Kwalificatie, Socialisatie en Persoonlijke ontwikkeling; een drie-eenheid.

Het onderwijs was de afgelopen twee Corona-jaren haar ziel kwijt; er was niks aan. De onderwijsgebouwen waren zo goed als leeg, ik heb er een aantal keren rondgedwaald in akelig stille gangen. Het was een ‘met de neus op de feiten-periode’: onderwijs leeft pas als er ‘leven’ is. Onderwijs dient drie doelen zoals Gert Biesta deze benoemt: kwalificatie, socialisatie en persoonlijke ontwikkeling. Biesta bespreekt deze doelen in samenhang (2015). In de maatschappij en dus ook in de onderwijspraktijk leek het vóór Corona wel eens of kwalificatie het belangrijkste doel was en daarom de meeste aandacht kreeg. Onderwijs leek vooral gericht op zo snel mogelijk en op efficiënte wijze je diploma halen, gericht op studiesucces. De afgelopen maanden waren er geen studenten in de lift of op de trappen, hoorde je geen gelach en gepraat in de gangen en lokalen, en zag je geen pingpongende studenten in de gang; geen reuring, geen bedrijvigheid. Docenten die wel in de school waren liepen met de ziel onder hun arm, met zorgen ook over studenten die niet te bereiken waren. Zorgen over de soms lage opkomst bij de online-bijeenkomsten. Docenten zonder studenten die te laat komen, die met vragen zitten, die feedback willen. Zonder studenten die ze aanspreken op de gang, zonder gedoe tússen studenten, zonder studenten voor zich met onbegrijpelijke, verbaasde blikken. Docenten die wel eens op een studievrije dag zeiden “zo kunnen we tenminste even doorwerken”, vinden er allang niks meer aan. Zij missen de groepsdynamiek, de interactie, de presentaties en al het gedoe dat daarbij hoort. Zij missen het echte contact met studenten, het even goed kunnen doorvragen met een vorsende blik, samen een grap kunnen maken, een schouderklop, een troostende blik bij tranen. Zij missen ‘het leren dat gebeurt in de relatie.’ Als onderwijs in Corona-tijd één ding heeft opgeleverd, dan is het dit: De bedoeling van het onderwijs is ontzettend duidelijk geworden. Het gaat in het onderwijs niet alleen over inhoud en kwalificatie, sterker nog, de inhoud en kwalificatie komen helemaal niet van de grond zonder contacten tússen studenten, en studenten én docenten, zonder leven en levendigheid op allerlei fronten. Zonder leven geen leren. En het is mij voor eens en voor altijd heel duidelijk geworden dat deze drie doelen los van elkaar geen enkel doel dienen! Het is een drie-eenheid. Net zoals leven en leren een twee-eenheid is.

Bronnen:

Biesta, Gert. (2015). Het prachtige risico van onderwijs. Uitgeverij Phronese.