Dé gevolgen van smartphonegebruik

Enige tijd geleden heeft mijn collega Floor een blog geschreven met daarin tips hoe je studenten kunt leren met smartphones om te gaan.

In dit blog ga ik enkele ‘feiten’ en mogelijke gevolgen van smartphonegebruik met je delen.
Doel: enigszins bewustwording creëren, maar vooral ook je stimuleren om het gesprek met je studenten aan te gaan over smartphonegebruik. Nu met Corona hebben de smartphones ons veel geholpen om in contact met elkaar te blijven, ook in deze tijd is het zinvol te kijken hoe je studenten nu met smartphones omgaan.

Waarom deze blog?

Omdat ik na jarenlang trainingen te hebben gegeven aan docententeams nog steeds vragen krijg over ‘wat doen we met die mobiele telefoons’ en deze blog je wellicht wat inzicht kan geven. Ik werd geïnspireerd tot het schrijven van dit blog door het lezen van het boek ‘Appen is het nieuwe roken’ van Rens van der Vorst.

Ik wil eerst even beginnen met een opsomming van waar je de smartphone voor kunt gebruiken. Het is onder andere een:

• Telefoon
• Spelcomputer
• Rekenmachine
• Foto- & videocamera
• Afstandsbediening
• Zaklamp
• Krant & tv-gids
• TV
• Stratengids
• Foto album
• Barcodescanner
• Kompas
• Zakagenda
• Platenkast en platenspeler
• Aansteker (bij concerten 😉)
• Horloge en wekker
• Je portemonnee
• Je persoonlijke assistent
• En nog veel meer…

Het voordeel is dat je veel van deze punten kunt inzetten voor tijdens de les. Van opzoeken van informatie, naar bijhouden van tijd, foto’s maken van de PowerPoint presentatie (waarbij ik hoop dat je studenten wel een gerichte opdracht ermee geeft, anders verdwijnt die foto tussen alle selfies en memes).

Nu dit even onder de aandacht is, even een aantal ‘feitjes’

• (Bijna) iedereen heeft een mobiele telefoon;
• (Bijna) iedereen heeft WhatsApp;
• We kijken meer dan 23 dagen per jaar naar ons schermpje;
• Er zijn 2,2 miljoen apps, maar we installeren er maar 20;
• Facebook streeft naar de app-ocalyps (een app die alle apps overbodig maakt);
• We kijken naar kattenfilms, liken en gamen;
• We kijken elke dag 80-120 keer op onze smartphone;
• Onze smartphone kost ons géén tijd (we keken voorheen tv, ook scherm-tijd).

Ja dus?
Dus is het belangrijk je bewust te zijn van de ‘grootte van de reikwijdte van de smartphone’, die overigens niet alleen invloed heeft op onze studenten maar ook op ons. Verder kun je kijken met je team docenten waar jullie vinden dat het inzetten van een smartphone bij kan dragen aan het behalen van een lesdoel, en waarbij het behalen van de lesdoelen belemmert. Nu vraag ik mij hierbij wel af wat dit betekent voor de inzet van smartphones bij gepersonaliseerd leren op scholen. Het is namelijk steeds meer waar scholen in hun curriculum naartoe werken waarbij studenten de vrijheid krijgen om te bepalen hoe en in welk tempo zij leren. Betekent dit dan ook dat zij bepalen hoe zij de smartphone inzetten?

Nu een aantal vragen over de gevolgen van smartphone gebruik met daarop ‘antwoorden’

1. Is appen slecht voor je gezondheid?
2. Is appen slecht voor je privacy?
3. Is appen verslavend?
4. Word je van appen gelukkig?
5. Is appen slecht voor je productiviteit?
6. Maakt appen je asocialer?
7. Maakt appen je slimmer?
8. Geeft appen je stress?

Alleen op de eerste drie vragen kan JA geantwoord worden. De rest van de vragen, daar zijn tegenstrijdige resultaten over te vinden..en vergeet niet dat de smartphones ongeveer 10 jaar bestaan en lange termijn gevolgen nog niet getest zijn..

Indien je meer wilt lezen over deze onderwerpen raad ik je aan om het boek ‘Appen is het nieuwe roken’ aan te schaffen. Dat het niet gezond is en dat appen verslavend is, kun je naar studenten toe onderbouwen, maar op al die andere punten zijn geen harde feiten ter onderbouwing… goed om je daar bewust van te zijn mocht je ooit in een discussie met studenten verzeild raken over die mobiele telefoon 😉.

Wat kun je met deze informatie op school doen?

In principe zou bijvoorbeeld Burgerschap een vak zijn waar je het met elkaar op school over de smartphone kunt hebben, en dan heb ik het niet over mediawijsheid (omgaan met privacy etc.) maar bijvoorbeeld over de verslavende werking van de smartphones. Het doel is met elkaar het gesprek aangaan en bewustwording creëren bij studenten.
Vanuit ‘Appen is het nieuwe roken’ haal ik hiervoor enkele suggesties aan:

• Als docent kun je studenten uitleggen hoe apps ontworpen zijn en waarom dat verslavend is (dan krijg je met een theoretisch stukje te maken over trigger en wat zich in het brein afspeelt);
• Je kunt een oefening doen waarbij je studenten de zin laat afmaken ‘wat is het toppunt van smartphone verslaving’ (leent zich ook voor andere onderwerpen…toppunt van..en dan laten aanvullen);
• Er is een spel ‘social-media-stress-ganzenbordspel op ikbenoffline.org je zou dit kunnen spelen en nabespreken;
• Proberen zo nu en dan te stoppen met je smartphone en over de ervaringen te praten;
• Een gedachte-experiment, waarbij je zegt ‘stel je gaat met de klas drie dagen naar Londen en de regel is dat niemand zijn smartphone kan meenemen, wat gebeurt er dan?’

Er is van alles te zeggen over smartphonegebruik, en ik schrijf hierin geen harde regels voor hoe je met die smartphone om zou moeten gaan. Ik zou je wel als tip willen geven om de impact van deze smartphones serieus te nemen en vooral het gesprek aangaan en studenten laten nadenken over hoe zij met hun telefoon omgaan (mocht je Floor haar blog nog niet hebben gelezen, dan zou je dat nu kunnen doen). Het is namelijk zo dat de onderzoeksresultaten naar de gevolgen van smartphonegebruik niet eenduidig waren en het kan betekenen dat de een van appen ‘slimmer’ wordt, de ander ‘dommer’, dat het de ene ‘rust’ geeft en een ander ‘stress’. Dit gaat dus allemaal over de toepassing van/ het omgaan met de smartphone. En hoe kun je dat beter achterhalen dan door in gesprek te gaan?

Ik ben mij ervan bewust dat scholen met het zoeken naar invulling voor blended learning en rekening houden met ‘nieuwe regels’ vooral bezig zijn om dat goed te organiseren, desalniettemin wil ik meegeven dat continu online zijn ook vermoeiend kan zijn (heb afgelopen maanden heel veel collega’s (docenten) gesproken die deze ‘beeldschermdruk’ hebben ervaren, waardoor juist in gesprek gaan met studenten over een mogelijke planning waarin ze ook de buitenlucht opzoeken handig kan zijn (even denkend vanuit een ‘nieuwe schooldag’. Hiermee kan je de smartphone aankaarten en kijken hoe jullie studenten daarover denken en op welke wijze je een lesdag zo goed mogelijk kan invullen met behulp van deze veelgebruikte phone.