AI en examinering: als een gesprek niet de enige uitweg is

Datum: 8 december 2025
Auteur: Floor van Venrooij

In een gesprek met een collega over de nieuwe kwalificatiedossiers voor Verzorgende-IG en Verpleegkunde kwam het onderwerp examinering al snel op tafel. De doorvertaling naar een nieuw curriculum betekent ook: andere examens, andere keuzes.

Zoals bij veel mbo-opleidingen worden de examens ingekocht. De leverancier met het op dit moment meest passende aanbod heeft gekozen om álle examens af te sluiten met een assessmentgesprek.

Dat klinkt misschien logisch in een tijd waarin AI een steeds grotere rol speelt. Maar het roept ook direct vragen op.
Over uitvoerbaarheid. Over werkdruk. En over de vraag of dit echt de enige begaanbare weg is.

De begrijpelijke reflex

In een tijd waarin studenten steeds makkelijker met AI werken aan verslagen en plannen, voelt een gesprek als een veilige keuze. Je ziet de student, je hoort hem redeneren, je kunt doorvragen.

Maar als elk examen eindigt in een individueel gesprek, verschuift het probleem: van zorgen over AI naar zorgen over haalbaarheid.

Een gesprek is waardevol, maar geen wondermiddel.

Wat willen we eigenlijk toetsen?

De kernvraag is niet:
hoe maken we examens AI-proof?

Maar:
wat willen we dat een student aan het eind van de opleiding laat zien?

Gaat het om het schrijven van een product?
Of gaat het om professioneel handelen, keuzes maken en onderbouwen in de praktijk?

Als je die vraag serieus neemt, ontstaan er meer mogelijkheden.

Alternatieven die beter werkbaar zijn

  1. Meer praktijk en context
    Voor zorgopleidingen ligt hier veel kracht.
    Praktijkobservaties, simulaties, praktijktoetsen en beroepsproducten in realistische context laten zien wat een student daadwerkelijk kan. Dat sluit beter aan bij het beroep en verkleint de afhankelijkheid van schriftelijke producten.
  2. Procesgericht examineren
    Niet alleen het eindresultaat telt, maar ook het proces: de keuzes, de afwegingen en de onderbouwing.
    Dat kan via logboeken, praktijkdossiers of ontwikkelverslagen.
  3. Korte verantwoordingen in plaats van volledige gesprekken
    In plaats van uitgebreide assessmentgesprekken kun je denken aan:
    – een korte audio- of videotoelichting
    – een gerichte toelichting bij een beroepsproduct
    – een beperkt aantal verdiepende vakinhoudelijke vragen
    Zo blijft eigenaarschap zichtbaar, zonder dat de organisatie vastloopt.
  4. Transparant omgaan met AI
    In plaats van AI buiten de deur te houden, kun je studenten leren hun gebruik te verantwoorden: waar hebben ze het ingezet, waarvoor, en waarom?
    Niet als controle-instrument, maar als onderdeel van professioneel handelen.

Tot slot

De keuze van een examenleverancier voor assessmentgesprekken is begrijpelijk.
Maar het hoeft niet de enige route te zijn. AI vraagt niet per se om meer gesprekken, maar om scherper nadenken over wat we toetsen en hoe we dat praktisch werkbaar organiseren.

Werk je aan een nieuw kwalificatiedossier of loop je vast in de vraag hoe je je curriculum AI-bestendig maakt? We denken graag met je mee. Neem gerust contact met ons op.

Beluister de podcast:

Podcast AI en onderwijs

Up-do-date blijven?

Ontvang onze nieuwsbrief

Schrijf je in
0 reacties

Een reactie versturen

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *