Een lerend curriculum heeft zuurstof nodig

Bij de ontwikkeling van het curriculum in teams, en de begeleiding daarvan, binnen het MBO en HBO komt veel kijken. Soms zoveel dat je als docent/ontwikkelaar door de bomen het bos niet meer ziet en je je afvraagt in welk horrorverhaal je terecht bent gekomen. Een verhaal over eindtermen-datapunten-highstakes-remediering-saturatie en visie-elementen op instituuts- of faculteitsniveau. En niet te vergeten de profilering van de school zelf en de leidende principes van het onderwijsconcept waar je rekening mee dient te houden. Alles dan weer tijdig en zorgvuldig afstemmen met de rest van het team, de ideeën en behoeftes van de student meenemen en ook de opleidings-, toets- en examencommissies nog om advies vragen, maakt het ontwikkelen van een curriculum tot een ingewikkelde klus. De moed zakt je in de schoenen en je bent drukker met je afvragen wat er allemaal wel en niet (in) moet dan met het zoeken en creëren van ruimte om te leren.

En daar zit de crux: curricula zitten vaak veel te vol met inhoud, alles moet erin en alles is belangrijk. Studenten, docenten en ondersteuners zuchten onder de druk en administratie die dit alles vraagt.

We durven te weinig keuzes te maken die nodig zijn om ruimte te geven aan het leren van studenten, en ruimte om te doen wat nodig is op dát moment. Meer en meer realiseer ik me dat we het weer moeten durven: gebruik je gezonde (onderwijs-)verstand en relativeer alle eisen die worden gesteld aan het ontwikkelen van een curriculum. Realiseer je dat de kwaliteit van het onderwijs niet (alleen) afhangt van (soms dichtgetimmerde) inhoud en structuur van het curriculum, maar zit in de kwaliteit van de uitvoering en het aanzetten tot diepgaand leren en kwaliteitsbesef bij studenten.

Als het te dichtgetimmerd en versnipperd is, gaat de zuurstof eruit en is er te weinig ruimte voor reflectie en adem. Dat verstikt zowel de student als jouzelf, evenals het diepere leren.

Studenten leren niet(s) van een curriculum, hoe doortimmerd ook, maar vooral van wat er in de leergroep en de praktijk gebeurt in interactie met elkaar en de docent. Ruimte voor leren ontstaat als je zo nodig afwijkt van het programma, omdat het leerproces dat vraagt. Begin met een curriculum dat ruimte laat voor verbetering en realiseer je dat een curriculum een middel is en geen doel. Dus timmer je onderwijsprogramma niet dicht maar maak woest aantrekkelijke lessen waarin genoeg zuurstof zit voor actieve denk- en doe- en leerprocessen!