerkelijk uitkomen geeft dat een mooi, trots en motiverend gevoel. Een gevoel wat ik eenieder van harte toewens. Daarom ga ik je in deze blog uitdagen om mórgen al te beginnen met een aantal goede voornemens! En omdat ik nou eenmaal een pedagoog in hart en nieren ben, heb ik tien goede pedagogische voornemens verzameld waarvan ik weet dat ze uitvoerbaar zijn, jezelf én anderen een goed gevoel geven en die bijdragen aan een positief klimaat in je klas en school. Durf jij er een paar aan te gaan? En niet te wachten tot 1 januari? Ok, let’s go!

VOORNEMEN 1. Stille complimenten

Natuurlijk weten we dat het geven van complimenten, in de juiste dosering, goed is. Dat kan ook in stilte gebeuren. Leg op je bureau een pakje leuke post-its (je hebt ze in prachtige figuren). Schrijf voor elke student een kort compliment. Als je vervolgens door de klas loopt plak je de post-it zonder iets te zeggen bij de student op tafel. Door niets te zeggen en door te lopen creëer je het ‘valentijns-effect’.

VOORNEMEN 2. Stille complimenten bij een toets

Voor elke student is een toets spannend, dat hoort er nu eenmaal bij. Schrijf op een kaartje voor elke student een power-zin of iets persoonlijks en deel deze bij de start van de toets uit. Laat merken dat je vertrouwen in ze hebt en geef bij de start van de toets centraal even aan: “als je het even niet ziet zitten, kijk dan nog eens naar mijn kaartje…ik heb vertrouwen in je!” (als voorbeeld).

VOORNEMEN 3. The odd one out

Bij de start van een les schrijf je drie zinnen over jezelf op het bord. Twee van deze zinnen zijn waar en eentje niet. Laat de klas in groepjes in een minuut samen bepalen welke niet klopt. Een leuke manier om de klas een stukje van jou te leren kennen. (Een vervolg hierop is dat in elke volgende les één student dit ook over zichzelf doet…)

VOORNEMEN 4. Light my fire

Groepssfeer zit in kleine dingen. Een muziekje aan en een haardvuur op de beamer of smartboard als de studenten binnenkomen doet wonderen. Klinkt als iets heel simpels maar vergeet niet dat er studenten zijn die vanuit hun thuissituatie of andere achtergrond weinig ervaring hebben met een ‘fijne warme sfeer’.

VOORNEMEN 5. SED (Studenten evalueren Docenten)

Hang een bord bij de deur waarop de studenten na afloop van de les tops en tips kunnen plakken of schrijven. Je studenten uitdagen tot kritische beschouwing zorgt voor een betere band en geeft je inzicht in je eigen handelen en lesgeven. Eens in de maand samen met de klas de tops en tips terugkoppelen hoort daarbij, en als er een goede band is opgebouwd mag dit ook van jou naar de klas komen!

VOORNEMEN 6. Firestarter

“Het zijn de docenten die zich uitspreken die iets in gang zetten.” Start je les eens met een uitdagende uitspraak, dilemma of vraagstuk om meteen het vuurtje in je klas op te stoken. Niet om tegenstellingen uit te lokken maar om studenten met je mee te laten denken.

VOORNEMEN 7. Pedagogische zelfevaluatie

Pak na afloop van een lesdag (of enkele dagen achter elkaar) de namenlijst van je studenten er eens bij en durf eens kritisch te bekijken of je daadwerkelijk alle studenten ‘gezien’ hebt, of je daadwerkelijk alle studenten ‘zich welkom’ hebt laten voelen in jouw les. We hebben allemaal onze voorkeuren maar zijn we er ons bewust van? Hoe meer je van jezelf weet, hoe beter je erop kunt sturen in je lessen!

VOORNEMEN 8. Roep je complimenten maar fluister je kritiek

Niemand wordt graag in het openbaar bekritiseerd dus ook studenten niet. Complimenten uitspreken die iedereen kan horen leidt tot positieve gedragssturing (zo’n compliment wil ik ook hebben!). Kritiek fluisteren naar de student waar het om gaat leidt tot een waardering van integer gedrag. Daarnaast breekt openbare afwijzing alle eerder gegeven complimenten meteen af.

VOORNEMEN 9. Succesfactoren uitlokken

We hebben ze allemaal; studenten in de klas die moeilijk gedrag vertonen, ongemotiveerd zijn of lijken en niet vooruit te branden zijn. Heel vaak heeft dit helemaal niet te maken met een daadwerkelijk gebrek aan intrinsieke motivatie maar met een (levenslange) ervaring dat ze ‘toch niet veel kunnen’. Dit is geen makkelijk voornemen maar durf je les eens zo te organiseren dat deze studenten ‘gegarandeerd’ een succeservaring opdoen (waar jij dan weer een supercompliment op kunt uitdelen!).

VOORNEMEN 10. Bijzonder voorwerp

Zet eens een persoonlijk bijzonder voorwerp van jezelf op je bureau neer (of een uitzonderlijk voorwerp zoals een braadpan, meloen of autokrik) , iets wat onmiddellijk opvalt in de klas en studenten gewoon uitlokt om te moeten reageren. Wacht tot de vragen uit de klas hierover komen en vertel er een mooi verhaal over. Als het aanslaat kun je hetzelfde vragen van je studenten.

(En eentje reserve omdat ik het niet kan laten: De drieslag)

Zorg ervoor dat je lessen en je verwachtingen voorspelbaar zijn voor je studenten. Begin daarom elke les met het maken van de drieslag: Waarom krijg je deze les? Wat is het doel? Wat gaan we doen en wat verwacht ik daarbij van je? Dit goede voornemen is niet alleen pedagogisch van belang maar ook didactisch. Het is een perfecte start van goed klassenmanagement!

Heb ik het moeilijk gemaakt? Nee toch?

Het zijn vrijwel allemaal uitdagingen die in de categorie ‘is dat alles’ vallen? Ja, dat klopt en dat is ook precies de bedoeling. Het scheppen van een fijn en veilig pedagogisch klimaat is niet een kwestie van één theorie en één grote truc; het is juist een opeenstapeling van allerlei opbouwende positieve acties en handelingen van jou als docent. Handelingen die vaak inderdaad heel klein zijn maar een enorm effect kunnen realiseren. Bovendien, wat is er nou makkelijker en leuker dan goede voornemens die je makkelijk kunt waarmaken?

Succes en laat me eens weten welke je hebt uitgevoerd en wat het heeft opgeleverd. Ik ben benieuwd! Happy classroom ?.