Bij het zien van een uitzending van de wereld draait door over ‘Erik Scherder laat zich niet kisten’ dacht ik meteen aan de macht van de docent. Mijn overtuiging is dat wij ons, als pedagogisch onderlegde professionals, bewust moeten zijn dat wij studenten kunnen maken en breken.
Tijdens de uitzending zag ik een andere kant van Scherder. De inspirerende wetenschapper die mij op een toegankelijke wijze leert over de werking van het brein, zat aan tafel als een kwetsbare man vertellend over zijn angsten. Wat me in het gesprek bijzonder raakte was zijn verhaal over een angst die hij heeft ontwikkeld door het lezen van een recensie naar aanleiding van zijn collegereeks over ‘Het brein’. Een recensent (Hans Berenkamp NRC) die, zoals hij dat zelf omschrijft, ‘er met gestrekt been in gaat’
Een stukje uit de recensie van Berenkamp:
…….niet dat Scherders deskundigheid ter discussie zou staan integendeel, maar de energie en ijdelheid die bij veel studenten van Scherder en anderhalf miljoen kijkers zo goed vallen, schieten hun doel voorbij. Hij bedient zich van de retorische instrumenten van een derderangs conferencier ‘Ik heb er zin in, heeft u daar ook zin in, u thuis ook, ik hoor u niet?’ En het expres uit de handen laten vallen van een zogenaamd kostbare glazen brein om de aan-knop van onze hersenen te demonstreren……’
Deze recensie raakte hem zo erg dat hij fysieke pijn voelde, er helemaal kapot van was, zichzelf niet meer was, een grote angst ontwikkelde voor Berenkamp en het lezen van recensies. Het ging zelfs zover dat hij onmiddellijk vertrok, toen hij Hans Berenkamp binnen zag komen op een feest van DwDD. Hij wilde niet met Berenkamp in één ruimte zijn.
En het allerergste komt wanneer hij, in een gearrangeerd gesprek met Berenkamp, nog eens terugkijkt op het effect van die recensie. Scherder vraag waarom hij er met gestrekt been in gaat, en hem heel persoonlijk afserveert. Waarop Berenkamp antwoordt: ‘Dat u zei: ‘ik heb er zin in’, nou dat is typisch wat een derderangs cabaretier doet… het is een hard oordeel, dat geef ik toe, maar het is niet onnodig grievend, omdat het precies is wat het is…
‘Heeft het geholpen?’, vraagt Berenkamp nog. Waarop Scherder zegt: ‘Ik geloof wel dat ik het heb aangepast. Ik vond het zelf heel leuk maar ik kan me voorstellen dat het over de top kan zijn’. ‘Nou, precies wat ik wilde’, zegt Berenkamp daarop.
En daar gaat het goed mis wat mij betreft. Als je een ander iets wilt leren, en dat lijkt Berenkamp met zijn recensie te willen bereiken, feedback geven op een performance, dan ga je er in de regel niet met gestrekt been in. En als de bijvangst van dit leerproces is dat de ander een grote angst ontwikkelt, een deuk in het zelfvertrouwen, dan schiet het zijn doel helemaal voorbij.
Als ik dit terugvertaal naar het onderwijs is mijn boodschap dat wij studenten kunnen helpen om zich te kunnen ontwikkelen tot zelfbewuste professionals, met een flinke dosis zelfvertrouwen, die zich niet laten kisten.
Mooie blog.
Zelf vind ik het geven van goede feedback een lastige en een tijdrovende bezigheid. Toch ben ik van mening dat het essentieel is binnen ons onderwijs! Ik ben een grote voorstander van het doorlopen van de gehele cyclus. Feedup, feedback en feedforward. Dit kan op papier, maar ga zeker ook in gesprek met de student (ik zeg al een tijdrovende bezigheid).
Ik ben van mening dat wanneer je de cyclus goed doorloopt, je een grote bijdrage kunt leveren aan het leerproces van de student.
Student aan zet, jij als docent in een ondersteunende, eventueel richtinggevende, adviserende rol.
Met als doel een student altijd naar een hoger niveau te willen tillen. Als student, als werknemer in de toekomstige beroepsgroep, als deelnemer in onze maatschappij.
Klopt, Marijke. Het geven van goede feedback is inderdaad best moeilijk en tijdrovend. Fijn dat je er wel een grote voorstander van bent. Ik ook en velen met ons.
In mijn werk als adviseur en trainer bespreek ik daarom het dilemma van ‘goede feedback geven is tijdrovend’ regelmatig en uitgebreid om te komen tot creatieve oplossingen die (ook) werken.
Een veilig klimaat is een voorwaarde voor feedback, en feedback een belangrijk leermoment in het onderwijs.
We gaan daar bij https://kiempunt.nl op 25 april een nascholing aan wijden. Reflecteren bij de beeldende vakken. Houd onze website in de gaten!
Een veilig leerklimaat is de basis om te kunnen leren, je kwetsbaar op kunnen stellen. Leuk om samen met jou die nascholing te mogen verzorgen.
Dank Cilia voor je mooie blog. Ik heb de desbetreffende DWDD-uitzendingen gezien evenals de aflevering van het programma van Scherder zelf. Het deed mij pijn om te zien hoe iemand die zich zo kwetsbaar opstelt, alsnog de volle laag krijgt. En misschien heeft Scherder ‘geleerd’ en vervolgens zijn enthousiaste gedrag aangepast. Maar wat is dat leren waard als het niet voortkomt uit een eigen kern, maar uit angst voor een ander.
Dank je wel voor je reactie, Chris Jan. Wat je schrijft is precies wat ik bedoel. Die kwetsbaarheid van de ander daar moeten we ons altijd, maar zeker in het onderwijs, heel bewust van zijn.