Doorbreek de muren van het klaslokaal. Laat studenten leren aan de hand van échte maatschappelijke uitdagingen. Daar gaat het om in Challenge Based Learning (CBL): onderwijs waarin betekenisvol leren, samenwerken, reflecteren en creëren centraal staan – met impact op de wereld buiten de hogeschool of universiteit.
Waarom CBL?
CBL speelt in op complexe maatschappelijke vraagstukken waar geen pasklare antwoorden voor zijn – denk aan AI, duurzaamheid of globalisering. Oplossingen ontstaan juist door samenwerking tussen disciplines, perspectieven en belangen (Van den Beemt et al., 2023; Doulougeri et al., 2021;
Studenten werken samen met docenten en praktijkpartners in interdisciplinaire teams. Anders dan bij traditionele opdrachten, staat de uitkomst niet vast. Het leerproces is open, iteratief en onderzoekend. Studenten ontwikkelen eigenaarschap, kritisch denken, creativiteit en zelfregie – vaardigheden die passen bij de professional van morgen (Membrillo-Hernández et al.,2019).
Wat levert CBL op?
Voor studenten:
CBL maakt leren betekenisvol én persoonlijk. Studenten passen kennis direct toe, leren omgaan met vaagheid en ervaren wat het betekent om écht samen te werken. Ze ontdekken hun professionele kracht en ontwikkelpunten.
Voor docenten:
CBL vraagt een andere rol: coachen, meebewegen, loslaten. Het brengt vernieuwing, energie en betrokkenheid, en daagt ook docenten uit tot leren.
Voor het werkveld:
Organisaties worden partners in leren. Als opdrachtgever, feedbackgever en critical friend brengen ze actuele vraagstukken in én leren mee. Zo ontstaan duurzame verbindingen tussen onderwijs en praktijk.
CBL is meer dan projectonderwijs
CBL lijkt op projectonderwijs, maar start bij een breed maatschappelijk thema in plaats van een concrete opdracht. Studenten en stakeholders formuleren samen de uitdaging en geven richting aan het leerproces, het CBL heeft een open einde. Naast studenten, ook docenten en partners leren mee – in een open en co-creatieve community (Membrillo-Hernández et al.,2019).
CBL kan op allerlei manieren ingezet worden: als module, stage, project, extra curriculair, start up of als werkvorm binnen een module. Zoals Van den Beemt et al. (2023) laten zien in het CBL Compass, is er veel variatie in de invulling van CBL. Maar altijd draait het om balans: tussen vrijheid en structuur, tussen leren en bijdragen, tussen proces en resultaat.
Een krachtige CBL-omgeving vraagt:
- Een betekenisvolle challenge: geformuleerd in samenwerking met het werkveld. Complex, breed en relevant.
- Multidisciplinaire samenwerking: diverse perspectieven, achtergronden en kennisgebieden.
- Coaching in plaats van sturing: stel vragen, bied structuur waar nodig, ondersteun reflectie.
- Ruimte voor experiment: fouten mogen. Leren is het doel.
“Bezint eer ge met CBL begint”
CBL gaat over open vraagstukken die raken aan de echte wereld. De thema’s zijn vaak maatschappelijk urgent – denk aan duurzaamheid, sociale rechtvaardigheid of technologische disruptie – en vragen om samenwerking tussen diverse disciplines én betrokkenheid van interne en externe stakeholders. Juist deze complexiteit maakt CBL krachtig, maar ook veeleisend. Het werkt alleen goed als de uitdaging voldoende open is, breed gedragen wordt en ruimte biedt voor leerproces én maatschappelijke waarde (TUe, CBL-COMPASS for teachers). Enkele aandachtspunten ter overweging:
- Het ontwerp en de uitvoering zijn complex en vragen veel afstemming.
- Het vergt een andere docentrol: coachend, begeleidend en flexibel meebewegend. (Van den Beemt et al., 2023;)
- Beoordeling kan uitdagend zijn, vooral bij open leeruitkomsten en groepswerk
- Niet elk onderwerp leent zich voor CBL: wicked problems zijn essentieel.
En de toetsing?
Toetsing is geen eindstap, maar onderdeel van het leerproces. Effectieve toetsing binnen CBL combineert:
- Proces én product
- Individu én team
- Formatieve beoordeling én summatieve beslissing
- Authenticiteit Presentaties aan echte stakeholders, rubric die aansluiten bij professionele standaarden (De Jong et al., 2021
Aan de slag?
- Begin klein en echt – met een concreet, relevant vraagstuk
- Werk samen – met collega’s, studenten en het werkveld
- Ontwerp toetsing vooraf – maak groei en opbrengst zichtbaar
- Laat ruimte voor verwondering – en laat je verrassen door wat ontstaat
Met CBL aan de slag? Ik denk graag mee – vanuit ervaring met toetsing en onderwijsontwerp bij verschillende hbo-opleidingen, maar vooral vanuit enthousiasme voor leren in verbinding.
Bronnen:
- Van den Beemt, A., Van de Watering, G., & Bots, M. (2023). Conceptualising variety in challenge-based learning in higher education: the CBL-compass. European Journal of Engineering Education. https://doi.org/10.1080/03043797.2022.2078181
- Doulougeri, K., Andersen, A. L., Malmqvist, J., & Mendoza, H. (2021). Challenge-based learning in engineering education: a review. European Journal of Engineering Education, 46(6), 894–913. https://doi.org/10.1080/03043797.2020.1832045
- Gijbels, D., Segers, M., & Struyf, E. (2008). Constructivist learning environments and the (im)possibility to change students’ perceptions of assessment demands and approaches to learning. Instructional Science, 36(5–6), 431–443. https://doi.org/10.1007/s11251-008-9064-7
- Helker, K., Michel, S., Bots, M., Mottl, P., & Michelson, A. (2023). Congruence And Friction Between Teachers’ Intentions And Students’ Perceptions Of CBL Courses. European Society for Engineering. Education (SEFI). https://doi.org/10.21427/T1NJ-7W26
- De Jong, F., Oonk, C., & Doppenberg, J. (2021). Toetsing in leeromgevingen met open opdrachten: Een onderzoek naar toetspraktijken in CBL. Tijdschrift voor Hoger Onderwijs, 39(3), 211–229. https://doi.org/10.5117/THO2021.3.005.DEJO
- https://cbl2025.cblconference.nl
- Https://www.researchgate.net/publication/333116678_Challenge_based_learning_the_importance_of_world-leading_companies_as_training_partners
- https://boost.tue.nl/sitelibrary/downloads/1.-tue-cbl-compass-handbook-teachers.pdf
- https://boost.tue.nl/sitelibrary/downloads/1.-tue-cbl-compass-handbook-teachers.pdf
0 reacties