Wat is hiervan nu eigenlijk precies de bedoeling?
De bedoeling van goed onderwijs is dat het aansluit bij de behoeften en talenten van de leerlingen, en dat het hen voorbereidt op een succesvolle en zinvolle toekomst. Maar hoe bereik je dat als leidinggevende in het beroepsonderwijs? Hoe zorg je voor een organisatie die niet alleen gericht is op het halen van doelen en resultaten, maar ook op het creëren van waarde en betekenis voor alle betrokkenen?
Een inspirerend boek dat hierbij kan helpen is ‘Verdraaide organisaties’ van Wouter Hart. In dit boek beschrijft hij hoe veel organisaties verstrikt raken in systemen, regels en procedures, waardoor ze de bedoeling uit het oog verliezen. Hij pleit voor een omslag in het denken en doen, waarbij de bedoeling weer centraal komt te staan. Hij geeft hiervoor een eenvoudig model: de bedoeling, de leefwereld en de systeemwereld.
De bedoeling is het hogere doel of de missie van de organisatie, waarom je doet wat je doet. De leefwereld is de concrete situatie waarin je werkt, met de mensen, de relaties en de interacties. De systeemwereld is het geheel van regels, structuren en processen die je ondersteunen om de bedoeling te realiseren. Het probleem is dat veel organisaties de systeemwereld laten domineren over de leefwereld, waardoor ze verdraaid raken.
Hart stelt voor om de balans te herstellen door te starten vanuit de bedoeling, en vervolgens te kijken hoe je de leefwereld kunt versterken en de systeemwereld kunt vereenvoudigen. Dit vraagt om een andere rol van de leidinggevende, die niet meer stuurt op controle en beheersing, maar op vertrouwen en verbinding. Een leidinggevende die niet meer zegt wat er moet gebeuren, maar die vraagt wat er nodig is. Een leidinggevende die niet meer denkt in problemen en oplossingen, maar in mogelijkheden en kansen.
Hoe kun je dit toepassen in het beroepsonderwijs? Een eerste stap is om samen met je team, je collega’s en je leerlingen te reflecteren op de bedoeling van jullie onderwijs. Wat willen jullie bereiken? Wat vinden jullie belangrijk? Wat maakt jullie trots? Een tweede stap is om te kijken naar de leefwereld van jullie onderwijs. Hoe ziet die eruit? Hoe voelt die aan? Wat gaat er goed? Wat kan er beter? Een derde stap is om te kijken naar de systeemwereld van jullie onderwijs. Welke visies, regels, structuren en processen zijn er? Hoe helpen ze jullie om de bedoeling te realiseren? Hoe hinderen ze jullie daarbij? Een vierde stap is om acties te formuleren om de leefwereld te versterken en de systeemwereld te vereenvoudigen. Wat kunnen jullie doen om meer ruimte, autonomie en creativiteit te creëren in jullie onderwijs? Wat kunnen jullie doen om minder last te hebben van bureaucratie, administratie en controle in jullie onderwijs?
Door deze stappen te volgen, kun je als leidinggevende in het beroepsonderwijs een verandering in gang zetten die leidt tot meer bevlogenheid, betrokkenheid en kwaliteit in jullie onderwijs. Je kunt zo samen met je team, je collega’s en je leerlingen werken aan een onderwijs dat niet verdraaid is, maar dat draait om de bedoeling.
Als leidinggevende in het beroepsonderwijs heb je dus een belangrijk taak om ruimte te creëren en te bewaken. Blijf in gesprek met je docenten, ondersteunen en coachen, en spreek hen aan op hun verantwoordelijkheid. Probeer ook de verbinding te leggen tussen de verschillende niveaus in de organisatie: de werkvloer, het management en het bestuur. Laat zien wat er goed gaat, waar jullie trots op kunnen zijn, maar ook wat jullie nog kunnen verbeteren. Benadruk steeds weer de bedoeling van het onderwijs: studenten opleiden tot vakbekwame en zelfstandige burgers!
0 reacties