Coachen van de “alles gaat goed-student”

Je kent ze vast wel: studenten waar je niet echt toe doordringt, die zichzelf niet echt laten zien en waarbij je het gevoel hebt dat het contact oppervlakkig is.
Wanneer je vraagt hoe het thuis gaat is het antwoord: “goed”.

“Hoe is het op school?” “Goed, ja gaat eigenlijk wel goed”

“Ik hoorde dat het bij de praktijklessen best moeilijk voor je was?” “Ja, maar ging uiteindelijk wel goed.”

Een wat ingewikkelder variant hierop is een student die als een soort babbelbox maar informatie blijft geven, die ook niet echt over hem of haar gaat, maar om het echte thema heen draait. Een voorbeeld?
“Oh, het is toch zo leuk om mijn stage, we hebben een heel leuk team. In de pauze gaan we meestal naar buiten om te wandelen in het Vondelpark. Ken je het Vondelpark? Echt zo geweldig, ik wou dat ik dichter in de buurt woonde. Tijdens de lunch halen we vaak een koffietje en dat praten we over de opdrachten die we hebben. Ik kan echt zoveel leren van mijn collega’s.”

Kortom een prachtige beschrijving maar je weet eigenlijk nog steeds niet hoe het de student nu echt vergaat. In de terminologie van het mentaliserend coachen staat deze student in de ‘als-of’ of ‘pretent-modus’ (Bleumer & Meijer, 2019).

Een student in de ‘als-of’-modus staat in de stand alsof deze heel erg aan de taak aan het werken is maar je komt er niet echt in de buurt. De echte emotionele verbinding aangaan is moeilijk voor deze student, vaak omdat de student het zelf moeilijk vindt om over gevoel, emoties of lastige zaken te praten. In sommige gevallen hebben ze letterlijk de taal niet voorhanden om deze gevoelens te bespreken.

Hoe kunnen we deze studenten begeleiden?

Voordat ik 3 concrete interventies geef, eerst het algemene doel. Het doel is om de studenten te helpen bij zelfreflectie door vragen te stellen waarmee ze van een afstand naar zichzelf kunnen kijken. Daarnaast willen we hen helpen zich echt in te leven in de ander door suggesties te geven zoals “kruip eens in de huid of het hoofd van die ander.” Hierdoor hoop je dat de persoon dichter bij zijn of haar eigen emoties komt er woorden aan kan geven. Wanneer er bijvoorbeeld een gevoel van onzekerheid, gevoel van het niet kunnen of verlegenheid leeft bij de student, is dat lang niet altijd zo makkelijk om aan jezelf toe te geven of uit te spreken. Zelfreflectie en inlevingsvermogen kunnen hier bij helpen.

Drie interventies

Als coach, docent of begeleider zijn er als basis drie interventies die je goed kunt gebruiken om de student te trainen in na te denken over zichzelf, de ander en de relatie.

1. Inzetserkenning: erken de inspanningen van de student door te benoemen wat al bereikt is, wat goed gegaan is en het feit dat er actie is ondernomen.
   Voorbeelden hiervan zijn: “Wat goed dat je al met je stagebegeleider hebt gesproken,” “Fijn dat je al een begin hebt gemaakt met de opdracht,” en “Ik waardeer je initiatief om dit gesprek te starten.”
2. Perspectief verruimen door “gespeelde onwetendheid”: moedig de student aan om meer te vertellen over hetzelfde onderwerp. Als de student bijvoorbeeld zegt dat het goed gaat op stage, blijf dan neutraal en vraag simpelweg: “Goed?” Hiermee nodig je hem of haar uit om verder te praten.
   Voorbeeldzinnen zijn: “Volgens mij begrijp ik je nog niet helemaal, kun je er wat meer over vertellen?” of “Je zei net dat je nog veel van je collega’s kunt leren, leg eens uit hoe dat leren precies in zijn werk gaat.” Ook kun je vragen: “Wil je me eens uitleggen hoe je je voelt als je iets nieuws aan het leren bent?” Blijf zolang mogelijk de nieuwsgierige, oprechte luisteraar.
3. Stoptechnieken: deze gebruik je wanneer je merkt dat de student afdwaalt in onbelangrijke details en je het gesprek wilt terugbrengen naar de kern. Het doel is om de ‘babbelbox’ snel te stoppen.
   Voorbeelden van zulke technieken zijn: “Wacht even, je zei volgens mij net iets belangrijks, namelijk dat je met collega’s gaat wandelen. Waarom is dat belangrijk voor jou?” Of: “Geef me even een moment, je zegt dat je veel leert. Wat leer je dan precies?” Of: “Wacht even, je gaat nu te snel voor mij. Je geeft zoveel informatie dat ik het niet meer bijhoud.” Nadat je de toptechniek hebt gebruikt, keer je weer terug naar de rol van nieuwsgierige luisteraar die de student helpt dieper te reflecteren.

Deze technieken helpen je als coach of begeleider om de student verder op weg te helpen bij het sturing geven aan het leerproces.

Ik nodig je uit om eens te experimenteren met deze technieken bij jouw “alsof-modus” studenten en ben heel benieuwd naar je ervaringen.

En wil jij met jouw team of begeleiders ondersteuning bij mentaliserend, oplossingsgericht of didactisch coachen, neem dan contact met mij of een van de collega’s van Metis Onderwijsadvies op. We maken graag samen met jou een passend voorstel voor een op maat gerichte aanpak.

Succes met je studenten waarbij alles “goed” gaat.

Bron:

Bleumer, P., & Meijer, R. (2019). Mentaliserend coachen: Bevorder zelfreflectie en inlevingsvermogen in organisaties. Boom uitgevers.