Vriendelijk uitdagen en jezelf laten verrassen

Hoeveel verantwoordelijkheid vraag jij van de student?

Maandag 8.20u…ik zit klaar voor een meeting met 2^e jaars Hbo-studenten en docenten om mee te praten over de inrichting van een nieuwe module in de propedeuse. Ik weet niet precies wat ik kan verwachten, mede gezien het vroege tijdstip en de gemêleerde groep studenten. En wat gebeurt er?

Iedereen is om half negen paraat en schuift goed voorbereid aan tafel. Brainstormend over de inrichting van deze module ontstaat er een inspirerend, kritisch, collectief, samenwerkend leerproces. Actieve betrokkenheid terwijl ze er weliswaar koffie, maar geen studiepunten voor krijgen. Wat daar gebeurt zou je als docent graag vaker zien tijdens het samenwerkend leren in de lesgroep. Een aanrader in ieder geval voor iedereen die bezig is met onderwijsontwikkeling: betrek studenten actief bij het denken en doen. Feilloos weten zij te benoemen waar hun behoeftes liggen en wat voor hen impact heeft op het leren. Ze willen namelijk ontzettend graag écht leren, en zij kunnen goed benoemen wat dat voor hen is. Het gaat dan deels over de inhoud, maar vooral ook over de wijze van lesgeven en bejegening van docenten. Luister maar eens mee:

Goede docenten hebben de bereidheid veel te investeren in ons, maar vragen tegelijkertijd veel verantwoordelijkheid. Niet de lat lager gaan leggen gedurende het leerproces, of de deadline toch maar uitstellen, geen antwoord geven op vragen die we allang zelf hadden kunnen uitzoeken. Goed bedoeld, maar het geeft ons geen vertrouwen. Docenten zouden veel meer investering van ons kunnen vragen, ook al lijkt het of we daar niet blij mee zijn. Goede docenten hebben zin in de les, vragen vriendelijk en toch duidelijk door en nemen met minder geen genoegen.

Studenten benoemen wat ook uit onderzoek van Hattie (2012) naar resultaatrijk leren naar voren komt:

Leraren die hoge verwachtingen hebben van al hun studenten stellen die studenten veel vragen, ze geven hen tijd om na te denken, zijn niet tevreden met een te makkelijk of te kort antwoord en ze helpen hen door verdiepende vragen te stellen.

Studenten verwachten van docenten dat zij hoge verwachtingen hebben van de investering in het leren, het gaat hier niet over hoge verwachtingen ten aanzien van de prestatie. Daarnaast geven studenten ook heel expliciet aan dat je dat als docent vooral vriendelijk zou moeten doen.

Voerman (2016) geeft in haar boek Didactisch Coachen weer hoe je vanuit dit perspectief studenten kunt benaderen. Eén van de uitgangspunten van haar boek is dat het van belang is om als docent te laten zien dat je hoge verwachtingen hebt van je studenten, omdat gebleken is dat dat hun leren bevordert. Zij werkt dit verder uit in concrete docentvaardigheden zoals, het vragen stellen, aanwijzingen en feedback geven, en even belangrijk noemt zij: vriendelijkheid naar studenten toe.

Het is dus belangrijk dat docenten de studenten vertrouwen geven in hun leren en veel van hen verwachten qua investering daarin, binnen een warm en vriendelijk leerklimaat. Studenten krijgen geen vertrouwen van veel kennis en antwoorden alleen, maar vooral doordat docenten veel verantwoordelijkheid voor het leren van ze blijven vragen. Om daarbij vanuit een vriendelijke basishouding, vanuit verbinding, ook zelf veel bereidheid te hebben tot het investeren in het leerproces van de student. Als je als docent hierin gelooft en studenten niet benadert als berekenende, efficiënte studiepuntentellers gedragen zij zich ook niet zo. Een open deur misschien, maar blijkbaar staat deze niet heel ver open vanuit studentperspectief, en ervaren zij dit te weinig. Studenten willen graag zelf dat er meer van hen gevraagd wordt.

Veel verantwoordelijkheid en inzet blijven vragen (vertrouwen geven) van studenten en de bereidheid als docent om veel en vriendelijk te investeren in het leren van de student is de gouden combinatie voor de HIT-docent!

Deze blog is gebaseerd op een realistische opdracht, vanwege anonimiteit heb ik de opleiding niet vermeld.

Wil je je verder verdiepen in het onderwerp:

Hattie, J. (2012) Visible learning for teachers. Maximizing impact on learning. New York: Routledge.
Voerman, L., & Faber, F. (2016). Didactisch coachen. Hoge verwachtingen concreet maken met behulp van vragen en aanwijzingen. Zeist: V&F Onderwijs Consult.