Het gebruik van AI in het onderwijs leidt nog steeds tot discussie. Vooral bij toetsing en examinering schuurt het: wanneer is het slim gebruikmaken van een hulpmiddel, en wanneer is er sprake van fraude? Op de school waar ik werk merk ik dat docenten vaak nog vooral zoeken naar manieren om AI-gebruik te controleren.
Casus: wanneer is AI-gebruik in toetsing fraude?
Een recente casus illustreert dit. Een student maakte een ondernemersplan en gebruikte daarbij ChatGPT. Volgens het beleid van de school mag dit, tenzij expliciet anders wordt aangegeven. De docent gaf mondeling aan dat de tool wel gebruikt mocht worden, maar knippen en plakken niet was toegestaan. De student typte de tekst daarom netjes over en paste deze aan. Toch werd het achteraf als fraude gezien en kwam de zaak bij de examencommissie terecht.
Deze situatie maakte veel los. Want als de regels niet helder zijn, kun je dan wel spreken van fraude? En hoe zinvol is het überhaupt om te blijven proberen het gebruik van AI te controleren? Vroeger kon een student iemand uit de omgeving ook vragen om een ondernemersplan te schrijven, en dat was nauwelijks te achterhalen.
Het echte vraagstuk: kennis en vaardigheden aantonen
Het echte vraagstuk zit dus niet in het detecteren, maar in het opnieuw kijken naar de kern van examinering: welke kennis en vaardigheden moet een student aantonen om te kunnen zeggen dat de student functioneert als beginnend beroepsprofessional?
AI dwingt tot herziening van toetsvormen in het onderwijs
AI dwingt ons om toetsen opnieuw tegen het licht te houden. Als het leerdoel gaat over kritisch redeneren, samenwerken of het vertalen van theorie naar de praktijk, dan moet de toetsvorm dat ook zichtbaar maken. Het gesprek moet dus niet draaien om fraude, maar om de vraag of de toetsvorm en de leerdoelen nog op elkaar aansluiten.
Stappenplan voor AI-proof examinering
- Kijk kritisch naar de leeruitkomsten in het licht van AI
Ga na of de huidige leeruitkomsten nog laten zien wat studenten zelf moeten kunnen laten zien in hun beroep. Waar AI bepaalde taken kan overnemen, is het belangrijk dat duidelijk blijft welke kennis, vaardigheden en houding de student zélf moet aantonen om als beginnend beroepsbeoefenaar te kunnen functioneren.
- Leg gezamenlijke kaders vast
Spreek als opleiding af in welke situaties AI gezien wordt als hulpmiddel en wanneer juist niet. Zorg dat deze afspraken eenduidig zijn en ook vooraf helder gecommuniceerd naar studenten.
- Kies toetsvormen die verschil maken
Ontwerp toetsvormen die AI-gebruik niet per se uitsluiten, maar die studenten uitdagen om te laten zien wat zij zelf kunnen: presentaties, praktijkopdrachten, simulaties of mondelinge verdedigingen.
- Blijf evalueren en bijstellen
Plan als team regelmatig momenten om ervaringen te delen. Welke toetsvormen werken? Waar loopt het nog spaak? Zo blijft het systeem flexibel en toekomstbestendig.
Naar een transparante en betrouwbare inzet van AI bij examinering
De casus liet zien dat mondelinge regels en individuele afspraken kwetsbaar zijn. Studenten zullen AI blijven gebruiken, dat is de realiteit. De vraag is dus niet of we dit moeten tegengaan, maar hoe we het verantwoord en transparant inbedden. Dat vraagt om gezamenlijke afspraken, passende toetsvormen en een verschuiving van controle naar vertrouwen.
Sta je als team voor de uitdaging om AI een plek te geven in toetsing en examinering? AI-proof examinering vraagt om heldere leeruitkomsten, duidelijke kaders en passende toetsvormen. Wij ondersteunen teams om dit concreet te maken en te vertalen naar de praktijk. Stuur een mailtje naar info@metis-onderwijsadvies.nl voor een vrijblijvend adviesgesprek.
0 reacties