Over een teveel aan adviezen en ‘behandelplannen’.

Vorige week sprak ik een beginnend leidinggevende tijdens een van mijn werkzaamheden ergens in Nederland. Zij is net gestart in haar nieuwe rol en is uiteraard heel enthousiast en gedreven om haar team en het onderwijs dat zij verzorgen een stap verder te helpen. Net als bij ieder ander team is er genoeg werk aan de winkel en zijn er zeker verbeterpunten waar aan gewerkt moet worden.

Onder het genot van een bakje koffie raakten we aan de praat over alles wat er op je af komt en waar nu de belangrijkste aandachtspunten liggen in deze fase van het schooljaar. Al snel rolden de eerste tips en trucs over tafel en probeerden we het eerste dilemma samen op te lossen. Natuurlijk realiseerde ik me al snel dat er zo veel te vertellen valt over het thema ‘leidinggeven in onderwijs’ en dat het dan juist belangrijk is om te minderen. Deze collega is net gestart en heeft niets aan een lawine aan informatie en goed bedoelde adviezen. Neem juist de tijd om het vak te leren en te ontdekken wat jouw sterke leidinggevende kwaliteiten zijn, dacht ik nog.

Een hulpmiddel?

Eenmaal thuis bleef ik aan ons gesprek denken. Is er nergens een overzicht te vinden met waardevolle informatie over kwaliteit van onderwijs en de belangrijkste thema’s die tijdens een schooljaar aan bod komen? Dit zou haar vast en zeker kunnen helpen. Die avond opende ik een nieuwsbrief van de mbo raad. Mijn oog viel op het kopje ‘Teamplaat onderwijskwaliteit’  en ik besloot te klikken. Er wordt een handig overzicht getoond met daarin de vitale thema’s van het onderwijs- en examenproces. Superhandig, dacht ik nog en ik moest gelijk aan de collega denken die ik eerder die week gesproken had. Dit zou vast iets voor haar zijn ….

Handreikingen, checklists, publicaties, …

Niet veel later lag ik echter rollend van het lachen op de bank. In al mijn enthousiasme was ik gaan klikken en kwam tot de ontdekking dat deze teamplaat (hopelijk) alle relevante handreikingen, checklists, publicaties, protocollen, service documenten, enzovoorts bij elkaar heeft gezet. Dit levert het volgende duizelingwekkende overzicht op:

27 publicaties over Vaststellen en uitwerken van het opleidingenaanbod, 10 publicaties over Ontwikkelen en voorbereiden, 2 publicaties over Werven, 2 publicaties over Inschrijven, 3 publicaties over BPV organiseren, geen (!) publicatie over Plannen en roosteren, 9 publicaties over Onderwijs uitvoeren, 13 publicaties over Examineren, 6 publicaties over Diplomeren en certificeren, 1 (?) publicatie over Team organiseren en ontwikkelen, 21 publicaties over de Aanbodketen, 5 publicaties over de Inschrijfketen, 7 publicaties over de Onderwijsketen, 12 publicaties over de Examenketen.

Het oerwoud

In totaal 118 stuks.

En dan heb ik het nog niet over de hoeveelheid interne beleidsdocumenten die ook belangrijk gevonden worden. Tenslotte laat elke landelijke richtlijn ook ruimte voor eigenaarschap en regie bij de scholen! En die ruimte laat geen enkele school onbenut.

Wat betekent dit nu eigenlijk? Is ons onderwijs nu echt zo ingewikkeld dat we er 118 publicaties voor nodig hebben om de kwaliteit van ons onderwijs te waarborgen? Of durven we echt niets meer aan het toeval – lees gezond verstand – over te laten en te vertrouwen op de aanwezige kennis en kunde in een onderwijsinstelling? Is er één beginnend leidinggevende geholpen met dit oerwoud aan informatie? Ik denk het niet. In ieder geval heb ik de collega die ik gesproken heb niet gebeld voor deze tip.

Hoe nu verder?

Natuurlijk weet ik dat ook de overheid zich bewust is van deze (over)regulering en daar aan werkt. Zo verscheen in het najaar van 2018 de publicatie ‘Ruimte in regels’ voor het mbo. Op zich een hoopgevende titel, maar toch heb ik twijfels. Als je als overheid 72 pagina’s nodig hebt om de ruimte te vinden, zijn er of heel veel ruimtes of heel veel regels. Wat denk jij?

Een andere aanpak?

Daarom pleit ik voor een ander initiatief! In plaats van al deze richtlijnen, checklists, publicaties, brigades en wat dies meer zij wil ik iets anders. Ik wil het gesprek weer terug op school! Niet het gesprek tussen de studenten en docenten, of het gesprek in het team, maar het gesprek tussen de studenten en het college van bestuur. En dan niet vier keer per jaar omdat er vast wel weer een richtlijn over good governance is die dit verplicht stelt.

Nee, gewoon wekelijks, tijdens het directeuren overleg. Naast de voorzitter van het college van bestuur zitten dan een aantal studenten die zich ook hebben voorbereid op het overleg en zij praten en beslissen mee. Zij vertellen hoe het echt zit in de school en zij laten zien waar de knelpunten zitten op al die thema’s waar nu 118 publicaties over geschreven zijn.

Het advies van ‘de dokter’ …..

Niet veel later heb ik de telefoon gepakt en ik heb de collega uit het begin van dit verhaal gebeld. Ik heb haar gezegd dat de belangrijkste tip die ik haar kan geven is: spreek elke week met je studenten, laat ze aansluiten bij de teamvergadering, vraag of ze het teamplan mee willen schrijven, laat ze mee beslissen over het plan van inzet, laat ze helpen bij het vullen van de studiegids, maak samen met hen de jaarplanning, …, …, enzovoorts.

En oh ja, gebruik de ‘Teamplaat onderwijskwaliteit’, maar met mate!