Terwijl ik dit schrijf, lopen de opnames op de IC-afdelingen weer iets op. Ik hoop dat het een tijdelijke terugval is, en dat wij na de zomer ons onderwijs weer mogen vormgeven zoals we dat zelf willen. Zonder beperkingen, maar met echte ontmoetingen.

In september 2021 sluiten we hopelijk een periode af van anderhalf jaar onderwijs met corona-maatregelen. Bij onze opdrachtgevers zien we dat er heel verschillend naar dat moment wordt gekeken: soms een terugkeer, een nieuw begin of zelfs een ‘terug naar start’. Waar de ene instelling volop aan de slag is gegaan met het anders vormgeven van het onderwijs, zet de andere instelling alles op een terugkeer naar de situatie van voor de pandemie. Hieronder enkele handvatten die de terugkeer naar (deels) fysiek onderwijs kunnen vergemakkelijken.

1. Weer terug is niet vanzelfsprekend: markeer het moment

Tijdens de corona-crisis hebben we, onder hoge druk en met persoonlijke en professionele stress, onze manier van leven en samenwerken moeten aanpassen. Als we straks weer naar locatie gaan, is het goed hierbij stil te staan. Wat is er meegemaakt en hoe heeft dat invloed op het individuele, nieuwe normaal? En welke impact heeft dit op het collectief? Denk aan de behoefte aan thuiswerken, maar ook persoonlijk verdriet om misschien een gemiste dierbare. Maak de moeilijke onderwerpen ook bespreekbaar: Hoe gaan we met elkaar om als bijvoorbeeld niet iedereen zich heeft laten vaccineren? Kunnen we binnen het team met respect en compassie naar elkaar luisteren en wederzijds begrip opbrengen?

2. De student is ook veranderd

Niet alleen wij, maar ook de studenten hebben onder spanning en stress geleefd. Zorgen om ouders en familie, school en toekomst en een tijdelijk minder sociaal leven hebben bij hen voor een verandering gezorgd. Net als wij komen de studenten ook terug en sluiten een bijzondere, mogelijk verdrietige of stressvolle periode af. Door met hen niet alleen vooruit te blikken maar ook terug te kijken, geef je hier ruimte aan.

3. Pas je didactiek aan

Veel instellingen maken de overstap naar een vorm van blended onderwijs. We hebben gezien dat digital dressing, het direct omzetten van fysiek onderwijs naar online lessen, niet goed werkt. Blended onderwijs is net als al het andere onderwijs, iets dat congruentie vraagt tussen leerdoelen, toetsing en werkvormen. De mate waarin of de wijze waarop je het onderwijs blendt, is afhankelijk van de context: de studenten, het werkveld en de docenten. Maak hierin bewuste keuzes.

4. Contacttijd is kostbare tijd

De belangrijkste taak van de docent is het sturen van het leerproces van de student. Door de pandemie zijn we ons nog meer bewust geworden van de waarde van persoonlijke interactie in het leslokaal. Laten we het moment nu pakken om goed na te denken waar je die tijd voor wilt gebruiken. Kijk kritisch naar de leertaken en besteed de contacttijd aan waar de student jou, als expert, echt voor nodig heeft. En: wat kan de student zelf? En wat kunnen de studenten van en met elkaar leren?

5. Werk samen

Werk samen met je collega’s. Zie je de mogelijkheid om bijvoorbeeld online hoorcolleges voor grotere groepen aan te bieden, bijvoorbeeld door een collega die er goed in is of dit liever doet dan jij? Of krijg je daar zelf energie van? Doe dat dan! Vang het gebrek aan interactie op door het vergroten van de structuur en autonomie voor de student. Wees duidelijk wat de student vooraf moet doen om het college te kunnen volgen; kunnen studenten vooraf (in groepjes?) aangeven welke begrippen of concepten ze moeilijk vinden (en wat ze niet begrijpen) zodat je weet waar je het zwaartepunt moet leggen. Gebruik online tools zodat je goed weet wat er gebeurt. Ook online lesgeven is altijd de regie houden op het leerproces!

6. Werk slimmer

Heb je straks grip gekregen op het onderwijs in het nieuwe normaal? Werk dan slimmer en maak gebruik van de kansen die blended onderwijs biedt. Zorg bijvoorbeeld dat je invloed krijgt op welke studenten er straks online en welke fysiek aanwezig zijn. Pas tools toe uit bijvoorbeeld formatief evalueren: kan je een onderscheid maken tussen studenten die extra instructie nodig hebben? Zo zorg je voor hogere leeropbrengsten en wordt het leuk!

Ik hoop dat dit voldoende tips geeft om over na te denken in de tent of op het strand. Ik wens je een fijne zomer toe!