“Studenten zijn geobsedeerd door hun mobieltje, het lijkt wel alsof het apparaat aan hun handen is vastgelijmd” hoor ik een docent klagen wanneer ik de docentenkamer binnenloop. “Je zou haast denken dat het nu wel zo ongeveer ingeburgerd zou zijn, het gebruik van telefoons in de klas. En toch hoor ik nog steeds bij docenten frustratie, maar vooral bezorgdheid als het gaat over hoe je studenten van hun mobiele minicomputer afkrijgt. In dit blog hoop ik deze frustratie en bezorgdheid te verminderen zodat we telefoons niet meer alleen zullen zien als afleiding, maar kunnen gebruiken als een toegevoegde waarde in de klas.
In de tijd waarin we nu leven zijn mobiele telefoons of smartphones niet meer weg te denken uit het dagelijkse straatbeeld en in het onderwijs is het zeker niet anders. Doordat het telefoongebruik in de afgelopen jaren in een razendsnel tempo is toegenomen, heeft het onderwijs geen kans gehad om hierop te anticiperen. Vaak ontbreekt een passend schoolbeleid, waardoor veel docenten vaak niet weten hoe ze moeten omgaan met smartphones in de klas.
Zelf ben ik ook werkzaam als docent. Ik geef les op een middelbare school aan leerlingen van het vmbo. Hierdoor kan ik me wel herkennen in de frustratie en bezorgdheid van docenten. Ik zie namelijk ook dat de smartphone voor veel studenten onmisbaar is geworden en dat ze met moeite het apparaat in hun tas laten liggen tijdens een les. Naar mijn mening is deze obsessie niet alleen voor docenten, maar zeker ook voor studenten lastig en daarom vind ik dat wij als docenten een taak hebben om hen te leren dit gebruik te reguleren. Misschien zou je wel graag een verbod zien op smartphones in de klas, maar dit is vaak moeilijk te hanteren in het beroepsonderwijs. Niet alleen vanwege de leeftijd, maar vooral, omdat smartphones onderdeel uitmaken van deze maatschappij en studenten moeten leren hoe ze ermee om moeten gaan en dat is niet mogelijk als het verboden wordt.
Het is dus belangrijk dat we studenten leren hoe ze het gebruik van hun smartphone zelf kunnen reguleren. De volgende tips van Remco Pijpers en Wietse van Bruggen kunnen jou daarbij helpen. Bedenk daarbij wel goed dat zelfregulatie een proces is, dat niet van de ene op de andere dag kan ontstaan. Stop er dus de nodige energie in.
Tip 1; Les-ideeën voor zelfregulatie
- Oefen zelfregulatie met studenten. Begin eenvoudig en maak het daarna elke les steeds moeilijker: laat ze drie minuten een beeldschermtekst lezen, zonder toe te geven aan de verleiding een ander scherm te openen. Verleng de tijd vervolgens naar vier minuten en bouw de tijd steeds verder op. Maak er een sport van!
- Laat studenten tijdens de les hun telefoon aanzetten, met het volume op z’n hardst. Geef elke student een schema met verschillende categorieën zoals Instagram, Facebook, WhatsApp, Snapchat, inkomende gesprekken en overig en laat ze vervolgens elke keer turven wanneer ze een notificatie krijgen. In een klassengesprek kan de opdracht vervolgens worden geëvalueerd en kan bepaald worden hoe studenten het hebben ervaren, hoe ze thuis omgaan met al die meldingen en hoe ze ervoor kunnen zorgen dat ze zich blijven focussen op hun huiswerk.
Tip 2; Kijk verder dan de smartphone
Het telefoongebruik is niet de enige bron van afleiding in een klas; ook via (verplichte!) tablets, chromebooks of laptops kunnen studenten gebruik maken van sociale media, gamen en bijvoorbeeld Netflix. Zorg voor interactieve lessen, waardoor studenten betrokken blijven bij jouw les. Maak daarnaast een aanpassing in de klasopstelling waardoor je makkelijk door het lokaal kan lopen en een goed overzicht hebt van wat er op de schermen gebeurt. Wil jij meer informatie over de verschillende manieren waarop je tafels in een lokaal kunt rangschikken en met welk doel je dit kunt doen? De blog van Claudia, kan je dan zeker helpen.
Tip 3; Maak duidelijke afspraken met studenten
Bij lesobservaties merk ik dat er vaak geen afspraken zijn gemaakt over telefoon- en laptopgebruik tijdens de les. Dit blijkt bijvoorbeeld uit de volgende situatie: Studenten komen het klaslokaal binnen en gaan zitten. Ze leggen hun telefoon op tafel en maken hun laptop open. Vervolgens begint de docent met de introductie van de les. De studenten maken aantekeningen… tenminste vanuit de positie van de docent lijkt dit het geval te zijn. Het tegendeel is echter in veel gevallen waar; niet alleen een Word-document wordt geopend, ook WhatsApp, Facebook en Instagram verschijnen op veel schermen in beeld.
Maak daarom gezamenlijk duidelijke afspraken over telefoon- en laptopgebruik. Wanneer zit het mobiel device in de tas? Wanneer op tafel? Wanneer is de laptop dicht en wanneer open? Ontwerp daarin samen met de studenten duidelijke afspraken en hou er ook samen aan vast!
Tip 4; Bevorder de ICT-bekwaamheid van jou en je team
Laptops, smartphones, chromebooks en tablets kunnen ook een bijdrage leveren aan het onderwijs. Is het misschien niet zo dat onze frustratie en bezorgdheid ook wel een beetje is gericht op het feit dat we zelf niet zo goed weten hoe we er mee om moeten gaan? Het is daarom zinvol om als docent je kennis en vaardigheden verder te ontwikkelen op het gebied van ICT. Maak gebruik van de expertise van docenten of van je studenten die smartphones en andere devices inzetten in de les en wordt zelf een expert.
Heb jij slimme of creatieve oplossingen bedacht voor het zelfreguleren van smart-apparaten bij studenten? Deel ze hieronder met de andere lezers. Samen weten we meer!
Bronnen
Pijpers, R. & Bruggen, W. van (2019). Schoolbeleid voor smartphones. Geraadpleegd op 17 juni 2019
Groot, C. de (2019). Een andere klassenopstelling doet wonderen. Geraadpleegd op 27 juni 2019
Je stelt erg interessante oefeningen voor toepassing van mobiele telefoons in de klas voor. In de huidige wereld is het juist een uitdaging om iets zonder hulpmiddelen als telefoon of laptop te doen. Daarom ben en blijf ik een voorstander van luisteren en handmatig notities maken.