HOGESCHOOL VAN ARNHEM EN NIJMEGEN (HAN) & METIS ONDERWIJSADVIES
‘Flexibel onderwijs vraag om flexibel denken’
“Tijdens het volgen van de minor ‘Leiderschap in Zorg en Dienstverlening’ heb ik enorme sprongen gemaakt in mijn persoonlijke ontwikkeling,” vertelt de 24-jarige deeltijdstudente Ciska Rozema enthousiast. “Ook de collega’s op mijn werk merkten de positieve veranderingen in mijn denken, aanpak en profilering. Ik heb ze natuurlijk meteen deze minor aanbevolen!” lacht Ciska, werkzaam als persoonlijk begeleider bij zorgorganisatie ‘De Zijlen’ in Groningen.
“Enthousiaste studenten én zichtbare verbeteringen in de werkomgeving, daar doen we het uiteindelijk allemaal voor,” reageert Gérard Hendriks, docent bij de deeltijdopleiding ‘Management in de Zorg’ aan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN) en tevens grondlegger van de minor. “Met collega’s, studenten, het werkveld en Metis onderwijsadvies streven we dezelfde doelstellingen na en dat werpt zijn vruchten af. Voor de zesde keer op rij kunnen we dit halfjaarlijkse onderwijsprogramma aanbieden en daar zijn we stiekem best trots op,” glundert Gérard.
EXPERIMENT LEERUITKOMSTEN
“We weten al jaren uit onderzoek dat het voor werkende mensen met een leer-, en ontwikkelbehoefte moeilijk is een passend aanbod bij onderwijsinstellingen te vinden,” vervolgt Gérard. “Toen het Ministerie van OC&W in 2016 aan hogescholen de kans bood hun vaste onderwijsprogramma’s los te laten en met leeruitkomsten te werken, heeft de HAN dit experiment dan ook meteen omarmd. Onze deeltijdminor bleek geschikt voor een proef met drie leeruitkomsten rondom Persoonlijk leiderschap, Creatief ondernemerschap en Netwerkregie. De leeruitkomsten staan vast, maar de (leer)weg naar dat einddoel via verschillende leeractiviteiten, vult de student samen met de beroepspraktijk, medestudenten en de opleiding in. Denk aan een eigen volgorde van de leerstof, de hoeveelheid tijd die een student investeert of de plek waar geleerd wordt. Ook het aantonen van de leeruitkomsten mag met verschillende leerervaringen en ‘bewijzen’ vanuit diverse contexten, zoals de werk, – én leeromgeving. De werkplek is vaak tegelijkertijd de leerplek bij onze deeltijdstudenten.
Met een basis voor de minor op papier ben ik vervolgens het ontwikkelproces ingestapt met collega’s, studenten, het werkveld en Metis onderwijsadvies. Met deze laatste partij deel ik de passie voor High Impact Teaching en Learning. Het was voor mij een logische keuze met hen dit onderwijsprogramma door te ontwikkelen,” besluit Gérard.
“Flexibel onderwijs vraagt om flexibel denken en dat kunnen de adviseurs bij Metis onderwijsadvies als geen ander!”
De Docent
“Op basis van de leeruitkomsten, die we samen met docenten vaststellen, richten we onderwijsactiviteiten in,” vertelt Jacandra van Megen, onderwijsadviseur bij Metis en betrokken bij de ontwikkeling van de flexibele minor. “De mix van leren, zowel online, als in school en in de werkcontext, hoort bij flexibilisering van onderwijs. Dit vraagt om het ontwerpen van een leeromgeving waarin leeractiviteiten hun vorm krijgen; voor docenten is dit niet altijd makkelijk. Vanuit Metis zetten we onze expertise graag in bij zowel het ontwerp van de leeromgeving als de ondersteuning van de docenten. Een student die leeruitkomsten aantoont in de praktijk met behulp van bijbehorende kennis en eigen, persoonlijke leerervaringen, is immers iets heel anders dan een student die kennis moet aantonen in vaste lessen door middel van vaststaande toetsen. Bij flexibel onderwijs coacht de docent de student zowel inhoudelijk als op de (leer)weg naar het behalen van de leeruitkomst. Het is fantastisch om docenten te mogen ondersteunen bij hun zoektocht naar de betekenis van flexibel onderwijs voor hun dagelijks handelen. Hun enthousiasme voor het persoonlijke leerproces van de student is heel waardevol. De docent ontwerpt samen met studenten de (hybride) leeromgeving waarin de leeruitkomsten aangetoond kunnen worden. Dan ontstaat er namelijk ruimte om gezamenlijk de route naar de leeruitkomsten door te ontwikkelen. Daarmee blijft de minor een duurzaam, gezamenlijk resultaat van de onderwijsinstelling zelf vanuit een (zelfsturend) team, in plaats van een product van Metis,” aldus Jacandra.
DOOR EEN HOEPELTJE SPRINGEN
“Het is fantastisch om docenten te ondersteunen bij hun zoektocht naar de betekenis van flexibel onderwijs voor hun dagelijks handelen en het programma vervolgens samen verder te ontwikkelen.”
Jacandra van Megen, trainer en adviseur bij Metis onderwijsadvies
De meerwaarde van flexibel onderwijs reikt verder dan tevreden studenten, die meer regie hebben over hun opleiding, en geïnspireerde docenten. De opleiding sluit ook beter aan op de wensen van werkgevers. In dit geval gaat het vooral over betere zorg aan cliënten, omdat de studenten ‘iets’ leren wat van toegevoegde waarde is in de dagelijkse beroepspraktijk. Gérard: “Bij het ontwikkelen van de drie leeruitkomsten had ik twee vragen voor ogen: ‘Kunnen we met deze inhoud de zorg beter maken en tegelijkertijd de ontwikkeling in persoonlijk leiderschap van studenten in gang zetten?’ en ‘Zou ik deze minor zelf ook willen volgen als ik in de zorg of dienstverlening zou werken?’ Met twee keer een volmondig ja als antwoord wist ik dat we op de goede weg zaten. We werken in deze flexibele minor ook met ‘buddygroepen’ voor intervisie en lesvoorbereiding. Iedere keer door een hoepeltje springen hoeft niet meer, zoals alle studenten dat in het klassieke onderwijs moeten doen, met continu een (kennis)toets na een bepaalde onderwijsperiode. Bij flexibel onderwijs daarentegen bepaalt elke student zelf de (leer)weg naar de leeruitkomst. Deze opzet helpt tegelijkertijd bij het online lesgeven, omdat studenten zelf ‘bewijsmateriaal’ verzamelen in plaats van toetsen maken, zodat het leerproces online gewoon door kan gaan.”
DE TOEKOMST
Het experiment lijkt geslaagd, maar van tevreden achteroverleunen is geen sprake. Gérard: “Inhoudelijk willen we de minor aanscherpen door de leeruitkomsten Creatief ondernemerschap en Netwerkregie nog beter aan elkaar te koppelen. Daarmee maken we de minor aantrekkelijk voor meerdere disciplines zoals fysiotherapie en jeugdzorg. De expertise van Jacandra is ook in deze fase zeer gewenst. Iemand die vanuit een helikopterview meedenkt, meewerkt, meeleeft en altijd weet aan te geven hoe iets wél kan, is essentieel. Flexibel onderwijs vraagt om flexibel denken en dat kunnen de adviseurs bij Metis als geen ander!”
Ook de collega’s op mijn werk merkten de positieve veranderingen in mijn denken, aanpak en profilering.
DE STUDENT
Ciska Rozema heeft ondertussen haar minor afgerond, maar ook zij leunt niet achterover. Ciska: ”Ik ben na de afronding van de minor doorgegroeid van woonbegeleider naar persoonlijk begeleider. Dit betekent dat ik nu 2 cliënten onder mijn hoede heb met een ernstig verstandelijke beperking. De leeruitkomst Persoonlijk leiderschap heeft die doorgroei ondersteund; ik durf me veel meer uit te spreken en weet wat mijn kwaliteiten zijn. Voor de leeruitkomst Creatief ondernemerschap heb ik voor een cliënt een ‘voeltrui’ ontwikkeld, zodat zij bij momenten van onrust de voeltrui aan kan doen. Ik heb aan mijn leidinggevende gevraagd of cliënten met een licht verstandelijke beperking op de dagbestedingslocatie meer van deze voeltruien kunnen maken. De leeruitkomst Netwerkregie heb ik hiermee kunnen aantonen.” Flexibel onderwijs heeft via deze minor dus duidelijk voor een win-winsituatie gezorgd, zowel voor cliënten, de werkgever als de student zelf. Het is precies wat Gérard en Jacandra voor ogen hadden toen zij aan de ontwikkeling begonnen. Ciska sluit af: “Deze speciale trui inzetten in de praktijk is voor mij de grootste winst van deze minor. Iets kunnen betekenen voor een ander is zo’n mooi cadeau!”
Online afspraak maken
Benieuwd wat we voor jou kunnen betekenen?
Vul hier je gegevens in. We nemen zo snel mogelijk contact met je op om de mogelijkheden te bespreken.