Iedere beoordeling een leermoment!

Een interessante zin die me al een aantal minuten bezighoudt. Wat zou het mooi zijn als iedere beoordeling een leermoment is! Toch?

Stel jezelf eens de volgende vragen:

• Hoe vaak ben je in jouw schoolcarrière beoordeeld?
• Hoeveel procent van die beoordelingen waren echt een leermoment?

Mijn verwachting is dat je antwoord op vraag twee relatief laag is omdat boordelingen in het onderwijs met name ingezet worden als selectie- of kwalificatiemiddel (summatieve toetsen). En dat is zonde! Beoordelingen kunnen namelijk perfect worden ingezet als leermiddel om te bepalen waar studenten staan in hun leerproces, waar zij naar toe moeten werken en op welke manier (formatief toetsen).

Twee soorten mindsets

We kunnen op twee manieren door het leven gaan: met een groeimindset (growth) of een vaste mindset (fixed). Carol Dweck (2007) onthult de kracht van onze basisovertuigingen. Een vaste mindset houdt in dat een persoon gelooft dat zijn of haar kwaliteiten, zoals intelligentie en talent, vaststaande eigenschappen zijn. Mensen met een vaste mindset gaan ervan uit dat ze een bepaalde hoeveelheid intelligentie of talent hebben gekregen en dat deze niet significant kan worden ontwikkeld. Deze overtuiging leidt tot het vermijden van uitdagingen, het opgeven bij tegenslagen, het zien van inspanning als zinloos en het zich bedreigd voelen door het succes van anderen. In een onderwijscontext kan dit betekenen dat studenten met een vaste mindset ontmoedigd raken na een slechte beoordeling, omdat ze dit zien als een directe reflectie van hun onveranderlijke capaciteiten.

Daarentegen omarmt een groeimindset het idee dat basisvaardigheden door toewijding en hard werk kunnen worden ontwikkeld. Mensen met een groeimindset zien uitdagingen als kansen om te leren, zetten door bij tegenslagen, zien inspanning als het pad naar meesterschap, leren van kritiek en vinden inspiratie in het succes van anderen. Vanuit een onderwijsperspectief betekent dit dat studenten met een groeimindset beoordelingen kunnen zien als feedback om van te leren en te groeien, in plaats van als een definitief oordeel over hun capaciteiten.

Nog Niet

In deze TED-talk beschrijft Dweck twee manieren om na te denken over een probleem dat net iets te moeilijk voor je is om op te lossen. Groeipijn en net buiten je comfortzone treden, is de sleutel tot het verbeteren van je presentaties. Ze bezocht een school waar studenten geen onvoldoende kregen als ze een vak niet haalden, maar het cijfer “Nog Niet”. Een onvoldoende kan ervoor zorgen dat een student zich niet goed voelt. Het kan voelen alsof je hebt gefaald. Maar bij het cijfer “Nog Niet” impliceer je dat een student in een leercurve zit en dat er nog veel mogelijk is!

Beoordeling als leermiddel

Beoordeling als leermiddel inzetten vereist een verschuiving in de manier waarop zowel docenten als studenten denken over fouten en feedback. In een onderwijssysteem dat een groeimindset bevordert, worden beoordelingen niet gezien als een eindpunt, maar als een onderdeel van het leerproces. Dit betekent het creëren van een omgeving waarin fouten worden verwelkomd als essentiële onderdelen van het leerproces en waar de nadruk ligt op constructieve feedback die gericht is op inspanningen en strategieën, in plaats van alleen op eindresultaten.

Hoe kan je dit in de praktijk toepassen?

• Als docent kan je gebruik maken van feedback die zich richt op inspanning en proces, in plaats van het juiste antwoord. Dit moedigt studenten aan om na te denken over hoe ze leren en hoe ze zich kunnen verbeteren.
• Gebruik beoordelingstaal die op groei gericht is, zoals “nog niet” van Dweck. Je bevordert zo een cultuur van leren en ontwikkelen.
• Benadruk dat het leerproces cyclisch is en dat verbetering altijd mogelijk is. Bied bijvoorbeeld kansen voor herzieningen en verbetering. Geef studenten de kans om hun werk na feedback te verbeteren. Wat heeft de student anders aan feedback?
• Wees persoonlijk. Deel jouw eigen leerervaringen en uitdagingen. Deel hoe je tegenslagen hebt overwonnen en hoe je bent blijven groeien binnen je vakgebied.
• Creëer uitdagende, maar haalbare doelen voor studenten. Daag studenten uit en help ze om het vertrouwen te vergroten als ze de doelen behalen. Inspanning en toewijding leiden tot verbetering.

Maak inzichtelijk hoe studenten ervoor staan en stuur het leerproces steeds meer bij. Wil je hier meer over weten? Lees dan het drieluik Formatief evalueren. Hier vind je alles over formatief evalueren!

Hoe ga jij jouw volgende beoordeling tot een leermoment maken?