Afgelopen week sprak ik met een manager en projectleider in het HBO over hun ervaringen tot nu toe met het herontwerp van het curriculum van hun opleiding. In de afgelopen drukke weken waren de bijeenkomsten in het kader van het herontwerp gewoon doorgegaan met mooie en leerzame resultaten. Maar helaas niet voor iedereen. Want door de drukte van de examens konden een aantal docenten niet of maar gedeeltelijk meedoen. Hun meedoen en meedenken werd gemist bij de volgende vragen:
Wat mogen we van studenten verwachten als het gaat om onderzoekend leren?
Ik ga de student coachen in dit proces. Wat wordt er dan van mij/ons verwacht?
Hoe kunnen we een hybride leeromgeving inrichten rond vraagstukken?
Dat wat ik straks van studenten vraag, kan ik dat zelf?
We concludeerden hoe belangrijk het is dat iedereen mee gaat in de stroom van de verandering om straks de nieuwe werkelijkheid ook daadwerkelijk gestalte te kunnen geven. Maar hoe organiseer je nu zo’n gezamenlijk denk-, ontwerp- en ontwikkelproces naar het ‘nieuwe’ onderwijs?
Herontwerp kun je vergelijken met een leerproces. Een leerproces voor jezelf en een leerproces met elkaar. Vanuit de kaders die je krijgt aangereikt ga je samen als team, op basis van je ervaringen en de trends in het werkveld, nadenken over hoe het ideale onderwijs eruit zou kunnen zien voor je studenten. Je probeert samen het huidige onderwijs los te laten om vrijuit te kunnen denken. Je vraagt het werkveld, de studenten, stakeholders en ondersteunende diensten om mee te denken over je ideeën, zoals je die voor ogen hebt. Uiteindelijk heb je samen, op basis van je visie (filosofie) en ambities, een mooi concept bedacht waarop het onderwijs ontwikkeld gaat worden.
De Schoolnavigator®, een model die de samenhang tussen onderwijs en organisatie in beeld brengt, laat mooi zien hóe de visie, ambitie en het onderwijsconcept zich verhoudt tot de organisatie van het onderwijs.
Uitleg over de Schoolnavigator® vind je in het blog van Peter Loonen
Als je het onderwijs (-concept) verandert, heeft dit direct invloed op je bedrijfsprocessen, je mensen, op je producten en de communicatie naar je studenten en stakeholders. Achter al deze woorden zitten professionals: docenten, instructeurs, management, administratieve- en ondersteunende medewerkers, die uiteindelijk het onderwijsconcept tot leven brengen in hun professionele handelen.
Als je doet wat je deed, blijf je krijgen wat je kreeg!
Hoe mooi zou het daarom zijn om het ontwikkelproces vorm te gegeven als het nieuwe onderwijs (dus volgens het nieuwe onderwijsconcept) binnen deze samenhang. Sterker nog, ik ben van mening dat je je professionele handelen pas kan veranderen als je er zelf mee geconfronteerd wordt tijdens de ontwikkeling van het nieuwe onderwijs.
Dit idee over het kijken naar veranderprocessen is niet nieuw. Kotter en Cohen schrijven in hun boek ‘Het hart van de verandering’ hoe belangrijk het is om te zien en te voelen door de bril van de klant. Voorwaarde voor veranderen is het besef van de urgentie voor alle betrokkenen. Waarom moeten we veranderen en welke problemen worden er dan opgelost? Emoties zijn de motor voor verandering: ‘see-feel-change’ in plaats van alleen op ratio ‘analyse-think-change’.
Hoe het ontwikkelproces er nu precies uit gaat zien is nog niet helemaal duidelijk. In een volgend blog zal ik mijn ervaringen delen.
Literatuur
J.P. Kotter en D.S. Cohen (2010). Het hart van de verandering.