Het werken met groepen… een taak op zich! Docenten, er wordt veel van jullie gevraagd. Kennis overdragen op het juiste moment, goede vragen stellen om de student te activeren, je lessen goed voorbereiden, differentiëren, toetsen maken, studenten begeleiden, vakinhoudelijk op de hoogte blijven, het onderwijs organiseren, werken in teams……
En… met groepen kunnen werken! Maar hoe ga jij nu het best om met dit groepsproces?

Wij krijgen bij OAB Dekkers regelmatig vragen over groepsdynamica en ik zal je zeggen …. het is een vak apart. Omdat het onderwerp zo groot is, schrijf ik  een blog in vier delen, waarbij ik het boek “Handboek positieve groepsvorming” (Bakker-de Jong & Mijland, 2017) als inspiratiebron gebruik. De blog van vandaag is deel 1, in de loop van dit jaar volgen de andere 3. In deze eerste blog sta ik stil bij de theoretische onderbouwing rond het groepsproces. Deze theorie heb ik ingekort en geef erbij een tip. Blog twee richt zich op verschillende fasen in het groepsproces en hoe deze positief te beïnvloeden. In blog 3 ga ik in op de meeste vragen rondom groepsdynamica. Indien je nu al specifieke vragen hebt, mail ze alvast naar emina@oabdekkers.nl, zodat ik ze kan verwerken in de derde van deze blogreeks. In het laatste deel, blog 4, geef ik jullie verschillende werkvormen die je in kan zetten om het groepsproces positief te beïnvloeden.

Blogreeks groepsdynamiek

Belang van investeren in het groepsproces

Het investeren in het groepsproces zal je enige tijd kosten, maar is essentieel voor studenten om tot leren te komen. Een groep waar de sfeer positief is, heeft een positief en veilig leerklimaat. Het is belangrijk om te beseffen dat niemand in staat is om een ander waar te nemen, zoals die werkelijk is. Je ziet niet wat je ziet, maar vooral wat je denkt te zien, onze interpretaties vanuit ons eigen referentiekader. ​Deze kennis kun je inzetten door in een groep te zoeken naar dat wat elkaar verbindt en waar de overeenkomsten en verschillen zijn. Verschillen tussen studenten kun je gebruiken, zodat ze elkaar aanvullen en van elkaar leren. Denk aan gezamenlijk werken aan een opdracht of project, waar verschillende typen studenten verschillende rollen kunnen aannemen of intervisie waarin verschillende perspectieven worden ingezet om iemand te helpen met zijn vraagstuk.

Een menselijke behoefte

Het behoren tot een groep wordt vaak gezien als een behoefte die bij de mens hoort. En hoewel de piramide van Maslow inmiddels ook als mythe wordt gezien, kunnen we deze gebruiken door te kijken naar wat mensen willen, stap voor stap, trede tot trede. Dit kun je in je klas ook inzetten. Maar vergeet niet dat het belangrijkste is dat studenten zichzelf mogen zijn. Als studenten zich gezien voelen, dan is de kans dat ze zich verder kunnen ontwikkelen groter. Dit bereik je door aandacht aan elk individu te geven, erkennend dat ze er zijn en gezien en gehoord worden. Dit betekent dat meningen mogen verschillen.

Voorbeeldgedrag

Verder is het zo dat de mens een mimetisch wezen is. Dit betekent dat gedrag wordt geïmiteerd. Samenvattend: gedraag je, zoals je wilt dat een ander zich gedraagt. Indien je regels opstelt, dien je je zelf ook daaraan te houden. Een manier om invloed uit te oefenen op gedrag, is te kijken naar het gewenste gedrag. Probeer het positieve, gewenste gedrag als verbindende factor te vergroten en het negatieve klein te houden. Steek energie in wat je wel wilt. Ga niet uit van een machtsrelatie, maar werk vanuit gezag; je laat zien dat je deskundig bent, maar ook rechtvaardig. In een groep win je veel vertrouwen door je kwetsbare kant te laten zien; wees echt, ben je professionele zelf

Wanneer je afspraken wilt maken, doe dit samen met de groep. Wanneer de groep er niet achter staat is de kans groot dat ze zich niet aan de afspraken gaan houden.

Zet sympathie in

Laat zien dat je plezier hebt in het werken met een groep. Sympathie is een belangrijk woord voor een groep. Zoals ik hierboven al vermeld heb, is het belangrijk te zoeken naar dingen die je met elkaar gemeen hebt. Zo kun je sympathie winnen. Dit kan teweegbrengen dat studenten willen samenwerken. Een tip is: ​zoek naar wat je gemeen hebt en geef een welgemeend compliment.

Tot slot

Groepen die niet functioneren, missen vaak motivatie. Gebrek aan afwisseling is een veelgehoorde klacht, dus de tip is: ga voor de verandering voor een nieuwe werkvorm, maar zorg wel dat je er plezier aan beleeft!

Dit was het begin van de blogreeks over groepsvorming. Er is meer…en dat komt in de volgende blog op 14-8-2018!

Bronvermelding
Bakker-de Jong, M. & Mijland, I. (2017). Handboek positieve groepsvorming. Ooirschot: Esch. Quirijn