ONDERZOEKSVRAAG
‘Welke rol speelt de professionele identiteit van hbo-docenten tijdens een onderwijsverandering?’
Ellen studeerde tot voor kort aan de faculteit Sociale Wetenschappen aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. Zij rondde daar onlangs haar master onderwijswetenschappen af met de onderzoeksvraag: ‘Welke rol speelt de professionele identiteit van hbo-docenten tijdens een onderwijsverandering?’
Focus
“Naast mijn studie werkte ik een aantal dagen bij Metis,” aldus Ellen. “Collega’s brachten mij op het spoor van de onderwijsveranderingen in het beroepsonderwijs, die helaas niet altijd naar tevredenheid verlopen en zoals gepland. Wij waren allen nieuwsgierig naar de mogelijke oorzaken hiervan. Met hulp van de collega’s en mijn scriptiebegeleider, startte ik mijn onderzoek. In de literatuur stuitte ik op de invloed van ‘professionele identiteit’ bij verandertrajecten. De koppeling naar de professionele identiteit van docenten bij veranderingen plús de kadering van het onderzoek, had ik hiermee te pakken.”
Professionele identiteit
“Het maakt nogal een verschil of je als docent al 20 jaar in het beroepsonderwijs werkt, of dat je direct van de opleiding het vak inrolt. Uit de theorie blijkt dat vooral de waardes verschillen: de eerste groep hecht over het algemeen meer waarde aan kennisoverdracht, theorie en stage. De startende docenten hechten meer waarde aan het onderwijskundige, pedagogische deel van het onderwijs en het leerproces. Waardes beïnvloeden je professionele identiteit als docent, maar dat niet alleen. Er zijn vier andere belangrijke onderdelen die van invloed zijn op een professionele identiteit:
- Het gaat over wie je bent als persoon en wie je bent in een bepaalde context.
- De ontwikkeling van je professionele identiteit is een voortdurend proces en verandert over de jaren heen.
- De mate van zelfsturing is van invloed.
- Sub identiteiten. Denk bijvoorbeeld aan het verschil in de sociale-, culturele-, of maatschappelijke achtergrond van docenten, zowel privé als zakelijk.”
“Mensen zijn niet in cijfers te vangen, maar wel in woorden.”
Balans
“Mensen zijn niet in cijfers te vangen, maar wel in woorden. Daarom heb ik kwalitatief onderzoek gedaan en data verzameld door middel van diepte-interviews met diverse participanten uit onderwijsorganisaties. Enorm inspirerend was dat. We realiseerden ons hoe weinig tijd er eigenlijk besteed wordt binnen veranderingstrajecten aan het verkennen van ieders waardes en de vier eerder genoemde onderdelen, die onlosmakelijk verbonden zijn aan professionele identiteit. De ontwikkeling ervan is een voortdurend proces wat door ervaring en het oplossen van (beroeps)dilemma’s gestimuleerd wordt. Het is belangrijk tijdens een veranderproces de ervaringen in balans te houden met de waardes van betrokkenen. Negatieve ervaringen als externe druk en onrust in de teams staan haaks op waardes als autonomie en saamhorigheid. Daarentegen versterken positieve ervaringen als zelf aan de slag gaan en verbeterde omgang in de teams diezelfde waardes. Met die versterking is de kans dat een verandertraject goed verloopt veel groter geworden.”
“We zijn in ons vak constant bezig met de ontwikkeling van de professionele identiteit van docenten en onderwijscollega’s.”
Practice what you teach
“Nu ik fulltime bij Metis werk, zie ik in de praktijk welke rol docenten hebben bij veranderingstrajecten; het is precies wat ik op papier in mijn onderzoek heb uitgewerkt. Ik ben me nu bewust van de noodzaak participanten tijdens een verandertraject in hun kracht te zetten door hun waardes te verkennen, behoefte aan zelfsturing te erkennen en sub identiteiten te herkennen. We zijn immers als onderwijsadviseurs in ons vak constant bezig met de ontwikkeling van de professionele identiteit van docenten en onderwijscollega’s in de context van een excellente onderwijsorganisatie. We lopen dat ontwikkelpad deels hand in hand, omdat ik mezelf bijvoorbeeld ook ontwikkel door het werken met (beroeps)dilemma’s tijdens opdrachten in het werkveld. Reflectie op mijn eigen waarden en persoonlijk handelen wordt gestimuleerd vanuit de cultuur van Metis. Practice what you teach ten voeten uit!”
Wil je meer informatie of ben je benieuwd naar het complete onderzoek van Ellen?
Mail dan naar ellen.vanvugt@metis-onderwijsadvies.nl
0 reacties