Deel 3: Het ordeningsmodel

Op 10 april 2025 vertelde ik over het Referentiewaardenmodel dat klaarstaat om breed ingevoerd te worden in het MBO. De nabije toekomst kwaliteitszorg in het mbo. In het artikel van 8 mei leg ik je uit wat die 5 referentiewaarden zijn en hoe je daarnaar kunt kijken

Van waarden naar werk: structuur en handvatten voor onderwijsteams

De vijf referentiewaarden vormen het hart van het nieuwe kwaliteitszorgmodel voor het mbo. Maar hoe vertaal je die waarden naar de dagelijkse praktijk? Hoe voorkom je dat het blijft bij mooie woorden over vertrouwen en eigenaarschap?

Daarvoor is het ordeningsmodel ontwikkeld – een praktisch en flexibel model dat mbo-scholen helpt om hun kwaliteitszorg te organiseren rondom drie fundamentele vragen:

1. Wat is voor ons ‘het goede’?
2. Wanneer doen we ‘het goede’ goed?
3. Wat kunnen we beter doen?

Deze drie vragen vormen samen een cyclus van ambitie, uitvoering en reflectie. En precies dát is waar het referentiewaarden-gedachtengoed op stuurt: kwaliteitszorg als een levend proces, gedragen door teams.

Zo werkt het ordeningsmodel

Het ordeningsmodel is geen vast stramien vragen of formulieren dat je moet invullen, maar een denk- en werkstructuur. Het helpt onderwijsteams om hun eigen kwaliteitsaanpak te ontwerpen – in lijn met de referentiewaarden, maar passend bij de eigen context.

Stap 1: Formuleer je ambities

Wat beschouwen jullie als “het goede”? Waar willen jullie naartoe? Ambities gaan over wat je belangrijk vindt in het onderwijs. Niet alleen over resultaten, maar ook over pedagogisch-didactische keuzes, begeleiding, werkveldrelaties of studentenparticipatie. Het ordeningsmodel helpt om deze ambities concreet te maken – en om ze samen met studenten en partners uit de regio te formuleren.

Stap 2: Stel je standaarden vast

Wanneer vinden jullie dat het goed genoeg is? Een standaard is geen minimale eis, maar een gedeeld kwaliteitsbeeld. Het maakt duidelijk wanneer je als team tevreden bent over bijvoorbeeld het leerproces, de begeleiding, het examineren of de samenwerking met het werkveld. Deze standaarden bieden houvast bij het beoordelen van wat werkt – én wat beter kan.

Stap 3: Reflecteer en verbeter

Wat leren jullie van de resultaten? En wat doen jullie met die inzichten? Reflectie is essentieel in dit model. Door cyclisch te evalueren met het team én met studenten of het werkveld, groeit de kwaliteit van binnenuit. Niet top-down, maar vanuit professioneel eigenaarschap.

Praktische hulpmiddelen

Om teams te ondersteunen bij het werken met het ordeningsmodel zijn er verschillende tools ontwikkeld:

• Flexiekaarten – visuele hulpmiddelen waarmee teams ambities, standaarden en verbeterpunten overzichtelijk kunnen maken.
• Dialogische instrumenten – zoals kwaliteitstafels, peer reviews of instellingsdialogen, die het gesprek over kwaliteit structureren en verdiepen.
• Handleidingen en trainingen – voor teams, teamleiders en beleidsmedewerkers die het model willen implementeren of versterken.

Deze instrumenten helpen om de referentiewaarden concreet te maken – én te laten leven in het team.

Wat levert het op?

Het ordeningsmodel helpt scholen om kwaliteitszorg opnieuw te positioneren. Niet als controle-instrument, maar als verbindend en lerend proces. Dat levert winst op op meerdere fronten:

• Meer eigenaarschap bij onderwijsteams, doordat zij zélf doelen en kwaliteitscriteria formuleren.
• Betere aansluiting op studenten en werkveld, doordat ambities gedeeld en afgestemd worden.
• Verhoogde wendbaarheid, doordat teams zelf kunnen bijsturen op basis van evaluatie en dialoog.

In een tijd waarin het mbo snel moet kunnen inspelen op maatschappelijke en technologische veranderingen, is dat geen luxe – maar noodzaak.

Metis Onderwijsadvies helpt bij het implementeren

Het ordeningsmodel biedt veel ruimte, maar vraagt ook om doordachte keuzes. Hoe veranker je het in de praktijk? Hoe zorg je voor draagvlak bij teams? En hoe sluit je aan op bestaande systemen?

Bij Metis Onderwijsadvies begeleiden we scholen bij deze implementatie. We ondersteunen onderwijsteams, teamleiders en beleidsafdelingen met:

• Werk- en leertrajecten rondom het ordeningsmodel;
• Co-creatie van implementatieplannen die echt werken in de praktijk;
• Coaching en training voor kwaliteitsbewust werken in lijn met het Referentiewaardenmodel.

We doen dit op maat, vanuit de overtuiging dat kwaliteitszorg het meeste oplevert als het van binnenuit groeit – én als je het samen doet.

Tot slot

Het Referentiewaardenmodel geeft richting. Het ordeningsmodel geeft houvast. En samen bieden ze een stevig, sector-eigen fundament voor kwaliteitszorg in het mbo.

Wil jij aan de slag met dit model in jouw school of team? Of ben je benieuwd hoe je dit kunt inpassen in bestaande structuren? We denken graag met je mee.

Want de toekomst van kwaliteitszorg is al begonnen – en het is aan ons om die goed vorm te geven.