De competenties van een mentor

De tijd van alleen maar ons vak geven in het onderwijs ligt ver achter ons. We willen studenten meer meegeven dan ‘alleen maar’ vakkennis; we willen dat ze zelfstandiger worden, redzamer zijn en eigen keuzes kunnen maken. We willen dat ze zich zowel kunnen redden in hun toekomstige banen als ook in de maatschappij als ‘goede burger’.

Dat gerichte vakkennis niet het enige  belangrijke is, blijkt uit het vijfjarig onderzoek van het Ministerie van Onderwijs (juni, 2014). Uit dit onderzoek is naar voren gekomen dat 5 jaar na het behalen van het MBO-diploma, zo’n 32% van de studenten nog daadwerkelijk werkt in de richting waarin zij het diploma hebben behaald. Dat is niet per definitie een ‘slechte’ uitkomst; het kan evengoed betekenen dat een behaald diploma breder inzetbaar is dan de beroepsrichting die erop vermeld staat! Het geeft echter wel aan dat een opleiding meer moet aanbieden dan alleen maar vakkennis.

Dus zijn er de afgelopen jaren loopbaanbegeleiders, coaches en mentoren bijgekomen, allemaal met het doel om studenten te begeleiden en ondersteunen in het volgen en doorlopen van hun eigen traject. Mentorschap is niet zo makkelijk in lesjes te pakken; de rol van de mentor is de afgelopen 15 jaar behoorlijk veranderd. Het gaat niet meer alleen om wekelijks met de klas kijken ‘hoe het gaat’ maar om observeren, inschatten, registreren, bijhouden, bijsturen en verdiepen.

De gemiddelde docentenopleiding in Nederland besteedt in hun opleidingsprogramma bar weinig aandacht en tijd aan de werkzaamheden en competenties van de mentor. En dat is jammer want voor veel, zo niet alle, docenten geldt dat ze ergens in hun werkjaren mentor worden van een klas. Als docent wil je natuurlijk ook het maximale uit die rol kunnen halen, maar welke competenties vraagt dat nu van je? je zelf kunt checken in hoeverre je een bepaalde competentie hebt en waar je eventueel extra aandacht aan kunt besteden.

Om je als docent-mentor hierin te ondersteunen hebben we een competentielijst gemaakt waarmee je zelf kunt checken in hoeverre je een bepaalde competentie hebt en waar je eventueel extra aandacht aan kunt besteden. In mijn vorige blog ‘(studie)loopbaanbegeleider…je moet het maar kunnen!’ heb je een competentielijst voor de loopbaanbegeleider kunnen invullen. Je zult merken dat er dubbelingen inzitten met deze competentielijst. Juist omdat op steeds meer opleidingen de mentor tevens loopbaanbegeleider is, is het van belang te beseffen dat deze twee rollen weliswaar overeenkomsten hebben maar ook hun eigen typerende eigenschappen. We willen hiermee voorkomen dat één van de twee rollen ongewild de overhand krijgen. Ter illustratie: je zou je kunnen voorstellen dat je bij een student met veel persoonlijke problemen meer geneigd bent je mentorrol in te zetten waardoor je voorbij gaat aan het feit dat deze student, net als alle andere studenten, recht heeft op een goede (studie)loopbaanbegeleiding. Andersom is het niet onvoorstelbaar dat een student die altijd goed zijn best doet en verder niet opvalt in de groep meer (studie)loopbaanbegeleiding dan mentor-coaching ontvangt waarmee we juist het risico lopen verborgen achterliggende problemen niet op te merken.