Opstarten na Corona

Leg bij de ingang van de school een rode loper uit alsof er een gala of wereldpremière plaats gaat vinden: bloemstukken, een sierlijke boog, licht, een glas ‘champagne’ bij binnenkomst… Docenten en medewerkers stellen zich links en recht op van deze loper en applaudisseren voor elke student die binnen komt. Fijn dat jullie er weer zijn! Een welkom waar ze nog lang over na zullen denken!

Zorg dat overal in het gebouw, tegen muren en ramen, posters en spandoeken hangen met persoonlijke welkomstberichten gemaakt door elke docent. Elk op zijn eigen wijze, met typerende teksten waarvan elke student met een glimlach op het gezicht, de docent herkennen. Denk daarbij aan je stokpaardjes ook als deze normaal gesproken als ‘streng’ worden ervaren (student: “ja! Dat is echt mevrouw….!”).

De eerste indruk is weer opnieuw bepalend: geef je klas die eerste dag een welkome huiselijke sfeer. Heb een muziekje op staan en zoek een mooi filmpje op bij YouTube voor op het smartboard. Heet elke student persoonlijk welkom door bij de deur van je lokaal te staan (voordat de eerste studenten arriveren!). Zorg dat je namen van je studenten (weer) kent zodat je bij het welkom heten ook hun naam kunt gebruiken. Pedagogisch onderzoek wijst uit dat het noemen van de naam van een student in positief verband gelijk staat aan een krachtig compliment!

Start je les door het vertellen van jouw verhaal van de afgelopen 5 maanden. Hoe heb jij deze periode doorgemaakt? Wat heeft het met je gedaan? Wat heb je gemist? Misschien kun je je verhaal ondersteunen met foto’s. Laat de studenten horen waarom je deze baan gekozen hebt en waarom het dus zo fijn is dat je ze weer in je les mag hebben. Deel emoties uit deze periode om te laten zien aan studenten dat emoties prima zijn en bij het leven horen. Jij bent een voorbeeld!

Vaak zijn we als docent geneigd om een ‘rondje te maken’ langs alle studenten om te kijken wat zij te vertellen hebben over hoe zij deze periode doorgemaakt hebben. Het gevolg kan zijn dat bepaalde studenten niets vertellen of makkelijk bagatelliseren omdat het in de groep nu nog te onveilig is (bedenk dat de groepsdynamica zo twee fases teruggezet kan zijn door deze periode). Daarnaast zijn er studenten die wellicht door hun nonchalante houding, het zijn tenslotte ook vaak nog pubers, anderen kunnen demotiveren om iets te vertellen.

Om deze periode de aandacht te geven die het nodig heeft is de volgende methode daarom meestal effectiever: laat studenten in groepjes van twee in gesprek gaan met elkaar aan de hand van de volgende drie vragen:

1) Wat heb je het meeste gedaan in de afgelopen maanden?

2) Heeft deze periode iets aan of voor je veranderd?

3) Wat is je het meeste bijgebleven uit deze periode?

Er zitten bewust geen vragen over die rechtstreeks met school en leren te maken hebben; daardoor leg je de focus op de beleving en voorkom je de ‘stoere’ antwoorden (“ik heb echt niks gemist van school”)

Dit is een tip voor de mentor van de klas, anders wordt het wel erg veel: schrijf een persoonlijke welkomstkaart voor elke student van je klas. Probeer dan om echt iets persoonlijks op deze kaart te zetten, een typerende tekst waarvan de student onmiddellijk het gevoel krijgt “ja die docent kent me echt wel”. Als je studenten een vaste plaats hebben zou je die kaart al klaar kunnen leggen maar je zou ze ook bij binnenkomst bij de deur aan ze kunnen geven als je ze welkom (tip 3) heet.

De eerste periode van dit nieuwe schooljaar moet er veel focus liggen op het welbevinden van je studenten. Dat betekent observeren, regelmatig het gesprek aangaan en signalen oppikken. Toch is het ook belangrijk om snel weer de structuur van de lessen op te pakken. Zorg dat je met je team helder hebt hoe de eerste maand van het schooljaar eruit ziet. Vertel aan je studenten wat ze kunnen verwachten die eerste maand maar ook wat er van hen verwacht wordt. Maak opnieuw afspraken over de (klassen)regels en wat jouw verwachtingen als docent zijn.

Studenten zullen opnieuw starten vanuit heel verschillende niveaus. Waar de ene student heel gemotiveerd elke online-opdracht gedaan heeft en volgens het lesprogramma ‘op schema’ ligt, heeft een andere student, misschien wel door hele ongunstige thuisomstandigheden, niets gedaan waardoor er geen vorderingen zijn gemaakt. Het is goed om dit te benoemen, dat je het herkent en aan te geven dat het allemaal goed is. Kies ervoor om als team in individuele gesprekken met studenten te kijken waar ze nu staan, wat ze gaan doen en wat ze nodig hebben aan ondersteuning van de school zonder in een veroordeling te schieten. Besef dat jouw mentale instelling als docent bepalend is voor de terugkeer van leermotivatie van elke student. Erken de verschillen maar veroordeel ze niet.

Het is van belang om samen met de student zo snel als mogelijk vast te stellen waar de leer- en ondersteuningsbehoefte ligt van deze student. Daarnaast is oprechte zorg en aandacht voor het welbevinden van de student een voorwaarde om een goede doorstart te maken. Ook dít gesprek mag een hoog ‘welkom terug’-gehalte hebben waarin geen veroordelingen plaatsvinden maar oprecht met elkaar gekeken wordt wat nodig is. In het gesprek zouden daarom de volgende vragen aan de orde kunnen komen:

• Wat heeft de afgelopen periode met je gedaan en/of voor je betekend?
• Heb je je zorgen gemaakt om jezelf en/of de mensen direct om je heen?
• Wat heb je gedaan om jezelf positief door deze periode heen te krijgen?
• Wat neem je mee uit deze periode?
• Waar sta je nu op het vlak van leren?
• Waar denk je te moeten starten (qua lesprogramma)?
• Wat heb je nodig van de school, de docent(en)?
• Welke signalen moeten we met elkaar in de gaten houden en wat zijn dan onze acties?

Vermijd te allen tijde het woordje ‘achterstand’! Besef dat het gebruik van dit woord een erg negatieve invloed heeft op de motivatie van studenten en dat ‘achterstand’ altijd te maken heeft met een door ons in standgehouden onderwijssysteem met bijbehorend curriculum. Elke student staat waar hij nu staat en dat zal het vertrekpunt zijn. Moeten beginnen met het gevoel achter te staan werkt remmend.

En laten we eerlijk wezen; als we uitgaan van ‘een leven lang leren’, kun je nooit meer een achterstand hebben…welkom in het onderwijs!