Niks doen is geen optie

Ruim een jaar wordt het middelbaar en hoger beroepsonderwijs geconfronteerd met beperkingen in de onderwijsuitvoering. Praktijklessen, stages, toetsen en examens staan samen met alle andere lessen onder druk. Een anderhalve meter maatregel, afgewisseld met helemaal op afstand tot hybride vormen; we maken het allemaal mee.

Nu er langzaam weer meer mogelijk begint te worden is de tijd nadrukkelijk aangebroken om snel en hard na te denken over het onderwijs ná deze Coronaperiode. Enerzijds om gebruik te maken van de lessen die we geleerd hebben, anderzijds om een aantal structurele verbeteringen door te voeren.

‘Gewoon’ terug naar de ‘oude situatie’ lijkt niet voor de hand te liggen, al is het maar om recht te doen al alle inspanningen van docententeams om het onderwijs vorm te geven tijdens de pandemie. Er is geen weg meer terug, enkel vooruit.

Maar hoe dan wel?

Door bewust de leeromgeving te ontwerpen die je wilt hebben aan de hand van de volgende 4 vragen:

• Wat is je visie op leren, het beroep en onderwijs?
• Wat wil je behouden uit het afgelopen jaar van online-onderwijs?
• Wat wil je terug uit de tijd van vóór de Corona pandemie?
• In welke mate dragen gewenste aanpassingen bij aan het leren van studenten?

Vanuit een sterk op visie gedreven ambitie zoeken we met bovenstaande vragen naar een verklaringsmodel ‘hoe’ het onderwijs te verbeteren door een slimme combinatie van ‘oud’ en ‘nieuw’ onderwijs.

Scenario’s voor slimme combinaties oud/nieuw

Met het beantwoorden van de 4 vragen zijn we er echter nog niet. We hebben nog steeds te maken met een aantal onzekerheden waar we weinig of geen invloed op hebben. Laten we eens kijken of we 2 assen kunnen benoemen waarlangs we scenario’s kunnen ontwikkelen voor verdere ontwikkeling.

De eerste as heeft betrekking op voor- of nadelen van online onderwijs voor jouw opleiding. Er zijn opleidingen waar online onderwijs veel voordelen heeft. Zo is er weinig reistijd voor studenten, kunnen ze hun eigen leertempo bepalen of is er weinig negatief groepsgedrag. En bij opleidingen met een grote cognitieve component is online leren een prima uitkomst.

Daarnaast zijn er opleidingen met een sterke praktische component die online onderwijs erg lastig maakt. Of die doelgroepen hebben waarvoor ontmoeting op locatie dermate belangrijk is dat online onderwijs eigenlijk vooral nadelen heeft.

Iedere opleiding kiest haar positie op de as van voor- of nadelen van online-onderwijs.

Een tweede as van onzekerheid heeft betrekking op de noodzakelijkheid voor hybride, blended of online onderwijs.

De mate van noodzakelijkheid wordt natuurlijk bepaald door de ontwikkeling van de virusbestrijding. Wanneer we weer volledig ‘open’ zijn kunnen we niet voorspellen. De andere noodzaak kan zijn omdat je veel internationale studenten hebt, te weinig beschikbare lokalen of veel stages/ bpv waardoor studenten minder op de schoollocatie zijn.

Wanneer we die twee assen op elkaar plaatsen krijgen we 4 scenario’s:

De laatste stap die je als opleiding zet is om op basis van de ervaringen en de actuele situatie de positie op de assen te bepalen, en op basis van de 4 vragen de meest waarschijnlijke scenario’s uit te werken..

Bijvoorbeeld:

Een opleiding bedrijfskunde ziet veel voordeel in online les, maar er is geen noodzaak om alles online te doen.  Zij kiezen voor 3 dagen online les voor de cognitieve onderdelen van financieel management, operations management en marketing. Tijdens 2 halve dagen op locatie werken studenten in kleine groepen aan projecten voor echte bedrijven. Zij scharen dit voorbeeld onder scenario D.

Een opleiding werktuigbouwkunde kiest voor scenario C. Zij ervaren weinig voordeel in online onderwijs voor hun studenten; de praktische component is groot en studenten moeten vooral vaardigheidstraining volgen in diverse metaalbewerkingstechnieken. Voor Nederlands en rekenen kiezen zij voor een online variant. Zij hebben scenario A als alternatief uitgewerkt om alle theoretische onderwijs online uit te voeren als daar toch weer een dringende reden voor is.

Niks doen is geen optie

Voor een nog uitgebreidere uitleg over het ontwerpen van scenario’s in het onderwijs is mijn lezing op het High Impact Teaching Event 2021 hier terug te kijken:

Niks doen is geen optie, en het laatste wat je kunt doen is je laten verrassen. Uiteraard denken wij graag met jullie mee bij het inrichten van scenario’s om de stap vooruit te zetten.