Eind augustus, begin september. Op vrijwel alle scholen in Nederland start het nieuwe schooljaar en hierbij mag een jaaropening uiteraard niet ontbreken! Deze week realiseerde ik mij dat ik dit jaar alweer mijn 15^e jaaropening zal gaan bijwonen. Geen record uiteraard, maar best een respectabel aantal, al zeg ik het zelf. Ik kijk altijd wel uit naar deze bijeenkomst en ben vaak nieuwsgierig naar wat er allemaal gepresenteerd gaat worden. En jij? Herken je mijn nieuwsgierigheid?

Ik heb eigenlijk nooit echt goed onderzocht waar het fenomeen jaaropening vandaan komt en met welke bedoeling deze bijeenkomst ooit bedacht is. Wat ik wel weet, is dat deze bijeenkomsten vaak uit diverse onderdelen zijn opgebouwd: tijd om elkaar te ontmoeten en te luisteren naar elkaars vakantie verhalen, een welkomstwoord door de voorzitter van het college van bestuur, een gastspreker, inspirerende en richtinggevende doelstellingen voor het aankomend schooljaar, prestaties of presentaties door studenten en, last-but-not-least, minder leuke (vaak administratieve) zaken die echt om aandacht en inzet vragen van alle medewerkers. Daarna koffie met gebak en op weg naar de docentenkamer om dit alles in kleine kring nog eens dunnetjes over te doen en de eerste problemen in de docentenroosters op te halen…

De aandacht verslapt

Het valt mij op dat de aandacht van het publiek tijdens een jaaropening al vrij snel wil verslappen. De eerste mobieltjes worden al tijdens het welkomstwoord tevoorschijn gehaald. En dat is meestal niet om een foto te maken…. Natuurlijk, hoe beter de spreker, hoe langer het lukt om het publiek in de zaal geboeid en betrokken te houden, maar toch. Het blijft lastig. Het is soms ook zo saai. En dat terwijl we juist samen komen om met elkaar het nieuwe schooljaar ‘af te trappen’ en vol goede moed en inspiratie onze studenten te verwelkomen de komende weken. Waarom praten veel collega’s dan over ‘verplicht aanwezig zijn’ en zijn we blij als het over is? Waar gaat het dan mis?

Dit deed mij denken aan een gesprek dat ik kort voor de zomervakantie had met een aantal collega’s. Wij spraken over veranderen en welke rol regels en routines hierin hebben. Als je wilt veranderen, is het belangrijk om juist naar deze regels en routines te kijken en ze ook ter discussie te durven stellen. Waarom doen we de dingen zoals we ze nu doen? Waarom doen we een jaaropening zoals we die nu doen?

Jaaropening 2.0, maar hoe dan?

Wat zou er gebeuren als we de opening van een schooljaar eens heel anders aanvliegen? Komen we dan steeds met alle medewerkers op een plek bij elkaar? Gaan we dan nog steeds allemaal zitten en luisteren naar de sprekers en de thema’s die zij graag met ons willen bespreken? Wat zou dan ons doel zijn met deze bijeenkomst? Gaat het dan nog steeds om ontmoeten, inspireren en informeren, of zijn er dan andere doelstellingen belangrijk?

Deze vragen dwarrelden door mijn hoofd toen ik mij realiseerde dat ook ik binnenkort weer bij een jaaropening aanwezig zal zijn. Wie weet een bijeenkomst met een andere opzet en doelstelling dan ik tot nu toe heb meegemaakt! Ik ga er in ieder geval met andere ogen naar kijken, op zoek naar antwoorden op mijn vragen over deze traditie.

De jaaropening voor studenten

Terwijl ik zo aan het nadenken was over de het fenomeen jaaropening, realiseerde ik mij ook dat DE introductieweek voor studenten eigenlijk niet veel anders dan een hele lange jaaropening. Ook hier zie ik de behoefte bij veel collega’s om (nieuwe) studenten tijdens deze week te ontmoeten, informeren en inspireren. Veelal aan de hand van diverse activiteiten die gedurende week de revue passeren. Ondanks dat veel onderwijsteams ontzettend hun best doen om een aansprekend en gevarieerd programma neer te zetten, zijn studenten vaak ontevreden. Het programma is niet leuk, het ontbreekt aan goede informatie en het rooster is ook ….. Misschien hebben we hier ook last van bestaande regels en routines?

Ik heb mij in ieder geval voorgenomen om dit jaar eens heel goed te kijken en veel vragen te stellen over de jaaropening, zowel bij docenten als studenten. Wie weet kom ik tot nieuwe en verrassende inzichten! Doe jij ook mee?

Ik wens je in ieder geval een ontzettend goed, leerzaam en prikkelend nieuw schooljaar toe!