Er wordt veel gesproken over onderwijsconcepten, maar wat houden ze nu precies in?
Wat is een onderwijsconcept?
Een onderwijsconcept vormt de kern van een opleiding. Het vertaalt de missie en visie van een opleiding naar praktische principes en richtlijnen voor de inrichting van het onderwijs. Dit concept is essentieel voor het (her)ontwerpen van het curriculum en speelt een belangrijke rol in de dagelijkse onderwijspraktijk.
Waarom hebben we een onderwijsconcept nodig?
Onderwijsconcepten zijn diepgeworteld in de geschiedenis van het onderwijs, met bekende voorbeelden zoals Montessori- of Dalton-onderwijs. Elk concept heeft unieke methoden en filosofieën, gebaseerd op verschillende ideeën. De missie en visie van een opleiding vormen altijd de basis van het onderwijsconcept.
De kern van een onderwijsconcept is dat het een samenhangende en systematische aanpak van leren en lesgeven biedt. Dit beïnvloedt hoe docenten hun lessen voorbereiden, hoe leerlingen leren en hoe de leeromgeving is georganiseerd. Bijvoorbeeld, Montessori-onderwijs richt zich op zelfgestuurd leren in een voorbereide omgeving, terwijl Dalton-onderwijs zelfstandigheid, samenwerking en verantwoordelijkheid benadrukt. Elk onderwijsconcept streeft specifieke doelen na die voortvloeien uit de onderliggende missie en visie, vaak gericht op de ontwikkeling van bepaalde vaardigheden of waarden bij leerlingen. Een onderwijsconcept bepaalt dus niet alleen wát er wordt onderwezen, maar ook hóe en waarom.
Het onderwijsconcept van onze beroepsopleiding
Het onderwijsconcept van een opleiding hoeft niet revolutionair te zijn. Het belangrijkste is dat bestaande methoden en instrumenten zo worden aangepast dat ze perfect aansluiten bij de missie en visie van de opleiding. Bestaande onderwijsconcepten kunnen hierbij als inspiratie dienen. Veel opleidingen worstelen echter met de vraag: ‘Waar moeten we als opleiding aan denken als het gaat om ons onderwijsconcept?’
Binnen de curriculummethodiek van Metis, bestaat het onderwijsconcept uit vijf componenten:
1. Uitgangspunten
Wat belooft het onderwijsconcept aan studenten, docenten en het werkveld? Door deze uitgangspunten te begrijpen, kunnen we de kernwaarden van ons onderwijsconcept scherpstellen en ervoor zorgen dat deze in de praktijk worden gebracht.
2. Onderwijsinrichting
Hoe is het onderwijs ingericht? Zijn er specifieke onderwijsmethoden die we leidend willen laten zijn, zoals projectgericht leren of probleemgestuurd onderwijs? Een goed gedefinieerde onderwijsinrichting zorgt voor duidelijkheid, structuur en samenhang in het curriculum. Bij het maken van keuzes voor de onderwijsinrichting kunnen onderwijsteams zich laten inspireren door bestaande kennis en best practices. Enkele vragen die hierbij kunnen helpen zijn:
- Concentreren we bepaalde beroepstaken in één module of vereisen bepaalde vaardigheden juist een langdurige ontwikkeling?
- Is er ruimte voor flexibiliteit in de volgorde of in het tempo van leren?
- Hoe brengen we kennis en vaardigheden samen in de opleiding?
3. Toetsinrichting
Hoe worden toetsen, beslissingen en beoordelingen uitgevoerd? Toetsing is een essentieel onderdeel van het leren, dus het is belangrijk dat de beoordelingsstructuur aansluit bij hoe we het onderwijs vormgeven en, dus, bij onze missie en visie. Bij de toetsinrichting draait het om het zorgvuldig trekken van conclusies over het leren en de voortgang van studenten. Enkele vragen die hierbij kunnen helpen zijn:
- Op welke manier wordt feedback gegeven aan studenten om hun leren te bevorderen?
- In welke mate worden te toetsen kennis en vaardigheden apart of geïntegreerd getoetst?
- Is er een summatieve beoordeling m.b.t. (studieloopbaan)begeleiding?
4. Begeleiding
Hoe geven we studentbegeleiding vorm? Dit is een cruciale factor in het leerproces. Onze begeleidingsstructuur moet passen bij ons onderwijsconcept en ondersteunen wat we willen bereiken. Docenten spelen hierin een centrale rol en kunnen verschillende rollen aannemen. Enkele vragen die hierbij kunnen helpen zijn:
- Welke rollen nemen docenten aan in de begeleiding van studenten?
- Heeft de (beroeps-)praktijk een rol in de begeleiding en zo ja, hoe ziet deze eruit?
- Welke ondersteuning wordt geboden voor de persoonlijke en professionele ontwikkeling?
5. Leeromgeving
Hoe creëren we een stimulerende en uitdagende leeromgeving? Dit omvat zowel de online als offline setting, de balans daartussen, faciliteiten, huisvesting, de rol van praktijkervaring, met wie de student leert (leergemeenschappen, klasindeling) en de leermaterialen die worden gebruikt. Enkele vragen die hierbij kunnen helpen zijn:
- Hoe ziet de ideale balans tussen online en offline leren eruit in de opleiding?
- Hoe zou je blended leren in de opleiding integreren?
- Hoe ziet de leeromgeving eruit? Werken studenten in een klaslokaal of ziet dit er anders uit?
- Welke rol heeft de beroepspraktijk?
Dit zijn de bouwstenen van een onderwijsconcept, waarmee we streven naar een samenhangende en effectieve onderwijsomgeving. Heb je vragen of wil je meer weten over hoe Metis een onderwijsconcept ontwikkelt? Neem gerust contact met ons op!
0 reacties