LeerKRACHT: Overdragen of Bezielen? Met antwoorden of vragen?

“Het leren gebeurt in de relatie” (Peter Heerschop op HIT-event nov 2018)

Ik heb de radio aan en hoor een live verslag van de onderwijsstaking op 15 maart. Er zijn veel leerKRACHTen aan het woord, die allemaal spreken over het mooie prachtige vak en werk dat zij doen. Zij willen graag meer ruimte en tijd om dit goed te kunnen doen met aandacht voor iedere leerling/student. Wat maakt het onderwijs zo’n mooi vak?

De leerdoelen, eindkwalificaties, toetsen, de accreditaties, de vergaderingen? Nee, daar hoor ik deze leerkrachten niet over. Zij hebben het over de kinderen, de leerlingen, de studenten die ze geweldig vinden en die zij een lerend leven, een mooie toekomst gunnen, waaraan ze bij willen dragen, en waar zij meer ruimte voor willen.

Het mooie aan het onderwijzen vind ik de momenten waarop je het vertrouwen van studenten ziet groeien. Dat ze iets durven wat ze eerst niet durfden, dat ze zich steeds meer uit durven spreken en ergens voor gaan staan. Dat ze zichzelf en mij verrassen en zichzelf laten zien. Dat ze iets toevoegen aan wie ze zijn en wat ze kunnen. Dat ze ineens zeggen dat ze wat ze zien beter begrijpen, en tegelijkertijd daar weer een hoop vragen bij hebben. Dat ze zich competent voelen in iets en daar trots op zijn. Dat ze dat met me delen en ik met hen, wanneer er iets wederzijds gebeurt.

Alle leraren willen de ander iets meegeven. De manier waarop zij dat doen verschilt. Als ik mensen vraag van welke leraren zij warm werden, in beweging kwamen, iets geleerd hebben, dan komen er bijna altijd twee “soorten” leraren bovendrijven: de strenge leraar, die de lat hoog legt in je verwachtingen naar jou en die wil dat jij weet en tussen de oren krijgt wat hij/zij in haar hoofd heeft. De leraar die je soms te kijk zet als je iets nog niet weet waarvan deze leraar wel vindt dat je dat had moeten weten. Je gaat dan wel ‘aan’, bent alert en let op. En tegelijkertijd zijn het leraren waar je toch zelden met veel plezier aan terug denkt, waar je zelfs een beetje bang voor was. De leraar waar je je ook aan ergerde omdat hij/zij zichzelf wel heel belangrijk leek te vinden. Heb jij ook herinneringen aan zo’n leraar?

De andere leraar die veel genoemd wordt is een leraar die je heeft geïnspireerd, duidelijk en congruent en in contact was. De leraar die je aan het denken zette door niet altijd de antwoorden te geven maar je zelf liet zoeken vanuit waar jij nieuwsgierig naar was, de leraar die jou zag. Je voelde dat hij/zij geïnteresseerd was in jou, en die ook wel eens wat over zichzelf vertelde. Die aandacht had voor wat jij wilde weten en waarom jou dat intrigeerde, en samen met jou en de hele klas zocht naar de vragen omtrent het thema. De leraar die je hielp je vragen te koesteren en ze ‘mee te nemen’ in plaats van deze allemaal te beantwoorden. De leerkracht die twijfels aanmoedigt, omdat dit aanzet tot zoeken en verbinden aan de werkelijkheid waarmee jij dagelijks te maken hebt.

Steeds meer zie ik hoe we leraren voor elkaar kunnen zijn: welke (levens)lessen ik leer van de studenten en zij van mij, omdat ik hen goed probeer te zien. Leerdoelen, grote klassen, toetsen en accreditaties vertroebelen het zicht weleens op dit mooie samenspel van onderwijzen en leren. De vraag die mij dan ook bezighoudt in mijn werk is: Hoe kunnen we als leerkrachten zo onderwijzen dat we álle leerlingen en studenten kunnen blijven zien, dat we écht in contact en in bezieling, in relatie met de student van elkaar blijven leren??

Wat is daarvoor nodig? En hoe kunnen we als leerkrachten regie pakken en onze naam eer aan doen: LEERKRACHT

Denk, doe, vraag je mee??

Inspiratiebronnen:

• Jan Bransen: Gevormd of Vervormd? Een pleidooi voor ander onderwijs
• Tina Rhimy: Verborgen verhalen. Over leermeesters en inspiratoren