In haar rol als blended learning adviseur begeleid Daphne onderwijsteams bij de overgang naar blended learning. In haar gastblog van deze week schrijft ze over haar ervaringen met onderwijs tijdens de lockdown.

Twee jaar geleden stond ik voor de directieraad om te pleiten voor meer inzet op blended learning*. Anderhalf jaar geleden zat ik voor de laptop met mijn pasgeboren zoontje in de draagzak een online les voor mijn master te volgen. En dat was nog maar aan het begin van de pandemie die ons onderwijs totaal over de kop heeft gegooid. Hoe staan we er nu, anderhalf jaar later, voor met ons onderwijs?

Voordat we verder gaan even iets over mij, ik ben een ontzettend kritische optimist. Ik lees ook al die artikelen over gebrek aan verbinding, over leerachterstanden en onvoldoende examens en ik zie dit allemaal in de praktijk. Maar ik zie ook ongelooflijk veel mooie initiatieven, momenten en verhalen. Dit is een ode aan alle docenten die ik het afgelopen anderhalve jaar heb getroffen die veel van wat ze kenden overboord moesten en wilden gooien in het belang van de student.

De eerste lessen die volledig online werden gegeven waren voornamelijk hoorcolleges, PowerPoint op het scherm en praten maar. Een logische noodgreep die al snel niet voor de lange termijn bleek, studenten haakten massaal af, waaronder ikzelf tijdens die master-colleges. Er kwamen veel vragen over tools die studenten weer zouden kunnen betrekken bij het onderwijs, maar geen enkele tool bood datgene wat nodig was op dat moment. Waar het om ging was het verbinden van het doel met het juiste middel. De eerste keer dat ik aan een team vroeg “maar wat wil je nou eigenlijk bereiken met je onderwijs?” schrokken ze even. Na die eerste weerstand heb ik daar een ontwikkeling gezien waar ik ontzettend veel bewondering voor heb. Met hart en ziel gingen ze het vraagstuk tegemoet en ondertussen staat er een prachtig onderwijsproduct. En ja, er worden ook nog PowerPoints gebruikt, maar alleen wanneer dat rijmt met het doel.

Een meer individueel succes was de docente die online toetsen wilde gaan maken en afnemen. Anderhalf jaar geleden zou ik langs zijn gekomen om mee te kijken maar dat was nu geen optie. Dus eerst Microsoft Teams uitleggen en daarna meekijken. Drie toetsen heeft ze gemaakt en klaargezet in Teams. Een ontzettend succes voor een team waar alleen op papier werd getoetst.

Een mooi voorbeeld van hoe een vervelende situatie mooie resultaten kan leveren zijn de twee docenten Nederlands die ik kortgeleden trof. Al vele jaren zitten ze in het onderwijs en met technologie zijn ze weinig bekend. We hielpen hen met het opnemen van een instructiefilmpje voor Nederlands en met het online plaatsen van een deel van het lesmateriaal. Ze geven les aan volwassen studenten, die komen maar één keer in de week naar school en er is maar een beperkt aantal lesmomenten beschikbaar voor generieke vakken. Tijdens de crisis moesten ze volledig online lesgeven en kwamen ze erachter dat een deel van hun lesinhoud heel goed zelfstandig uit te voeren was door studenten. Nu kijken studenten het filmpje, doen ze de introductieopdracht en bereiden ze zich voor voordat er een fysieke les aan te pas komt. Zo kunnen de fysieke lessen gebruikt worden voor wat echt belangrijk is: het vak.

Een student die me nog lang zal bijblijven is Sam (niet zijn echte naam). Sam heeft twee kleine zusjes die ook thuis waren door de crisis en hij moest gedurende de dag op hen passen. Zijn docent maakte zich zorgen over eventuele achterstanden en gemiste lesstof. Samen richtten we een online omgeving in waar de lessen die Sam (en zijn klas) kreeg werden opgeslagen en waar de docent korte Forms-quizzen aan koppelde om begrip te toetsen. Vragen konden in de Teams gesteld worden en werden door de docenten beantwoord. Is alles nu beter voor Sam? Nee, maar hij heeft wel minder stress als hij een keer een les mist in de wetenschap dat hij niet vergeten is, zijn les kan terugkijken en zijn vragen altijd beantwoord zullen worden.

Dus hoe staan we ervoor? Goed en slecht. Ja, er zijn leerachterstanden en nog belangrijker, sociale achterstanden. Er is verlangen naar contact en verbinding bij iedereen, ook in het onderwijs. Maar laten we niet vergeten dat er ook veel onzichtbare verbinding is. Docenten moesten alles omgooien om les te kunnen geven via wegen die hen veelal totaal onbekend waren en studenten moeten hun leven opnieuw inrichten om die lessen te kunnen volgen. We hebben docenten die hun comfortzone volledig verlaten omdat dit hun studenten ten goede komt en we hebben studenten zoals Sam die zich volledig inzetten om hun opleiding te voltooien. En daarmee staan we er ook goed voor, we doen namelijk ons best. Steeds meer teams doen wat dat eerste team deed, eerst kijken naar het doel en dan de tool.

De vraag die nu voorligt is: Hoe maken we ons onderwijs effectief blended en niet alleen maar noodgedwongen online? We zien kansen waar we die eerst niet zagen en we zien studenten die boven zichzelf uitstijgen als we ze de ruimte geven buiten kaders die we zelf gecreëerd hadden. We waren allemaal opgesloten in huis, tegelijkertijd waren en zijn we ook vrij om nieuwe dingen te bedenken. En dan ziet de optimist in mij een kans die we vooral moeten aangrijpen.