In Rotterdam tussen het Ikazia-ziekenhuis en Ahoy ligt het Techniek College. Bij de opleiding ICT van deze school ondersteun ik docenten op pedagogisch en didactisch gebied. Op deze school zijn de meeste studenten tussen de 16 en 22 jaar oud, over het algemeen niet de leerlingen die uit een gespreid bedje komen. Dit vraagt op pedagogisch en didactisch gebied veel van het docententeam. Dit team van docenten is in de afgelopen jaren sterk vernieuwd. Wanneer het kabinet spreekt van een nieuw elan, bedoelen ze wellicht dit team.
Net als op iedere school in de grote stad zitten er op deze school relatief veel studenten met specifieke onderwijsbehoeften. Dit team denkt na over de vormgeving van het onderwijs, vanuit de gedachte: Wat hebben deze studenten van ons nodig om tot leren te komen? Hoe kun je jongvolwassenen met bijvoorbeeld autisme, prikkelgevoeligheid of gebrek aan regelmaat in het leven toch laten floreren op het MBO?
De structuurklas
Op deze school hebben ze daar een prachtige praktische oplossing voor gevonden: De structuurklas. Dit is een samenwerking tussen school en de zorg en wordt gedeeltelijk gefinancierd uit de WMO. Hierdoor ontstaat er een kleine klas, met een vast rooster en weinig wisselingen van docenten. Iedere week is er ondersteuning door een psycholoog en een orthopedagoog. Dit is een vorm van psycho-educatie, onderwijs waarbij hulp bij en voorlichting is over aandoeningen en beperkingen van de studenten. Hierdoor zijn de docenten heel dicht bij de specifieke problematiek van de student betrokken en kunnen ze daarop in hun aanpak anticiperen. De structuur wordt daarbij tot in de puntjes gefaciliteerd, inclusief een atoomklok die de planning vrij precies weergeeft..
Samengevat, in de structuurklas:
- Zitten studenten op een eigen plek, in een eigen lokaal;
- Met een vast dagritme, met weinig wisselingen van docenten;
- Wordt er vanuit psycho-educatie en verschillende professionals gekeken naar de onderwijsbehoeften van de studenten;
- Wordt toegepast praktisch MBO onderwijs geboden, in een kleine groep.
Hoe ziet de dag in de structuurklas eruit?
Studenten hebben zelf een sleutel van het lokaal. De dag start om 8.30 uur, maar de meeste zijn om 8.15 uur al binnen. De een pakt een kop thee, de ander doet iets op zijn Ipad. Om iets voor half negen stapt de docent binnen, maakt even een praatje en heet alle 12 studenten welkom. Er is een gezamenlijke start: Wat gaan we doen? Er moet een website gebouwd worden voor zijn dochter. Die begint een eigen hondentrimsalon. De website die zij het mooist vindt wordt echt gebruikt!
Studenten krijgen duidelijkheid: Wat moet ik doen? Hoe moet ik het doen? Het is betekenisvol onderwijs, gerelateerd aan het beroep wat deze studenten de komende jaren tijdens stage en carrière gaan doen.
Studenten gaan in hun eigen tempo aan de slag, worden individueel begeleid door de docent en worden overladen met complimenten. De docent heeft goed zicht op de behoeften van de student: Wat heeft deze student van mij nodig om de kans op leren zo groot mogelijk te maken? Na twee uur worden de studenten eraan herinnerd dat ze pauze moeten nemen, omdat het goed voor ze is. Na de pauze gaat de dag verder: studenten bouwen met Arduino (een modulaire mini-computer) constructies om de code die ze net op het scherm hebben geschreven, te bekijken in de praktijk. Het laatste gedeelte van de dag gaat over de Microsoft skills en het officepakket. De groep begint gedreven, maar om 16.00 uur zijn de meeste studenten moe. De docent sluit de dag positief af en kijkt vast vooruit naar volgende week.
Een beetje meer structuur voor iedereen
Nu denk je misschien: Nou dat is mooi, een klas voor studenten met specifieke onderwijsbehoeften. En dat is het ook! Maar het is ook algemeen bekend dat veel meer studenten gebaat zijn bij een sterke structuur: Duidelijkheid in kaders en verwachtingen en voorspelbaarheid. Dat kan op verschillende manieren. Als individuele docent kun je bijvoorbeeld je les meer structuur geven aan de hand van expliciete directe instructie (Hollingsworth, J.).
Daarnaast kan dat ook door met je team in dezelfde pedagogisch en didactische richting te bewegen: Afspraken maken over doelgericht werken, gewenst gedrag benoemen en als team het geloof in eigen kunnen te stimuleren. Dit alles door middel van bouwstenen die in iedere les terug te vinden zijn en door docenten op een vergelijkbare wijze worden geïnterpreteerd. Nu hoor ik veel docenten denken: “Wordt het niet te veel van hetzelfde? Waar blijft mijn autonomie als docent?” Ik hoor dit argument vaak en kan niet anders dan het tegenspreken: Juist door een sterke structuur en een grote voorspelbaarheid is de veiligheid in de groep groter en de ontstaat er ruimte en rust en daarmee de mogelijkheid om af te wisselen in werkvormen en samenwerkingsvormen.
Ik gun iedere student in het HBO en MBO een beetje meer van de structuurklas.
Wil je hier meer over weten of nadenken hoe de structuur in jouw onderwijs versterkt kan worden? Of heb jij mooie ervaringen die je wilt delen? Mail mij of reageer hieronder.
Thijs
Docenten in een structuurklas vragen zich als eerste af wat zij niet duidelijk hebben gemaakt als een student het niet begrijpt of afhaakt. Dus niet de student moet in eerste instantie de docent beter begrijpen door goed op te letten, maar de docent de student. Uiteindelijk wil je beide natuurlijk, maar de basis aanname dat je eerst naar jezelf kijkt is verfrissend. De docenten ervaren er ook meer voldoening uit hun werk door.
Dank voor je reactie! Hierbij is ook de vraag: Wat heeft de student van mij als docent nodig om tot leren te komen?
Docenten in een structuurklas vragen zich als eerste af wat zij niet duidelijk hebben gemaakt als een student het niet begrijpt of afhaakt. Dus niet de student moet in eerste instantie de docent beter begrijpen door goed op te letten, maar de docent de student. Uiteindelijk wil je beide natuurlijk, maar de basis aanname dat je eerst naar jezelf kijkt is verfrissend. De docenten ervaren er ook meer voldoening uit hun werk door.
Dank voor je reactie! Hierbij is ook de vraag: Wat heeft de student van mij als docent nodig om tot leren te komen?
Ons doel met de struktuurklas is om in eerste instantie veiligheid te bieden voor leerlingen die dat in hun studieloopbaan tot dan toe niet of heel weinig hebben ervaren. In tweede instantie gaan we er van uit dat de leerling vanzelf leert als hij of zij de dingen leuk vindt. Dus wij maken het leuk voor de leerling. Dan gaat leren vanzelf. Ik als docent geef alleen de richting aan, de leerling pakt vanzelf het bijbehorende plezier op en leert.
Ons doel met de struktuurklas is om in eerste instantie veiligheid te bieden voor leerlingen die dat in hun studieloopbaan tot dan toe niet of heel weinig hebben ervaren. In tweede instantie gaan we er van uit dat de leerling vanzelf leert als hij of zij de dingen leuk vindt. Dus wij maken het leuk voor de leerling. Dan gaat leren vanzelf. Ik als docent geef alleen de richting aan, de leerling pakt vanzelf het bijbehorende plezier op en leert.