10 vragen voor het stimuleren van loopbaanontwikkeling

Laat je studenten bij studieloopbaanbegeleiding verschillende testen en reflecties schrijven, maar heb je niet het gevoel dat zij echt nadenken over hun toekomst? Of blijven de voortgangsgesprekken enkel gevestigd op korte termijn doelen, urgente eisen en verplichtingen? De kans is dan groot dat studenten onvoldoende loopbaancompetenties ontwikkelen. Dit is jammer, omdat juist deze competenties nodig zijn om een succesvolle plek te verkrijgen op de arbeidsmarkt (Kuijpers, Meijers en Bakker, 2006). In deze blog geef ik je 10 vragen voor het stimuleren van loopbaanontwikkeling.

Om studenten voor te bereiden op de toekomst zijn volgens Kuijpers, Meijers en Bakker (2006) drie loopbaancompetenties noodzakelijk, namelijk:

• Loopbaanreflectie (reflecteren op kwaliteiten en motieven)
• Loopbaanvorming (op een proactieve wijze werkmogelijkheden onderzoeken)
• Netwerken (netwerken en contacten opdoen).

Studenten zetten op deze wijze hun wensen om in concrete doelen.

Om bovenstaande loopbaancompetenties te ontwikkelen is het belangrijk dat de student ervaring opdoet in de praktijk. Door de loopbaanbegeleiding zoveel mogelijk af te stemmen op de praktijkgerichte leeromgeving kan de student werken aan zijn zelf- en beroepsbeeld. Ook is het belangrijk dat de studieloopbaangesprekken vraaggericht en waarderend zijn (Kuijpers et al.,2006). Een loopbaangesprek onderscheidt zich van andere begeleidingsgesprekken, doordat de dialoog gericht is op het toekomstbeeld van de student. Studenten krijgen inzicht in kwaliteiten en motieven en weten deze om te zetten naar concrete doelen. Op deze wijze wordt de student eigenaar van de eigen loopbaanontwikkeling (Kuijpers et al., 2006). Zorg er dan ook voor dat het initiatief bij de student ligt, zodat zij leren het eigen loopbaanproces te sturen (Kuijpers et al., 2006). Bij veel loopbaangesprekken in het beroepsonderwijs ligt het initiatief namelijk nog te veel bij de docent, waardoor studenten minder betrokken zijn en zich niet verantwoordelijk voelen voor het eigen leerproces (Winters et al., 2009).

10 vragen voor het stimuleren van de loopbaandialoog

Zoals hiervoor beschreven is het belangrijk dat de dialoog tussen docent en student praktijkgericht, vraaggericht en waarderend is. Om je inzicht te geven hoe dit vertaald kan worden naar de praktijk heb ik een tiental vragen opgesteld. Deze 10 vragen zijn vormgegeven rond de 5 D’s van waarderend coachen uit het boek van Masselink en IJbema (2011):

• Define. Bepaal voor aanvang van het gesprek welke onderwerpen de student graag wil bespreken.
  * Welke uitdagingen wil je komende tijd oppakken?
  * Welke onderwerpen hebben momenteel jouw aandacht?
• Discover. Verken samen met de student de talenten en successen.
  * In welke situatie in de praktijk had je het gevoel dat je echt een toegevoegde waarde had?
  * Kun je een situatie noemen waar je bijzonder trots op bent?
• Dream. Stimuleer een student om na te denken over hun ambities, missie en wensen in de toekomst.
  * Als je drie wensen zou mogen doen voor jouw ideale droombaan, welke zijn dat dan?
  * Hoe ziet jouw ideale dag eruit als je jouw talenten in kan zetten?
• Design. Om de wensen om te zetten naar actie is het goed een actieplan met de student te bespreken.
  * Hoe wil jij ervoor zorgen dat je jouw talenten optimaal kan gaan inzetten?
  * Welke middelen en tools kun je inzetten om deze dromen te vertalen naar de praktijk?
• Destiny. Als laatste is het essentieel dat de ontdekte perspectieven worden vertaald naar concrete plannen.
  * Hoe ga je dit nu concreet vormgeven?
  * Als ik jou de volgende keer spreek, wat heb je dan gedaan?

Literatuur

Kuijpers, M., Meijers, F. & Bakker, J. (2006). Krachtige loopbaangerichte leeromgevingen in het (v)mbo: hoe werkt het? Driebergen: Het Platform  Beroepsonderwijs.
Kuijpers, M., & Meijers, F. (2011). Learning for Now or Later? Career Competencies Among Students in Higher Vocational Education in The Netherlands. Studies in Higher
Education, doi: 10.1080/03075079.2010.523144.
Masselink R., &  Ijbema, J. (2011). Het waarderend werkboek. Appreciative inquiry in de praktijk. Nieuwerkerk aan den Ijssel: Gelling Publishing
Meijers, F. & Wardekker, W. (2002). Career learning in a changing world: The role of emotions. International Journal for the Advancement of  Counselling, 24 (3), 149-167.
Winters, A., Meijers, F., Kuijpers, M. & Baert, H. (2009). What are Vocational Training Conversations about? Analysis of Vocational Training Conversations in Dutch
Vocational Education from a Career Learning Perspective. Journal of Vocational Education and Training, 61 (3), 247-266.