Uit onderzoek is gebleken dat docenten in Nederland ruim een derde minder verdienen ten opzichte van docenten in andere landen (Langerik, 2014) en 30% minder ten opzichte van werkenden met een vergelijkbaar werk- en denkniveau in andere beroepssectoren (CNV Onderwijs, 2014). Ondanks de relatief gezien lage salarissen hebben we toch te maken met toppers voor de klas die dagelijks hun steentje bijdragen aan de toekomst van heel veel jongeren. Het Nederlandse onderwijssysteem kan zich zelfs meten met de wereldtop, volgens de internationale vergelijking (Lamé, 2014). Jaren geleden werd het idee geopperd om excellente docenten te belonen (Onderwijsraad, 2011). Per excellente docent bestonden de kosten op jaarbasis uit de volgende onderdelen:
- 12.000 euro voor vervanging van excellente docenten indien zij een dag per week van lessen worden vrijgesteld om bijvoorbeeld een opleiding te volgen of anderen te coachen (wat ik persoonlijk een beetje krom vind, omdat we dan juist de goede docenten weghalen voor de klas?!);
- 10.000 euro projectengeld om te besteden aan bijvoorbeeld schoolontwikkeling (naar eigen invulling);
- 2.500 euro voor een individuele salaristoeslag (wat de sfeer onder collega’s misschien ook niet echt bevordert); en
- 500 euro voor een extern assessment om te toetsen of de docent wel echt het predicaat ‘excellent’ verdient (in de hoop dat het oordeel van de student, collega-docenten en leerresultaten worden meegenomen).
Ik zie een salarisverhoging voor excellente docenten zeker zitten en hoop dat we over een aantal jaar kunnen spreken van een structurele verhoging voor alle docenten, omdat alle docenten excellent werk verrichten. Ik ben geen minister dus kan de salarisverhoging niet realiseren, wel kan ik beargumenteren waarom ik vind dat docenten dag in, dag uit, aan topsport doen en zij meer verdienen.
- Docenten hebben de dagelijkse verantwoordelijkheid over gemiddeld 25 studenten (of meer!) Klassen van 27 of meer studenten zijn geen uitzondering: de helft van de docenten zegt regelmatig les te geven aan klassen van 29 studenten of meer. Acht op de tien studenten (82%) wil dat de overheid een grens stelt aan het aantal studenten per klas, van de docenten pleit zelfs 86 procent voor een wettelijk maximum. Zowel ondervraagde docenten als studenten noemen 25 studenten als bovengrens (Eén vandaag, 2014).
- Docenten worden geacht meer bij te brengen dan alleen vakkennis Hattie (2012) concludeert dat docenten zelf in staat zijn onderwijs effectiever te maken door vertrouwen te creëren en regelmatig feedback te geven én te ontvangen. Pedagogisch-didactische kennis is daarbij belangrijker dan vakinhoudelijke kennis. In een ander onderzoek is een redelijk sterk verband gevonden tussen de pedagogisch-didactische voorbereiding van docenten en hun effectiviteit. Bij een studie onder 200 afgestudeerden van een lerarenopleiding bleek dat de omvang van de pedagogisch-didactische voorbereiding vier keer vaker de verklarende factor was (16,5 procent) dan de kennis van de materie (4 procent). Studenten die worden onderwezen door gekwalificeerde docenten hebben betere resultaten en vallen minder uit (Peters, 2002). Cabaretier Goossens onderbouwt deze stelling in zijn voorstelling met de volgende uitspraak: “Een collega-docent zegt dat het belangrijkste in het onderwijs is het bijbrengen hoe je je gedraagt, in zijn vak hoe je je gedraagt tijdens het stofzuigen. Stofzuigen zonder iemand af te tuigen, ramen lappen zonder te klappen, of bij mijn vak Nederlands spellen zonder rellen.” Geurtjens (docent) zei hierover het volgende: “De scholen krijgen steeds meer taken. Er wordt verwacht, dat buiten de ‘normale’ vakken ook nog wordt gewerkt aan gezonde voeding, meer bewegen/diabetes, alcohol, drugs, roken, verstandig zonnen, kleurstoffen, gehoorschade, normen en waarden, sociaal-emotionele ontwikkeling, goed burgerschap, geweld, computerverslaving, communiceren via de computer, weerbaarheid, recycling, microkrediet, omgaan met geld, brandveiligheid, technische vaardigheden en zo kan ik nog wel even doorgaan!”
- Docenten werken met een uitdagende doelgroep Docenten krijgen steeds meer studenten in de klas die extra aandacht van hen vragen/nodig hebben. Studenten met een gedragsstoornis, studenten met een leerstoornis, studenten met persoonlijke problemen. Desondanks de docent de kennis waarschijnlijk niet heeft opgedaan in zijn of haar opleiding, wordt er toch van hem of haar verwacht dat zij de kennis over deze stoornissen en problematieken wel heeft. De kunde om ermee om te gaan is een vereiste om overeind te blijven voor de klas. En ik heb wel eens verhalen te horen gekregen die ik mee naar huis nam en die me bezig bleven houden.
- Docenten hebben steeds meer administratieve taken
- Bijhouden van absentie
- Bijhouden van cijferregistratie
- Invoeren van resultaten in leerlingvolgsysteem
- Invoeren van gespreksverslagen met/over studenten
- Invullen van (eind)beoordelingsformulier stage
- Ontwikkelen van lesmateriaal
- Aanleveren van informatie voor vergadering en overleg
- Aanleveren van informatie voor de Inspectie
- Invullen formulieren voor externe instanties
- Nakijkwerk
- Etc.
Door de vele werkzaamheden naast het lesgeven, kan het voor komen dat een van de bijkomende werkzaamheden op zich laat wachten. In bovenstaand filmfragment geven studenten, docenten en het management hun kijk op het nakijken van toetsen en tentamens dat te lang op zich laat wachten.
- Docenten kunnen geen moment verslappen Wanneer je even niet oplet in de klas, kunnen studenten er al een chaos van maken. Als je even iets bent kopiëren, kom je terug en is iedereen aan het kletsen. Indien je de les dan weer wilt herpakken en je zegt ‘Kom jongens, anders komen we niet klaar deze les’ zijn ze al helemaal niet meer te houden. Docent ben je niet van 9 tot 3 – ik bedoel van 9 tot 5 – maar ben je altijd. Dat betekent dat je ook buiten de schoolmuren wordt gezien als docent, en ook dan wordt verwacht dat je voorbeeldgedrag toont. Hoe dan ook wil ik zeggen dat ik trots ben dat ik dagelijks met docenten mag werken die ondanks de grote verantwoordelijkheid, hoge werkdruk en persoonlijke factor hun werk in het onderwijs fantastisch uitvoeren. Dank jullie wel en tot binnenkort!
Bronvermelding
- CNV Onderwijs. (2014). Leerkrachten verdienen meer salaris, maar krijgen het niet. Geraadpleegd op 4 augustus 2015, van https://www.cnvo.nl/actueel/nieuws/onderwijs-nieuws/nieuws-details/article/leerkrachten-verdienen-meer-salaris-maar-krijgen-het-niet/
- Eenvandaag. (2014). Leraren en leerlingen voor maximum aantal per klas. Geraadpleegd op 4 augustus 2015, van http://www.eenvandaag.nl/binnenland/50351/leraren_n_leerlingen_voor_maximum_aantal_per_klas
- Hattie, J. (2012). Visible learning for teachers. New York: Routledge. Houtkoop, W., Allen, J., Buisman, M., Fouarge, D. & Van der Velden, R. (2012), Kernvaardigheden in Nederland: Resultaten van de Adult Literacy and Life Skills Survey (ALL), ECBO/ROA. Geraadpleegd op 4 augustus 2015,, van www.roa.unimaas.nl/pdf_publications/externalpublications/ecbo.12-123%20Kernvaardigheden%20in%20Nederland%20A00686.pdf
- Lamé, E. (2014). Nederland staat in de top 10 van beste onderwijssystemen. Geraadpleegd op 4 augustus 2015, van http://www.z24.nl/economie/nederland-staat-in-de-top-10-van-beste-onderwijssystemen-460647
- Langerik, R. (2014). Positie docenten op de arbeidsmarkt verslechterd. Geraadpleegd op 4 augustus 2015, van http://www.hrbase.nl/profiles/blogs/positie-docenten-op-arbeidsmarkt-verslechterd
- Onderwijsraad. (2011). Excellente leraren als inspirerend voorbeeld. Geraadpleegd op 4 augustus 2015, van http://www.onderwijsraad.nl/upload/documents/publicaties/volledig/excellente-leraren-als-inspirerend-voorbeeld.pdf
- Peters, P. (2002). Succesvolle docent leunt meer op didactiek dan op vakkennis. Geraadpleegd op 4 augustus 2015, van http://www.trouw.nl/tr/nl/5009/Archief/article/detail/2777718/2002/04/24/Succesvolle-docent-leunt-meer-op-didactiek-dan-op-vakkennis.dhtml