Is jullie curriculum goed?

3 modellen om je curriculum kritisch te analyseren

Een groot aantal MBO (en HBO) opleidingen zit op dit moment in de eindfase van een curriculumherziening. Deze herziening is ingegeven door de verandering in de kwalificatiestructuur. Zo aan het eind van het studiejaar is de tijd aangebroken om te controleren of je curriculum voldoet aan de doelen die je vooraf bedacht hebt. In deze blog geef ik je 3 instrumenten die gebruikt kunnen worden bij de afronding van de curriculumherziening.

De instrumenten die ik je geef in deze blog zijn:

1. De Schoolnavigator®
2. Het constructive alignement model (is er voldoende samenhang tussen de doelen, de onderwijsvormen en de toetsing?)
3. More dan blended Framework (zijn de onderwijsactiviteiten gericht op de toekomst en hebben we voldoende over het arrangement nagedacht?)

Instrument 1: De Schoolnavigator
In ons boek Focus op Verandering (Loonen, van Neerven & Bloemen, 2014) beschrijven we aan de hand van De Schoolnavigator (zie Figuur 1) de onderwijskundige processen die bij een herontwerptraject spelen. De achtergronden van dit model zijn in het boek uitgewerkt. In deze fase van “check” gaat het vooral om de horizontale verbinding tussen de filosofie van de opleiding, de ambitie en het onderwijsconcept daartussen in.

In veel trajecten zien wij dat opleidingen druk bezig zijn met het vertalen van het Kwalificatiedossier of het opleidingsprofiel (het “wat”) naar onderwijs door kerntaken en werkprocessen te vertalen naar periodes in het curriculum. De vertaling van het “waarom” (de filosofie) en het “hoe” (het onderwijsconcept) krijgt hierdoor minder aandacht. Een voorbeeld is een opleiding die de uitspraak doet dat het onderwijs verzorgt waarbij de persoonlijke ontwikkeling van de student centraal staat en waarbij de competenties van de 21^e eeuw geïntegreerd worden. Hoe ziet bij deze opleiding het onderwijsconcept eruit? Zijn dat klassikale lessen met hier en daar een project? Geïntegreerd onderwijs met opdrachten uit de beroepspraktijk? Of een vakgerichte opbouw met toetsen per vak? Een heldere uitspraak is nodig om curriculum te krijgen waarin de profilering van de opleiding daadwerkelijk wordt vertaald naar het curriculum.

Figuur 1. Schoolnavigator®.

Instrument 2: Alignment model
Zijn in het curriculum dat jullie nu ontwikkelen de leerdoelen, de onderwijsactiviteiten en de toetsing op elkaar afgestemd? Hieronder een korte toelichting over deze punten in de driehoek van Biggs (zie Figuur 2).

Figuur 2. Constructive alignment (Biggs, 1996)

Learning objectives
De learning objectives zijn de doelen die je nastreeft binnen het onderwijs.

• Doelen op de voorgrond. Deze doelen baseer je op het voor jou hoogst haalbare bekwaamheidsniveau van de taxonomie van Miller of Bloom en is met name interessant om je assessment op te baseren; en
• Doelen op de achtergrond. Deze doelen zijn altijd ondersteunend aan de doelen op de voorgrond en zijn met name interessant voor het bepalen van je instructional activities.

Assessments
Onder assessments verstaan we de summatieve toetsing. Onze insteek bij het ontwerpen van onderwijs is altijd dat je de summatieve toets baseert op het niveau van je doel op de voorgrond. De doelen op de achtergrond toets je impliciet, want als het goed is moet de student deze doelen op de achtergrond gebruiken om de doelen op de voorgrond te realiseren.

Instructional activities
Hieronder verstaan we de binnen- en buitenschoolse leeractiviteiten die je studenten aanbiedt zodat zij zichzelf de learning objectives  eigen kunnen maken en zo goed mogelijk zijn voorbereidt op het assessment. De instructional activities baseer je op basis van de door jou geformuleerde doelen op de voorgrond én achtergrond.

Instrument 3: More Than Blended Framework
Clive Shepherd (Shepherd, 2015) heeft het More Than Blended Framework  (zie Figuur 3) ontwikkeld waarin hij de vraag centraal stelt op welke wijze een leersituatie het meest rendement op kan leveren. Bovenaan in het model gaat het om de kenmerken van de studenten, de inhoud van hetgeen geleerd moet worden en tot slot de wijze waarop je het leren organiseert. Om de leersituatie zo efficiënt mogelijk te maken zijn 4 kernelementen essentieel:

1. Sociale context: Leren jullie studenten bij de leerinhoud van het onderwijs het best alleen, een-op-een, in een groep of in een community?
2. Leerstrategie: Is deze leerinhoud het best aan te leren door uitleggen, instructie, begeleid oefenen of ontdekkend leren?
3. Communicatiekanaal: Leren de studenten deze leerinhoud het beste face to face, offline of online?
4. Communicatiemodus: leren de studenten deze leerinhoud het beste op hetzelfde moment (synchroon) of in je eigen tijd (a-synchroon)?

Figuur 3. More than Blended Framework.

Het zijn deze vragen die gesteld kunnen worden bij iedere onderwijsperiode, module of lessituatie.

Tot slot
Ik hoop dat de bewaking van de kwaliteit van jullie herziene curriculum door middel van deze drie instrumenten een stapje dieper gaat dan de controle of alle inhoud aan bod komt in het onderwijs. Het gaat ons nadrukkelijk om een verbinding van jullie visie en ambitie naar een samenhangend geheel van leerdoelen, effectieve en moderne leersituaties naar toetsing.

Graag hoor ik van jullie of deze ideeën aansluiten bij jullie eigen controle instrumenten van het curriculum. Ik hoop dat jullie aanvullingen willen delen in het reactieveld hieronder.

Bronnen:

Biggs, J. (1996). Enhancing teaching through constructive alignment Higher Education 32, 347-364.

Loonen, P. & Neerven, M. van. (2014). Focus op verandering; inspiratie en handvatten voor het veranderproces bij de invoering van Focus op Vakmanschap. Nuenen: Onderwijsadviesbureau Dekkers.

Shepherd, C. (2015). More than blended learning: The More Than Blended Learning Company.