Auteur: Natascha Rakic
Datum: 15 september 2023
Leren op de grens van school en werk is niet gemakkelijk, immers leren doet een student zelf. Maar door samen te werken aan het creëren van een leeromgeving die verbindend is en het leren integraal ondersteunt, kom je al een heel eind. Hoe? In deze blog deel ik twee benaderingen voor het ontwerpen van leeromgevingen die school en praktijk met elkaar in verbinding brengen.
Benadering vanuit wetenschappelijk onderzoek
Het leren vindt plaats in de school (formele, doelgerichte en geplande onderwijsactiviteiten) én in de praktijk (taakgericht en overwegend informeel – lees hierover ook dit blog). Gedurende de opleiding begeeft een student zich in beide contexten en heeft dus met de eisen én ook spanningen van deze twee contexten te maken. Bij het ontwerpen van een curriculum spelen dan ook vraagstukken zoals hoe de relatie te leggen tussen school en praktijk, zodat beide elkaar versterken. En hoe studenten te ondersteunen met het omgaan met verschillen en ervaringen op de grens van school en praktijk?
Bouw stelt in haar promotieonderzoek (2021) dat het leren zelf niet ontworpen kan worden, maar wel de omgeving waarin het leren gebeurt (Bouw, 2021). Een leeromgeving beschrijft zij als de sociaal-culturele, fysieke en sociale omgeving waarin er geleerd wordt. Een leeromgeving in het beroepsonderwijs is nooit puur school of puur werk, maar altijd een combinatie van elementen van beide contexten met verschillende mate van verbinding. Bouw geeft hiervoor een mooie benaderingswijze in het school- werk continuüm, waar uiterst links de school en uiterst rechts het werk staat. Daartussen zijn de drie leeromgevingen die zich op de grens van school en werk bevinden (zie figuur 1):
- Leeromgeving op afstemming
Minimale samenwerking tussen school en bedrijf; onderwijs op school en stage op praktijk. Werk en school zijn gescheiden, contexten en student beweegt daartussen. - Leeromgeving op incorporatie
Meer samenwerking tussen bedrijf en school. waarbij op school praktijk geïntegreerd wordt en andersom. Het gaat hier bijvoorbeeld om bedrijfsexcursies of opdrachten vanuit praktijk die studenten op school uitvoeren. - Leeromgeving op hybridisering.
In een hybride leeromgeving loopt het leren en werken door elkaar. Studenten werken en leren samen met professionals uit beroep, docenten en werkbegeleiders. Deze leeromgeving is in het midden omdat het doelstellingen en kenmerken van beide contexten combineren.
Figuur 1.
Scan analyse Leeromgeving
Op basis van het bovenstaand continuüm van leeromgevingen en andere handvatten uit het onderzoek van Bouw (2021) én eigen bevindingen, heeft het Practoraat Research Lab (2022) van Mbo Rijnland een scan ontwikkeld voor het analyseren van de leeromgeving op strategisch, tactisch en operationeel niveau (figuur 2). Het uitvoeren van deze scan draagt bij aan:
- het ontwikkelen van een gemeenschappelijke taal en duiding van hybride leeromgevingen;
- inzicht verkrijgen in waar een opleiding/team/organisatie staat in samenwerking met de praktijk en wat dit betekent voor het ontwikkelen en ontwerpen van het onderwijs;
- ambitie duiden en keuzes maken voor de ontwikkeling van hybride leeromgeving;
- eenduidige monitoring en vergelijking van praktijken;
- zicht op benodigde ondersteuning en op basis daarvan afstemming en aanpassing van diensten.
Figuur 2. Scan (voorbeeld) hybride leeromgeving op strategisch niveau.
Scan de leeromgeving in jouw organisatie
Hoe staat het met de verbinding opleiding-school? Doe de scan en zie waar de verbinding school en praktijk beter kan.
Natascha Rakic
Auteur
Scan de leeromgeving in jouw organisatie
Up-to-date blijven?
Ontvang dan onze nieuwsbrief
Meer weten?
Vul dan onderstaande formulier in. We nemen zo snel mogelijk contact met je op om de mogelijkheden te bespreken.
Dit artikel werpt licht op het cruciale belang van een goed ontworpen leeromgeving die school en praktijk met elkaar verbindt. De beschreven benaderingen, met name de leeromgevingen op afstemming, incorporatie en hybridisering, bieden waardevolle inzichten om het leren in beide contexten te versterken. Bovendien is de ontwikkelde scan een handige tool om de huidige stand van zaken te analyseren en verbeteringen te identificeren. Een uitstekende gids voor onderwijsinstellingen en organisaties die streven naar effectievere leeromgevingen!