Elke vakantie, na ongeveer een week, komen dezelfde vragen bij me op: Waarom doe ik de dingen die ik doe? Welk nut heeft het voor anderen? Is wat ik doe wel goed genoeg? Wat kan ik verbeteren? Soms word ik er onrustig en stil van. Maar als ik deze vragen met anderen deel, krijg ik nieuwe inzichten, verwondering, antwoorden en weer nieuwe vragen, wat tot beweging leidt. Dit helpt me om weer duidelijk te zien waarom ik iets doe en waaraan ik wil werken in het onderwijs en aan mezelf. Reflectieve docenten zijn essentieel in het MBO en HBO, die af en toe bewust stilstaan bij zichzelf. Vraag je wel eens feedback aan studenten en collega’s over jouw manier van lesgeven? Met welke houding sta je voor de klas? Ben je voldoende bezig met het leerproces van anderen en jezelf? Met andere woorden, met welke instelling benader je de motivatie en het leerproces van je studenten en van jezelf? Als je hier eens goed over nadenkt, kan Carol Dweck’s theorie over de fixed en growth mindset een nuttige reflectie bieden.
Graag neem ik je vanuit de focus op je docentschap mee in de theorie van Carol Dweck.
Uit het voorwoord van het boek Mindset, the new psychology for succes (2006):
“De Amerikaanse psychologe doet al jaren onderzoek naar de relatie tussen motiveren en presteren. Zij onderzocht de wijze waarop mensen naar zichzelf kijken en hoe dit zelfconcept doorwerkt in hun motivatie voor leren. In het boek beschrijft ze haar bevindingen van denkbeelden (mindsets) die mensen over hun mogelijkheden hebben. Staan deze mogelijkheden vast (fixed mindset) of zijn ze ontwikkelbaar (growth mindset). Als mensen de theorie van de vaststaande intelligentie aanhangen – een intelligentie waarop je dus geen invloed kunt uitoefenen – laten ze vooral een prestatiegerichte instelling zien. Wanneer mensen dan iets moeilijk vinden kunnen ze gaan twijfelen of ze wel slim genoeg zijn.”
Hierdoor kan het voorkomen dat studenten (en docenten!) afhaken in de les en/of niet goed gaan leren voor een toets (of in de docentenrol: bepaalde lessen niet willen geven of geen nieuwe werkvormen willen uitproberen).
“Voor mensen die geloven dat intelligentie iets is dat kan groeien wanneer je er aandacht aan schenkt geldt vaker dat zij een leerdoelstelling hebben. Zij willen graag (bij)leren. Mensen die hierin geloven zien faalervaringen niet als veroordeling van zichzelf, maar menen dat zij er harder (of anders) voor moeten werken om het gewenste doel te bereiken. Dweck heeft vanuit onderzoek kunnen aantonen dat het mogelijk is om de denkwijze over intelligentie te beïnvloeden.”
Met welke mindset start jij na de vakantie?
De theorie toont aan dat je altijd de mogelijkheid hebt om de mindset, zowel bij jezelf als bij de student, te “resetten”. Reflecteren en stilstaan bij wat jou en de ander motiveert, en openstaan voor hoe de ander leert, zijn hierbij cruciaal. Door met een groeigerichte mindset naar het leerproces en je eigen rol als docent te kijken, gelooft Dweck dat effectieve docenten overtuigd zijn van de groei van intelligentie en talent en gefascineerd zijn door hoe we leren, het hart van hun vakgebied. Dit definieert wat een goede docent is (en hiermee bedoel ik niet ‘perfect’, want niemand is dat gelukkig). Het vereist dagelijkse inzet van zowel docent als student, gedreven door een fascinatie voor het leerproces. Is er iets mooiers dan het moment waarop een student ‘het kwartje hoort vallen’? Wanneer een student ineens een dieper begrip krijgt, meer verbanden ziet en zelfstandig verder kan, dat is iets waarvan ik warm word. Als we in het onderwijs vanuit een growth mindset studenten kunnen leren en leren leren, dragen we optimaal bij aan onze maatschappelijke taak in het beroepsonderwijs: het opleiden van kritisch denkende en handelende professionals die continu willen blijven leren. Studenten hebben daarvoor rolmodellen nodig die deze fascinatie voor het leerproces, zowel bij anderen als bij zichzelf, uitdragen. Als docent consequent en gepersonaliseerd deze houding tonen, zal dit studenten motiveren om zich meer op hun ontwikkeling te richten dan op prestaties. Dus vraag jezelf na de vakantie af: ben je meer gericht op presteren of op leren? En hoe beïnvloedt dit je studenten?
Dubbele oogst
Wanneer het je lukt meer op ontwikkeling, groei en leren gericht te zijn, levert dat veel op voor de student en voor jezelf. Wat je zaait kun je namelijk vervolgens oogsten; en in dit geval een dubbele oogst, namelijk één voor jezelf en één voor de student.
Mooi verhaal, maar jij en ik zijn gelukkig geen heiligen. Soms lukt het niet en blijkt het toch allemaal heel statisch te zijn, bij jezelf, bij de student, bij je team of in de organisatie. Het fijne is dat wanneer je weet waarom je ook al weer docent bent en je op groei gericht bent, je altijd op zoek gaat naar dat hele kleine beetje ruimte…als vanzelf…en een klein beetje is vaak een vliegwiel voor meer. Waarom was je ook al weer docent geworden?
Veel (leer) plezier toegewenst!
Jacandra van Megen
0 reacties