Verdiepende opdrachten om studenten uit te dagen, een aanvullende instructie aan kleine groepen studenten of verschillende werkvormen aanbieden om aan te sluiten bij de onderwijsbehoeften. Het zijn allemaal voorbeelden van differentiatie technieken die je als docent kunt inzetten tijdens een fysieke les. Op dit moment zijn we echter al een tijd bezig met afstandsonderwijs en de vraag is daarom hoe je differentieert als je genoodzaakt bent om studenten iets te leren via een laptop of computer? In deze blog zal ik jullie meenemen in een aantal stappen die je zelf kunt inzetten om tijdens je online les te differentiëren.
Stap 1. Preteaching
Het is logisch dat er verschillen in een klas bestaan, maar hoe vervelend is het als de student altijd het gevoel heeft dat hij er niks van begrijpt. Preteaching voorafgaand aan de uitleg over de lesstof kan dan helpen.
Je geeft de ietwat zwakkere studenten dan voorafgaand aan de online instructie huiswerk. Dit huiswerk kan bijvoorbeeld bestaan uit het bekijken van een kennisclip of het lezen van een kort artikel gevolgd door een korte bijeenkomst om de doorgenomen lesstof te bespreken. Door dit te organiseren krijgen de studenten die dit nodig hebben twee keer instructie, waardoor ze uiteindelijk minder fouten maken en daardoor meer zelfvertrouwen krijgen. Als er geen ruimte is om de kennisclip of het artikel te bespreken zorg er dan voor dat de student wel een kleine opdracht kan maken, zodat je kunt checken of het bekeken en begrepen is.
Stap 2. Instructie
Voordat afstandsonderwijs nodig was verdeelde je de klas mogelijk ook al vaker in kleinere groepen om aan de verschillende behoeften te kunnen voldoen.
Nu er online lesgegeven wordt, hoor ik vaak docenten zeggen dat ze instructie moeten geven aan hele grote groepen, van soms wel 35 tot 50 studenten. Hierdoor is de kans natuurlijk groot dat je veel studenten niet bereikt. Ze voelen zich niet gezien, hebben het gevoel dat hun deelname niet zo belangrijk is en vinden de instructie te makkelijk of juiste te moeilijk. Probeer daarom de volgende stappen te doorlopen:
Bepaal voorkennis
Bepaal het niveau van de studenten door te onderzoeken wat het hun voorkennis is. Dit kan online gedaan worden door de les te starten met een korte vragenlijst via Microsoft Forms of Google formulieren of een kennisquiz via Socrative of Kahoot! Alle tools geven jou als docent inzicht in de beginsituatie en dat kan helpen bij het verder vormgeven van jouw online lessen.
Maak subkanalen
Als je weet met welke verschillende niveaus je te maken hebt dan kun je ervoor kiezen om te differentiëren in instructie. Geef slechts een korte instructie aan de hele groep en maak een subkanaal aan voor de groep studenten die behoefte hebben aan extra ondersteuning. Met deze kleinere groep kun je de opdrachten vervolgens samen online verwerken en meteen van feedback voorzien.
Stap 3. Leerstof verwerken
Bij de zelfstandige verwerking zijn de verschillen tussen studenten ook aanwezig. Als docent kun je studenten motiveren door opdrachten op verschillende manieren aan te bieden. Zelf heb ik hier onlangs ook gebruik van gemaakt:
Zo geef ik bijvoorbeeld zelf les over planten. In mijn klas zat een student die een ontzettende grote interesse had in dit onderwerp en met veel passie vertelde over de planten die ze zelf gekweekt had. Ik luisterde met veel plezier en koppelde er een opdracht aan: het zelf kweken van een plant.
Studenten kregen vervolgens de vrijheid om voor de praktische variant te kiezen en zelf een plant te kweken of meer over de ontwikkeling van de plant te leren door filmpjes te kijken en bijbehorende opdrachten te maken.
De keuzes voor de verschillende opdrachten was ongeveer gelijk verdeeld, maar ik merkte dat de studenten het fijn vonden dat er naar hun inbreng werd geluisterd en zag dit ook terug in hun houding bij het maken van de opdrachten.
Speel in op de interesses van studenten.
Door te luisteren naar de interesses van studenten kun je er dus voor zorgen dat studenten zich niet alleen gehoord voelen, maar zich ook meer gaan interesseren voor jouw vak. Dit is niet de enige manier om de studenten te motiveren bij het verwerken van leerstof.
Geef ze keuzevrijheid (binnen jouw gestelde kaders)
Daarnaast kun je studenten bij het verwerken van de leerstof ook motiveren door ze keuzevrijheid te geven in de manier van werken: alleen, in duo’s of samen.
Als ze samenwerkingsopdrachten uitvoeren kunnen ze subkanalen of een Whatsappgroep gebruiken om te communiceren. Het voordeel van subkanalen is dat jij als docent meer zicht hebt op de uitvoering en tijdig kunt bijsturen.
Keuzevrijheid is dus ook mogelijk in de opdrachten die je aanbiedt, maar je wilt er daarbij wel voor zorgen dat de student niet enkel de weg van de minste weerstand kiest en voldoende kennis en vaardigheden opdoet. Om dit te bewerkstelligen kun je aan elke opdracht 1, 2 of 3 bolletjes koppelen. De studenten moeten dan een minimum aantal bolletjes behalen om aan de algehele opdracht te voldoen.
Bij het afstandsonderwijs hoort tenslotte ook de vrijheid om zelf je tijd in te delen. Dit is mooi, maar kan er ook voor zorgen dat opdrachten tot het laatste moment bewaard blijven. Het is daarom belangrijk om als docent zich te houden op de voortgang van studenten, samen te kunnen plannen en opdrachten tussendoor van commentaar te kunnen voorzien. De online tools Trello of OneNote kunnen hierbij voor een uitkomst dienen.
Stap 4. Remedial teaching
Net als preteaching wordt deze vorm van lesgeven georganiseerd buiten het reguliere contactmoment om extra hulp of begeleiding te geven. Zo kun je bijvoorbeeld aan het einde van de dag een digitaal spreekuur plannen, zodat de studenten met eventuele vragen nog bij de docent terecht kunnen.
Je kunt deze vorm van differentiëren enkel voor je eigen klas aanbieden of teambreed organiseren. In dit laatstgenoemde scenario kunnen studenten uit verschillende klassen deelnemen en zorg je ervoor dat meerdere studenten gelijktijdig door een docent geholpen kunnen worden.
Heb jij nog ideeën over differentiëren in digitaal afstandsonderwijs? Of zijn er online tools waar jij vaak gebruik van maakt? Laat hieronder dan een reactie achter, zodat we van en met elkaar blijven leren.
0 reacties