Wil je teamontwikkeling stimuleren en komt dit onvoldoende in beweging? Of merk je dat er weinig aandacht is voor feedback? Ervaren studenten onvoldoende betrokkenheid en eenheid vanuit het docententeam? Op Mijn School (Graafschap College, roc in de Achterhoek ) hebben we de oplossing voor deze vragen gevonden, namelijk het buddyproject. Een waardevol project waardoor docenten en studenten van elkaar gaan leren. Onderwijsadviesbureau Dekkers was erg te spreken over de opzet van de methodiek en vroeg Dagmar (opleidingsmanager) en Ramtin (student) hun ervaring in deze blog met jullie te delen.
Waarom en hoe werkt het buddysysteem?
Het buddyproject is niet zomaar een project. Dit project is opgezet en bedacht door de studenten van Mijn School. Op Mijn School (onderwijsconcept van het Graafschap College) stellen we niet de school centraal, maar de student. Wij geloven erin dat de kwaliteit van het onderwijsteam mede wordt bepaald door de studenten. Wanneer we de studenten centraal stellen in het onderwijsproces neemt de kwaliteit van het onderwijs toe. Samen met studenten kijken we naar succesfactoren en belemmerende factoren in het leren van de student en hoe we het onderwijs zo kunnen organiseren dat de student beter zijn weg kan vinden. Het aanpassingsvermogen dient daartoe wederzijds te zijn, niet alleen van de student maar ook van de docent en het hele schoolsysteem.
Een paar maanden geleden hebben we een ontwerp gemaakt waarin de studenten actief betrokken blijven bij de ontwikkeling van de school. Een groep studenten komt wekelijks bij elkaar en bespreekt thema’s die leven. De studenten geven input over zaken als onderwijsontwikkeling, teamontwikkeling, studentbetrokkenheid, onderwijsinhoud, projecten, etc. Wanneer je de student centraal stelt, betekent het ook dat je dit moet faciliteren en vorm moet geven. De studenten hebben het onder andere gehad over teamontwikkeling en de docenten op school. De afgelopen jaren is er veel wisseling in het team geweest en er zijn nieuwe docenten aan het team toegevoegd. De studenten constateren dat mede hierdoor verschillend gewerkt wordt en het team niet meer als eenheid opereert. Ook beseffen de studenten dat het werken op Mijn School iets anders van medewerkers vraagt dan werken in een regulier mbo-team. Vanuit de betrokkenheid bij de school (Mijn School) voelen studenten zich mede verantwoordelijk voor de kwaliteit van het onderwijsteam en ze komen met een voorstel. Een docent krijgt een studentenbuddy die hem of haar probeert te helpen. Dit betekent dat de student de docent gaat coachen. En, omdat de studenten vinden dat iedereen recht heeft op een buddy, krijgen niet alleen docenten, maar ook de opleidingsmanager, de practicum-assistent en de conciërge een buddy. De overtuiging waarmee de studenten een toevoeging op het lerende vermogen van het onderwijsteam zijn, spat van hen af!
Soms wat schoorvoetend, maar vaak ook vol enthousiasme heeft een ieder uit het team zijn persoonlijke leervragen opgesteld. Deze leervragen zijn bij de studenten ingediend. De studenten die zich hebben aangemeld om buddy te zijn hebben een persoonlijk profiel opgesteld. De studenten hebben onderling bepaald wie de match gaat maken tussen de leervraag en het profiel van de student. De onderbouwing van deze match hebben de betrokken studenten uitgewerkt en de buddy’s zijn gestart.
Onze ervaringen
Ook ik als opleidingsmanager kreeg een buddy. Daar zaten we dan, mijn buddy Ramtin en ik, die eerste keer.
Hij kijkt mij uitnodigend aan. Ik begin met praten en vertel wat ik wil leren. Hij luistert aandachtig en schuift voordat hij wat wil zeggen op zijn stoel heen en weer. Dan zegt hij: “Ik vroeg mij al af, hoe begin je zo’n gesprek?” Vervolgens schakelt hij moeiteloos over naar de inhoud van mijn boodschap. Met een mooie samenvatting komt hij tot de kern van mijn leervraag. “Welke verwachtingen heb je?”, vraagt Ramtin, “en wat verwacht je van mij?” Wat een mooie vraag, denk ik en ik zeg: “Mooie vraag, ik verwacht dat je vragen stelt, zoals je tot nu toe hebt gedaan. Dat je mij helpt om zelf na te denken over de wijze waarop ik iets doe, zodat de oplossingen ook van mij zijn.” “Wat verwacht je van mij?”, vraag ik Ramtin op mijn beurt. “Ik ben tevreden als jij dat bent, ik zie het als mijn taak om je te helpen met je leervragen aan de slag te gaan”, zegt Ramtin.
Studenten weten vaak goed te benoemen wat ze nodig hebben en kunnen de docent veel handvaten bieden voor hun professionele ontwikkeling. In het kwalificatiedossier van de mbo-docent(vastgesteld door de MBO raad op 28 juni 2015) staan de taken en deeltaken van de docent in het middelbaar beroepsonderwijs beschreven. Een van de taken is dat de docent er zorg voor draagt dat hij professional is en blijft, waarbij vaardigheden als feedback geven en ontvangen over de eigen professionele ontwikkeling en die van anderen centraal staat. Vaak wordt er gedacht aan het ontwikkelen van vaardigheden met behulp van een coach, of scholing. Hoe rijk is het om de student, waar het onderwijs voor is, mee te laten denken en werken in de ontwikkeling die nodig is voor het verhogen van de onderwijskwaliteit.
Mijn buddy stelt mij een vraag: “Wat zou er gebeuren als je het niet zou doen?” Mijn brein staat op aan, ik word uitgedaagd om te denken in scenario’s en gevolgen en mijn reflectieve vermogens worden gestimuleerd. Ik verken opties en benoem wat er zou gebeuren. Vervolgens geef ik een oplossing voor mijn gestelde dilemma.
Effecten
Ons bewust worden van wat wij doen is een verwarrende contrasterende bezigheid (Jorden, 2012). Het is soms nodig dat iemand je spiegelt en je bewust laat worden van hetgeen je doet of hoe je over komt. De studenten die buddy zijn, krijgen de ruimte om aan de kant van de spiegel te staan. Door hun competenties in te zetten, raakt het team verwonderd en enthousiast over de kwaliteit van deze jonge lerende mensen.
Het gonst in de school en in het team. Ervaringen worden gedeeld, de studenten en docenten zoeken elkaar op en er ontstaat waardering voor elkaar. De samenwerking en het enthousiasme om van en met elkaar te leren wordt vergroot. Door deze nieuwe werkwijze moeten we mogelijk wat hardnekkige gewoontes afleren. Bijvoorbeeld de behoefte aan controle of de gedachte dat anderen het beter zouden weten. Ook moeten we nieuwe gewoontes aanleren zoals elkaar leren vertrouwen en ieders inbreng serieus nemen (Kuiken, 2015).
Ik bedank mijn buddy Ramtin voor het gesprek en hij vraagt: “Wanneer wil je een volgende afspraak?”
Hij laat mij eigenaar zijn van dit traject en dat maakt het zo sterk. Ramtin heeft geleerd dat hij eigenaar is van zijn eigen leerproces en hij past het geleerde (dat van hemzelf is geworden) toe op mij. De cirkel is rond.
Ramtin Wafaie (student Mijn School, Graafschap College) en Dagmar Blom-Korevaar (Opleidingsmanager Maatwerk, Mijn School, Graafschap College)
Literatuur
Jorden, L. (2012) Video for peer feedback and reflection embedding mainstream engagement into learning and teaching practice; University of the Arts London High Holborn, London, UK.
Kuiken, B. (2015) Eerste hulp bij anders organiseren; Haystack Zaltbommel.
Schitterend initiatief wat zou het mooi zijn als deze manier van werken ook in het lerarenregister opgenomen wordt. Studenten en collega’s bepalen samen of je voldaan hebt aan de criteria voor herregistratie in het MBO. Hiermee hou je het onderwijs aan een beroepsopleiding actueel.