REGELS!

‘Hoe komen we tot regels waar men zich aan houdt?’

Je maakt het vast mee, er zijn regels… maar leerlingen houden zich er niet aan. Waarom houden leerlingen zich eigenlijk niet aan regels? Hoe komen we samen tot regels en een hele belangrijke: hoe zorgen we ervoor dat regels nageleefd worden? In deze blog ga ik kort op deze 3 vragen in!

In mijn baan als onderwijskundig trainer/adviseur kom ik regelmatig bij teams binnen waar mij vragen worden gesteld met betrekking tot groepsregels. De vragen variëren van: ‘wat doen we met eten en drinken in de klas?’ tot ‘wat doen we met die mobiele telefoons?’. Ook wanneer ik lesbezoeken afleg, valt mij regelmatig op dat teams met verschillende (onderling gemaakte) afspraken worstelen. Ik zie verschillende manieren van omgaan met regels; De ene docent is consequenter dan de ander. De ene heeft een betere relatie met leerlingen dan de ander etc. en dat heeft weer allemaal invloed op hoe er met regels omgegaan wordt.

1. Waarom houden leerlingen zich niet aan regels?

Daar noemt Teitler enkele redenen voor:

• Omdat ze niet (meer) weten wat de regel inhoudt;
• Overtreding voor hen zonder gevolgen blijft;
• Ze het nut of het belang van de regel niet inzien;
• Er meerdere regels tegelijkertijd van kracht zijn, wat leerlingen ruimte laat voor individuele keuzes;
• Er is sprake van overmacht;
• Ouders de overtreding van een schoolregel sanctioneren;
• Andere docenten de overtreding van een schoolregel sanctioneren;
• De regel onduidelijk is;
• De verantwoordelijkheid diffuus is;
• De regel op cognitief niveau wel is begrepen maar vanuit een emotionele impuls toch wordt overtreden.

Hoe is dat bij jou? Wanneer hou jij je (niet) aan regels?

2. Hoe komen we samen tot regels?

Het eerste advies wat ik geef is dat je geen afspraken moet maken alleen maar om een afspraak te maken, want er zullen altijd mensen zijn die zich er dan niet aan houden (lekker optimistisch ;)).

Twee: heb je ooit deze volgorde gehanteerd om tot afspraken te komen? Namelijk door eerst UIT te SPREKEN wat je belangrijk vindt, op basis van hetgeen wat je gezamenlijk belangrijk vindt AFSPRAKEN maken (dan pas kun je elkaar AANSPREKEN wanneer iemand zich er niet aan houdt). Dit is met zowel collega’s als leerlingen hetzelfde, spreek dus niet iemand aan als je nooit helder verwachtingen hebt uitgesproken.

Nu gaat het naar mijn mening vaak mis bij het uitspreken:

1. Niet iedereen zegt wat hij/zij vindt;
2. Men wil te snel tot afspraken komen dus spreekt hij zij niet alles uit;
3. De verwachtingen worden niet goed besproken (wat betekent het als wij dit belangrijk vinden voor de leerlingen).

Als we met het team ervoor kunnen zorgen dat we elkaar vinden in dat wat wij gezamenlijk belangrijk vinden, dan wordt het opstellen van groepsregels en maken van afspraken veel makkelijker. Niet iedereen vindt dezelfde dingen belangrijk, het kan zo zijn dat ik geen last heb van mobiele telefoons in de les en mijn collega wel…het punt blijft dat het niet om mij als individu moet gaan, maar om het belang van die leerling (in het specifieke mobiele telefoon geval, wil ik je erop attenderen dat ze tegenwoordig whatsapp ook op de laptop hebben en dus de telefoon daar niet eens voor nodig hebben).

Mijn advies:

Begin niet meteen met kijken naar gedrag waar je last van hebt maar draai het om:
Ga alsjeblieft aan de slag met de vraag ‘hoe je het leerrendement van je leerlingen kunt verbeteren’ en dus te kijken naar of ze daadwerkelijk iets aan jouw les hebben gehad. Welke voorwaarden zijn hiervoor nodig? Welke regels/afspraken zouden er gemaakt moeten worden zodat de leerling het maximale uit zichzelf kan halen als het om leren gaat?

Betrek leerlingen als je groepsregels op wilt stellen, wat is gewenst gedrag en waarom?
Herhaal vaker jullie groepsregels en het belang ervan. Formuleer ze positief! (voorbeeld: we eten in de aula, de kantine of buiten op het terras ipv in de klas mag niet worden gegeten)

De volgorde bij het stellen en accepteren van een regel is onderstaande volgorde van belang (bron Lessen in orde, Peter Teitler):

• Wat vinden we belangrijk met elkaar (principe en waarde van het team en van de studenten);
• Positieve formulering van een regel;
• Consequente uitvoering (bijvoorbeeld wanneer 80% van onze teamleden achter een regel staan wordt deze door 100% van de teamleden uitgevoerd);
• Voorspelbaarheid voor studenten;
• Acceptatie.

3. Tot slot: hoe zorgen we ervoor dat regels nageleefd worden?

Ik heb voor dit hele blog Teitler gebruikt, omdat hij overzichtelijke tips geeft als het gaat om verschillende aspecten die bij formuleren e.d. van regels gebruikt worden. Ook op het gebied van bevorderen en handhaven van regels heeft hij mooie tips:

• Voer de regel van de les, dag of week in;
• Zorg ervoor dat geen enkele overtreding zonder negatieve gevolgen blijft (waarbij de gevolgen wel variabel kunnen zijn);
• Corrigeer gedrag met behulp van een regel;
• Prijs leerlingen die wél gewenst gedrag vertonen;
• Maak onderscheid tussen kritiek (=algemeen: je komt altijd te laat) en een klacht (=specifiek: de afgelopen maand ben je 5x te laat geweest), waarbij een klacht de voorkeur verdient;
• Hang regels goed zichtbaar op;
• Evalueer de regels en deze punten regelmatig en systematisch;
• Stel regels bij als ze niet werken, maar NIET op eigen gezag: voer overleg en verander NA GEZAMENLIJKE besluitvorming;
• Geschreven regels altijd laten beginnen of eigen met: ‘de aanwijzingen van het personeel dienen te worden opgevolgd’.

Nu zeg ik niet dat je al deze tips moet uitvoeren, maar het kan je wel op weg helpen. Ik ben zelf erg van preventief reageren: probeer met leerlingen te kijken naar welk gedrag gewenst is, wat ze willen leren en hoe ze van A naar B kunnen komen met jou als docent. Richt je op ontwikkelgesprekken met leerlingen, kijkend naar waar ze goed in zijn en hoe ze dat kunnen inzetten in hun schoolcarrière, eerder dan te herhalen wat minder goed gaat (dat weten ze vaak zelf ook wel). Fouten mogen gemaakt worden, laat dat je leerlingen ervaren, maar wel iets ervan leren.

HELP:

Nu is mijn vraag aan jullie: wat denken jullie dat het beste werkt als het gaat om (houden aan) regels?
Ik ben erg benieuwd naar ervaringen over regels die je met je team hebt opgesteld die werken en hoe je denkt dat dit komt.