Wat is er nodig om kwaliteitsdenken te stimuleren?
Deze week luisterde ik naar een interview met Alyson Annan, succesvolle bondscoach van de Nederlandse hockeyvrouwen. Afgelopen zomer wist zij met haar team goud te veroveren op de Olympische spelen in Tokyo. Een hele knappe prestatie waar heel wat bloed, zweet en tranen aan vooraf zijn gegaan. In dit gesprek gaf zij ons een interessant kijkje achter de schermen van het team. Ook vertelde zij meer over wat volgens haar de belangrijkste ingrediënten waren voor het succes: een warm pleidooi voor het belang van structuur in het ontwikkelen van een cultuur!
Tijdens het beluisteren van het gesprek moest ik denken aan de diverse onderwijsteams waar ik de afgelopen jaren bij aan mocht schuiven. Veelal om een bijdrage te leveren aan verbeteren van de onderwijskwaliteit en de teamprestaties. Soms vanuit een directe noodzaak omdat de kwaliteit echt te wensen overlaat, maar vaak ook vanuit een eigen ambitie om het aangeboden onderwijs te verbeteren en meer aan te laten sluiten bij de wensen en behoeften van de student en het werkveld.
Continu verbeteren
Wat de aanleiding van het verzoek ook is: bijna altijd komt ‘het ontwikkelen van een kwaliteitscultuur’ aan de orde. In de diverse gesprekken met docenten, leidinggevenden of collega’s van de ondersteunende diensten komt naar voren dat het natuurlijk te begrijpen is dat er instrumenten zijn en dat er een kwaliteitscyclus is, maar dat het vooral de bedoeling is dat er een cultuur ontstaat waarin ‘continu verbeteren’ de mores is. Begrijpelijk natuurlijk, want hoe meer kwaliteitsbewustzijn in het team verankerd is, hoe groter de kans dat er ook daadwerkelijk verbetering gerealiseerd kan worden. Sterker nog: als er echt sprake is van een kwaliteitscultuur in het team, zal de kans groot zijn dat het team eerder anticipeert op tekortkomingen dan dat je als leidinggevende hebt kunnen signaleren. Hoe mooi is dat!
Laat maar ontstaan …
Maar hoe ontwikkel je een kwaliteitscultuur in het team? En wat bedoelen we daar nu eigenlijk mee? Vaak wordt het gesprek op dit punt wat vaag en ingewikkeld. Immers, een cultuur moet toch kunnen ontstaan, los van instrumenten en structuur? Sterker nog, hoe meer je de nadruk legt op instrumenten en systemen, hoe kleiner de kans dat het team energie heeft om te werken aan een kwaliteitscultuur. Dat wat je aandacht geeft groeit, is het niet?
Hoe kan het anders?
Juist op dit punt geeft Alyson Annan een aantal verrassende inzichten: in haar filosofie ontstaat een cultuur juist wel door een duidelijke structuur. Zo beschikt het Nederlandse hockeyelftal over een handboek waarin precies is uitgewerkt wat de leidende principes in de teamcultuur zijn en wat daarin van iedere speler verwacht wordt om deze gewenste cultuur te realiseren. Geen vage praat over ‘iets laten ontstaan’ en ‘het vanuit het team laten komen’, maar hele duidelijke omschrijvingen van gewenst en ongewenst gedrag in het team. Duidelijke verwachtingen over inzet, communicatie, taken en verantwoordelijkheden. Een mooi voorbeeld is de uitspraak: “hard werken kan altijd.” En daar blijft het niet bij. In het team zijn een aantal spelers verantwoordelijk gemaakt om aandacht te geven aan de ontwikkeling van de gewenste teamcultuur. Het is dus niet alleen de leidinggevende die hier op toeziet. En deze belangrijke taak is bewust belegd bij spelers die in staat zijn hier op een goede manier het gesprek over aan te gaan. Hoeveel zegt dat wel niet over de cultuur die je met elkaar kunt bereiken?
Wat kunnen wij hier nu van leren?
Met deze inzichten uit de aanpak van de bondscoach is het wellicht interessant om ook eens door deze bril naar jouw team en de ontwikkeling van een kwaliteitscultuur te kijken. Is er in jouw team heel expliciet beschreven wat gewenst en ongewenst gedrag is in het kader van kwaliteit? Zijn er mensen in jouw team die een duidelijke rol en verantwoordelijkheid hebben in het ontwikkelen en bewaken van de gewenste kwaliteitscultuur? En zo ja, evalueren zij ook regelmatig met het team hoe het er voor staat?
Of anders gezegd: zit er structuur in het ontwikkelen van jouw gewenste kwaliteitscultuur? Wij denken in ieder geval graag eens met je mee, gaan graag het gesprek aan en wie weet lukt het ons samen om dit schooljaar met goud te bekronen!
0 reacties